Giải Tri thức tổng quát trang 11 Chuyên đề học tập Văn 10 - CTST

Xác định vấn đề được tác giả trình bày trong văn bản trên. Theo bạn, vấn đề đó liên quan đến phạm vi đối tượng nào dưới đây?

a. Một tác phẩm văn học dân gian.

b. Một thể loại văn học dân gian.

c. Một hình tượng hay một chi tiết nghệ thuật trong văn học dân gian.

d. Một đặc trưng của văn học dân gian.

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ văn bản trên. Từ đó, xác định vấn đề tác giả trình bày

- Phạm vi đối tượng mà vấn đề đó liên quan

Lời giải chi tiết:

Đáp án B. Một thể loại văn học dân gian.

Tục ngữ Việt Nam được tác giả tìm hiểu từ những phương diện nào? Mỗi phương diện ấy lại được xem xét từ các yếu tố nào? Hãy tóm tắt nội dung bài viết bằng một sơ đồ.

Phương pháp giải:

- Những phương diện được tác giải đề cập liên quan đến tục ngữ Việt Nam.Mỗi phương diện được xem xét từ các yếu tố.

- Vẽ sơ đồ về nội dung bài viết.

Lời giải chi tiết:

- Tác giả đã đề cập đến 2 phương diện liên quan đến tục ngữ Việt Nam: nội dung và hình thức.

- Mỗi phương diện được xem xét từ các yếu tố là:

+ Nội dung: yếu tố kinh nghiệm về lao động sản xuất, đời sống gia đình, xã hội.

+ Hình thức: yếu tố đối, vần (trong tục ngữ chủ yếu là vần lưng), nhịp, thanh điệu.

- Sơ đồ tóm tắt:

Trong các thao tác dưới đây, những thao tác nào được tác giả sử dụng để triển khai vấn đề?

- Phân tích

- Tổng hợp

- So sánh

- Thống kê

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ văn bản.

- Những thao tác được tác giả triển khai vấn đề.

Lời giải chi tiết:

- Phân tích: Chia tục ngữ ra thành các mặt, khía cạnh (hình thức và nội dung) để làm rõ đặc điểm của đối tượng. Trong từng mặt, từng khía cạnh lại tiếp tục chia nhỏ, nêu dẫn chứng và lí giải các chi tiết nhằm giúp người đọc hiểu sâu hơn, hiểu ý nghĩa rõ hơn. Về hình thức tục ngữ, tác giả chia nhiều loại vần, đi sâu vào từng trường hợp, có dẫn chứng cụ thể.

- Tổng hợp: Sau khi phân tích các mặt biểu hiện của nội dung tục ngữ, tác giả có tổng hợp lại thành một ý khái quát ở cuối đoạn 2. Hoặc là, sau khi phân tích nội dung các câu tục ngữ về khí tượng, về việc đời và lao động, cô đọng thành những Phương châm, tác giả tổng hợp lại trong câu: “Đó là đặc điểm của tục ngữ: nội dung của nó khác với ca dao và dân ca, hầu hết đều là những bài do cảm xúc mà có”.

- So sánh: Trong phần cuối, sau khi phân tích nội dung và hình thức tục ngữ, tác giả đã đối chiếu ca dao với tục ngữ để làm rõ sự ra đời sớm của lục ngữ.

- Thống kê: văn bản liệt kê những trường hợp các câu tục ngữ có vần liền kề nhau: sa - gà, tật - giật, treo - mèo, đặc - mặc,... tăng thêm tính thuyết phục và để người đọc hiểu rõ hơn ý nghĩa các tục ngữ.

Thử hình dung về cách làm việc của tác giả để đưa ra những nhận định hay kết luận trong văn bản: tác giả đã tìm hiểu, thu thập thông tin bằng những cách nào (tập hợp, thu thập, phân loại các câu tục ngữ, tham khảo bài viết của người khác, …)?

Phương pháp giải:

- Hình dung về cách làm việc của tác giả, tưởng tượng mình là tác giả để đưa ra nhận định kết luận của văn vản

- Những cách làm để thu nhập thông tin của tác giả.

Lời giải chi tiết:

- Tác giả đã thu thập, phân loại các câu tục ngữ như tập hợp, phân nhóm câu để khảo sát về nội dung, hình thức.

- Tìm các ví dụ câu tương ứng với các dạng thức gieo vần, đối đáp, ngắt nhịp, phối thanh.

- Liên hệ đến thể loại khác, trích dẫn ý kiến của các nhà nghiên cứu khác hay tham khảo bài viết từ các bài viết khác.

Từ bài viết trên, bạn rút ra được điều gì về các nghiên cứu một vấn đề văn học dân gian?

Phương pháp giải:

Rút ra những điều cần thiết về các nghiên cứu một vấn đề văn học dân gian.

Lời giải chi tiết:

- Những điều cần thiết về các nghiên cứu một vấn đề văn học dân gian;

+ Xác định vấn đề nghiên cứu

+ Xây dựng dàn ý nghiên cứu.

+ Vận dụng các phương pháp nghiên cứu.

+ Cách tiến hành và viết báo cáo kết quả nghiên cứu.