Chinh phục và ghi nhớ các phương thức biểu đạt chính khi học Văn

Các phương thức biểu đạt - Một trong những phạm trù chính khi học và phân tích Văn học. Để có thể phân tích hoặc viết một bài thơ, bài văn hay thì việc sử dụng các phương thức biểu đạt là điều vô cùng thiết. Trên thực tế, trong cuộc sống hằng ngày chúng ta sử dụng rất nhiều phương thức biểu đạt mà không hề biết.

Để có thể trả lời các câu hỏi trong đề thi, các em cần có cái nhìn tổng quan và hiểu rõ về phạm trù này. Cùng cô tổng lại các phương thức biểu đạt chính và các ứng dụng hiện nay như thế nào nhé!

Các phương thức biểu đạt có thể hiểu là cách thức mà một người sử dụng để truyền tải thông điệp muốn dành cho người khác. Bằng cách này, một người thể hiện và truyền đạt sự hiểu biết của mình về suy nghĩ, tâm tư, tình cảm của mình cho người khác. Bằng cách sử dụng những cách diễn đạt này sẽ giúp mọi người hiểu nhau hơn và giúp mọi người trở nên gần gũi và thân thiết hơn.

Các phương thức biểu đạt được sử dụng rất nhiều trong cuộc sống

Hiện nay, trong giao tiếp hằng ngày, các em nói chuyện với bạn bè, người thân cũng là đang sử dụng các phương thức biểu đạt khác nhau. Trên thực tế, việc áp dụng nhiều phương pháp để đáp ứng nhu cầu là một yêu cầu của cuộc sống.

Trong môn Văn, mỗi văn bản thường sử dụng kết hợp nhiều phương thức biểu đạt. Tuy nhiên, việc sử dụng phương thức biểu đạt nào sẽ phụ thuộc vào mục đích tác giả, người truyền đạt. Có những văn bản chỉ sử dụng 1 vài phương thức, chứ không phải sử dụng thế tất cả.

Trong đề thi văn hiện nay, việc yêu cầu xác định các hình thức biểu đạt trong văn bản rất phổ biến phổ biến nhất. Câu hỏi này thường được ra trong phần đọc hiểu trong đề thi THPT Quốc gia môn Văn.

Cụm từ “các phương thức biểu đạt”, khiến nhiều người thường nghĩ đây là một khái niệm học thuật, chỉ dùng trong Văn học. Như những chia sẻ ở trên, bất kỳ ai cũng sẽ sử dụng cách tương tác này để thể hiện cảm xúc của mình trong cuộc sống.

Tuy nhiên, trong Văn học, chúng ta sẽ tìm kiếm “góc nhìn”, phương thức biểu đạt từ các tác giả để từ đó có thể đọc hiểu văn bản tốt nhất. Hiện nay có 6 phương thức biểu đạt chính, bao gồm:

Phương thức biểu đạt cách nhận diện, biểu cảm

Phương thức mà người nói dùng những từ ngữ bộc lộ cảm xúc cá nhân của mình vào trong đó. Qua đó, người nghe, người đọc sẽ thấu hiểu được những cảm xúc mà tác giả muốn truyền đạt. Thông thường phương thức biểu đạt này sẽ được áp dụng trong thơ, ca dao, tục ngữ… Dấu hiệu để nhận biết phương thức biểu đạt biểu cảm là nhận thấy các câu từ bộc lộ cảm xúc, các từ cảm thán.

Phương thức biểu đạt rất quan trọng

Phương thức biểu đạt nghị luận

Nghị luận - Phương thức biểu đạt chủ yếu dùng để bàn luận đúng sai, vạch trần đúng sai. Làm sao để người nghe hiểu rõ quan điểm, thái độ của người nói và tác giả. Từ đó dẫn dắt, thuyết phục người khác đồng tình ý kiến của bạn.

Phương thức chủ yếu dùng trong văn nghị luận, nghị luận để trình bày, bình luận, đánh giá sự việc, các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa, tư tưởng...

Phương thức biểu đạt tự sự

Tự sự - Phương thức được sử dụng khá nhiều hiện nay. Chủ yếu dùng để tường thuật, kể lại sự việc đã qua… Thường được sử dụng trong các tác phẩm tiểu thuyết, bài báo, tác phẩm văn học…

Thông thường, phương thức tự sự thường được kết hợp cùng miêu tả và biểu cảm để câu chuyện hấp dẫn hơn. Đồng thời giúp ngược đọc có thể hiểu rõ cốt truyện, tính cách trong câu chuyện được kể.

Để biết tác phẩm đó có sử dụng hình thức biểu đạt tự sự không, hãy xem trong câu chuyện có cốt truyện, mạch truyện và chủ đề rõ ràng không? Đây là những yêu cầu cơ bản của một tác phẩm sử dụng hình thức biểu đạt tự sự.

Phương thức biểu đạt thuyết minh

Thuyết minh là cách người viết, người nói sử dụng ngôn ngữ để cung cấp và giới thiệu các đặc điểm và tính chất của đối tượng được thảo luận. Thông qua phương thức biểu đạt này, người nghe, người đọc có thể lĩnh hội, hiểu rõ hơn về hiện tượng mà người nói, người viết đang đề cập đến.

Một bài thuyết minh thành công khi các em làm sáng tỏ vấn đề để người nghe có thể hiểu

Khi sử dụng cách diễn đạt này, người viết hoặc người nói phải có kiến thức thấu đáo, chính xác và khách quan. Phương thức này yêu cầu ý kiến được trình bày rõ ràng, cụ thể. Đôi khi tác giả, người nói còn phải sử dụng kết hợp các biện pháp so sánh, liệt kê để làm sáng tỏ vấn đề,...

Miêu tả

Miêu tả - Cách biểu đạt dùng ngôn ngữ để người đọc hình dung rõ về nhân vật, sự kiện mà người viết muốn truyền đạt. Tác phẩm sử dụng hình thức miêu tả thành công là khi người đọc có thể nắm bắt nhân vật, cảm nhận rõ những gì nhân vật đang trải qua, cũng như cảm nhận được nội tâm nhân vật.

Phương thức này thường được áp dụng trong thơ hoặc văn tả. Phương thức miêu tả sẽ sử dụng nhiều các tính từ, các động từ và các biện pháp tu từ… Không chỉ dùng để miêu tả hình tượng mà còn cả nội tâm nhân vật.

Hành chính công vụ

Phương thức không sử dụng trong văn học thường thức. Chủ yếu áp dụng trong các văn bản, chính sách của Nhà nước. Các em chủ yếu biết các trình bày, hành văn trong các loại đơn từ, nghỉ phép… Đây là những giấy tờ sẽ áp dụng phương thức biểu đạt hành chính công cụ.

Hiện nay, trong các đề thi văn, hầu hết đều có 1 câu hỏi yêu cầu phải xác nhận phương thức biểu đạt chính của đoạn hoặc bài văn, bài thơ nào đó. Việc xác định đúng phương thức biểu đạt sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về tác phẩm, cũng như tránh lạc đề khi phân tích.

Cần có nhiều phương thức biểu đạt trong một bài văn

Trong quá trình viết văn, việc biết cách sử dụng phương thức biểu đạt nào cho đề bài nào cũng rất quan trọng. Một trong những lỗi hành văn mà các em học sinh hay gặp phải chính là lạc đề. Có những lúc quá sa đà vào một phương thức sẽ khiến bài văn trở nên không đúng trọng tâm. Vì vậy, các em cần phải phân biệt và hiểu rõ cách sử dụng của các phương thức biểu đạt.

Đặc biệt, với những các em lớp 6 mới tiếp xúc với môn Ngữ Văn thì càng cần chú trọng các thông tin này. Nắm rõ các phương thức biểu đạt và biết cách vận dụng sẽ giúp các em dễ dàng hơn khi viết các bài văn dài, mà không bị lạc đề.

Hãy gửi thêm những thắc mắc về môn Văn mà các em gặp phải để cô có thể tháo gỡ giúp nhé.