Phong cách ngôn ngữ là gì? Xin giới thiệu 6 loại phong cách ngôn ngữ phổ biến nhất hiện nay

Phong cách ngôn ngữ - Phương thức biểu đạt của từng loại văn bản mà chúng ta thường hay sử dụng hằng ngày. Tuy nhiên, việc nêu rõ khái niệm phong cách ngôn ngữ là gì? Các định phong cách ngôn ngữ trong từng văn bản lại luôn làm khó nhiều em học sinh.

Đừng lo lắng! Đọc hết bài chia sẻ này của cô, các em sẽ biết ngay các để xác định phong cách ngôn ngữ trong từng tác phẩm ngay thôi!

Phong cách ngôn ngữ là gì?

Phong cách là đặc điểm riêng biệt, đặc trưng tiêu biểu giúp ta phân biệt đối tượng này với đối tượng khác, tác giả này với tác giả khác, giữa các văn bản. 

Phong cách ngôn ngữ là một kiểu biểu đạt nhất định trong một hoàn cảnh nhất định và là nét riêng của người nói (nói và viết). Là các phương thức biểu đạt, nét riêng của các phương thức biểu đạt, tạo thành sự diễn đạt trong một văn bản nhất định.

Phong cách ngôn ngữ là gì?

Có bao nhiêu phong cách ngôn ngữ trong Văn học?

Hiện nay, có 6 loại phong cách ngôn ngữ được sử dụng trong Văn Học.. 6 loại phong cách ngôn ngữ biểu đạt này dựa theo các phương thức biểu đạt chính trong Văn học. Cụ thể như sau: 

Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt: Dạng ngôn từ được chúng ta sử dụng hàng ngày để trao đổi thông tin, tư tưởng, tình cảm... nhằm đáp ứng các nhu cầu của cuộc sống. Phong cách này tồn tại dưới 2 hình thức: 

• Hình thức nói 
• Hình thức viết (nhật ký, thư từ, chat mạng xã hội, tin nhắn điện thoại...)

Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật: Ngôn ngữ chủ yếu được sử dụng trong tác phẩm văn học. Phong cách này không chỉ có chức năng thông tin mà còn đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của con người. Hầu hết, các ngôn từ theo phong cách nghệ thuật được tổ chức, sắp xếp, chọn lọc, rút ​​ra những giá trị nghệ thuật-thẩm mỹ từ một ngôn ngữ sinh hoạt hằng ngày

Phong cách ngôn ngữ báo chí: Ngôn ngữ dùng để đăng tải tin tức trong nước và quốc tế. Ngôn từ dùng để phản ánh dư luận xã hội và quan điểm của người làm báo, thúc đẩy tiến bộ xã hội. Ngôn ngữ báo chí tồn tại dưới 2 dạng: 

• Dạng nói (tường thuật, phỏng vấn miệng trong hội nghị truyền thanh/video...) 
• Dạng viết (báo viết...)

Phong cách ngôn ngữ chính luận: Ngôn ngữ được sử dụng trong các văn bản chính trị. Hoặc phát biểu trong các hội nghị, hội thảo, thông tin thời sự... Mục đích chính là để trình bày, bình luận, đánh giá về các sự kiện, vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa, tư tưởng... theo một quan điểm chính trị nhất định. Có hai loại hiện diện: 

• Bằng miệng 
• Bằng văn bản

Phong cách ngôn ngữ hành chính: Ngôn ngữ hành chính là ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản hành chính. 

Phong cách ngôn ngữ khoa học: Ngôn ngữ được dùng trong giao tiếp thuộc lĩnh vực khoa học. Tiêu biểu là các văn bản khoa học

Trong văn học có 6 phong cách ngôn ngữ khác nhau

Phạm vi sử dụng 6 phong cách ngôn ngữ

Mỗi phong cách ngôn ngữ sẽ có phạm vi sử dụng khác nhau. Không phải phong cách nào cũng dùng được trong mọi trường hợp. Khi viết văn bản các em cần lưu ý, sử dụng đúng phong cách ngôn ngữ phù hợp với mục đích văn bản. Cụ thể: 

1. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt được sử dụng trong giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày, trong các tình huống giao tiếp, nghi lễ. Giao tiếp ở đây thường là sự trao đổi tâm tư, tình cảm với người thân, bạn bè với tư cách cá nhân...
2. Phong cách nghệ thuật dùng trong các. Được chia thành nhiều dạng: ngôn ngữ tự sự (truyện ngắn, tiểu thuyết, phê bình, hồi ký...), ngôn ngữ trữ tình (ca dao, câu thơ, bài thơ...),
3. Phong cách ngôn ngữ báo chí: Dùng trong lĩnh vực báo chí, truyền hình, thời sự. Yêu cầu câu từ chính xác, phong phú, ngắn gọn, rõ ràng, mạch lạc. Có thể sử dụng đa dạng các biện pháp tu từ để tăng hiệu quả biểu đạt
4. Phong cách ngôn ngữ chính luận dùng trong các văn bản chính trị, hội thảo về chính trị, xã hội, văn hóa, tư tưởng… Sử dụng nhiều ngôn ngữ chính trị. Yêu cầu cao về cách hành văn, logic trong câu nói. Có thể kết hợp đa dạng các biện pháp tu từ.
5. Ngôn ngữ hành chính dung trong các văn bản hành chính. Yêu cầu tách ý trong câu văn, mạch lạc, rõ ràng
6. Phong cách ngôn ngữ khoa học dùng trong lĩnh vực khoa học. Sử dụng trong bài giảng, nói chuyện khoa học...hoặc giáo án, sách, vở...

Đặc trưng xác định phong cách ngôn ngữ

Không chỉ có phạm vi sử dụng riêng mà các đặc trưng của mỗi loại phong cách ngôn ngữ cũng có điểm khác biệt. Đây là đặc trưng để các em có thể xác định phong cách ngôn ngữ trong từng văn bản. Cụ thể: 

Phong cách sinh hoạt

• Có yêu cầu tính cụ thể ( không gian, thời gian, hoàn cảnh giao tiếp, nhân vật giao tiếp, nội dung và cách thức giao tiếp…), 
• Tính cảm xúc (tâm tư, tình cảm người nói, người viết qua giọng văn, từ ngữ sử dụng), 
• Tính cá nhân (nét đặc trưng từ giọng nói, cách phát âm). 

Từ phong cách ngôn ngữ sinh hoạt, người nghe, người đọc có thể biết về giới tính, tuổi tác, tính cách, sở thích, nghề nghiệp… của người đang nói (viết)

Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

- Tính hình tượng: Sử dụng các biện pháp tu từ: ẩn dụ, nhân hóa, so sánh, hoán dụ, điệp…

- Tính truyền cảm: khả năng gây cảm xúc , ấn tượng mạnh với người nghe, người đọc

- Tính cá nhân: dấu ấn riêng của mỗi tác giả, tạo nên phong cách nghệ thuật riêng. 

Mỗi phong cách ngôn ngữ có 1 đặc trưng riêng

Phong cách ngôn ngữ báo chí

- Tính thông tin thời sự: Thể hiện các tin tức mới nhất, chính xác về địa điểm, thời gian, nhân vật, sự kiện…

- Tính ngắn gọn, xúc tích nhưng vẫn đủ lượng thông tin người nghe, người đọc cần biết

Phong cách ngôn ngữ hành chính ngôn luận

- Tính công khai về quan điểm chính trị: Thể hiện rõ quan điểm chính trị của tác giả. Câu văn rõ ràng, không dùng từ ngữ mơ hồ, hay câu nhiều ý gây những cách hiểu sai

- Tính chặt chẽ, logic trong diễn đạt và suy luận: Phải có hệ thống luận điểm, luận cứ, luận chứng rõ ràng, mạch lạc và sử dụng từ ngữ liên kết rất chặt chẽ

- Tính truyền cảm, thuyết phục: Giọng đọc, giọng văn hùng hồn, tha thiết, bộc lộ nhiệt tình của người viết

Phong cách ngôn ngữ hành chính

- Tính khuôn mẫu: Theo khuôn mẫu có sẵn

- Tính minh xác: Không dùng phép tu từ, lối biểu đạt hàm ý hoặc mơ hồ về nghĩa. Đảm bảo độ chính xác theo từng từ ngữ. Tách ý rõ ràng

- Tính công vụ: Không mang tình cảm cá nhân, dùng từ toàn dân, tránh sử dụng từ ngữ địa phương 

Phong cách ngôn ngữ khoa học

- Tính khái quát trừu tượng: Sử dụng nhiều thuật ngữ, mang tính khái quát, các ý từ lớn đến nhỏ, từ cao đến thấp, từ khái quát đến cụ thể

- Tính lý trí, logic: Dùng từ chuẩn nghĩa, không dùng các biện pháp tu từ. Câu văn liên kết chặt chẽ và mạch lạc, logic

- Tính khách quan, phi cá thể: Không mang sắc thái cá nhân, dùng từ có tính khái quát cao, có sắc thái trung hòa, ít cảm xúc. 

Cách làm bài tập xác định phong cách ngôn ngữ

Với đề bài yêu cầu xác định phong cách ngôn ngữ trong văn bản, các em cần làm theo các bước sau: 

• Bước 1: Đọc chú thích - nhan đề - nội dung. Tìm các từ ngữ đặc trưng để xác lập văn bản đó thuộc thể loại nào
• Đối chiếu phạm vi, phong cách với 6 loại phong cách ngôn ngữ đã học
• Xác định đúng mực phong cách ngôn ngữ

Thật đơn giản phải không nào! Có vẻ khá nhiều lý thuyết về phần phong cách ngôn ngữ phải không nào? Tuy nhiên nếu đã hiểu đặc trưng riêng của từng phong cách ngôn ngữ thì các em có thể áp dụng một cách nhuần nhuyễn vào bất kỳ tác phẩm nào. Xác định đúng phong cách ngôn ngữ cũng giúp cho các em viết văn mạch lạc, rõ ràng, ngôn từ chính xác và đạt điểm cao hơn.