Ứng xử là gì? 5 cách rèn luyện khả năng ứng xử đúng chuẩn mực

Ứng xử là cách chúng ta thể hiện sự tôn trọng và thấu hiểu trong giao tiếp hằng ngày. Với học sinh ứng xử đúng mực sẽ giúp các bạn xây dựng hình ảnh đẹp, duy trì các mối quan hệ tích cực, tạo nên môi trường học tập lành mạnh. Vậy ứng xử là gì? Làm sao để rèn luyện khả năng này hiệu quả? Hãy cùng FQA khám phá trong bài viết dưới đây nhé.

Ứng xử là gì?

Ứng xử là cách mà chúng ta phản ứng, thể hiện thái độ, hành vi của mình trong các tình huống giao tiếp, tương tác với người khác. Ứng xử thể hiện qua lời nói, hành động, cử chỉ, ánh mắt, thái độ… Tất cả đều phản ánh cách bạn đối diện và xử lý mối quan hệ với người xung quanh.

Ví dụ: Khi bị trêu chọc có người sẽ cười xòa cho qua, có người lại giận dỗi hoặc thậm chí phản ứng tiêu cực. Cách bạn chọn phản ứng chính là một hình thức ứng xử.

Có thể nói ứng xử là một kỹ năng mềm rất quan trọng đặc biệt với học sinh, độ tuổi đang trong quá trình hình thành nhân cách và học cách sống hòa hợp với xã hội.

Ứng xử đúng mực giúp bạn ghi điểm trong mắt thầy cô và bạn bè, xử lý tốt các mâu thuẫn, tránh hiểu lầm, phát triển các mối quan hệ tích cực.

Các loại ứng xử thường gặp trong học sinh

Vậy trong môi trường học đường học sinh thường ứng xử như thế nào? Mỗi ngày đến trường bạn đều tương tác với nhiều người từ thầy cô, bạn bè đến cha mẹ và cả chính bản thân mình. 

Mỗi mối quan hệ ấy đòi hỏi một cách ứng xử phù hợp. Dưới đây là những kiểu ứng xử phổ biến nhất để bạn tham khảo:

Ứng xử với thầy cô giáo

Tôn trọng và lễ phép là nguyên tắc hàng đầu. Học sinh nên biết cách chào hỏi, lắng nghe khi thầy cô giảng bài, không chen ngang hay nói chuyện riêng.

Khi không hiểu bài thay vì im lặng bạn hãy mạnh dạn hỏi lại thầy cô với thái độ lịch sự. Đặc biệt khi bị nhắc nhở, cách ứng xử đúng là biết lắng nghe, tiếp thu, không cãi lại hay tỏ thái độ khó chịu.

Ứng xử với bạn bè

Học sinh dành phần lớn thời gian bên bạn bè vì vậy ứng xử khéo léo là rất quan trọng. Một người bạn tốt là người biết lắng nghe, chia sẻ và không phán xét.

Không nên bắt nạt, mỉa mai hay cô lập bạn khác vì bất cứ lý do gì. Trong trường hợp xảy ra mâu thuẫn đừng lớn tiếng hay “chiến tranh lạnh”, hãy tìm cách nói chuyện thẳng thắn nhưng ôn hòa.

Ứng xử với cha mẹ và người lớn

Dù ở nhà hay ở nơi công cộng bạn cũng cần thể hiện sự kính trọng và biết ơn đối với cha mẹ, ông bà. Ứng xử đúng là lắng nghe lời khuyên, không cáu gắt, biết nói những lời đơn giản như cảm ơn, xin lỗi, con hiểu rồi.

Ứng xử với chính bản thân mình

Đây là một dạng ứng xử đặc biệt nhưng rất quan trọng. Bạn cần biết tôn trọng bản thân, không tự ti hay so sánh mình với người khác. Khi mắc lỗi hãy biết nhận sai và sửa đổi đừng trách móc chính mình hay đổ lỗi cho hoàn cảnh.

Ngoài ra bạn nên giữ gìn sức khỏe, học cách quản lý cảm xúc, động viên bản thân vượt qua thử thách cũng là ứng xử tích cực với chính mình.

Xem thêm: 7 nguyên tắc giúp bạn giao tiếp hiệu quả, nhìn thấu đối phương 

Vì sao học sinh cần rèn luyện kỹ năng ứng xử?

Khả năng ứng xử ảnh hưởng rất lớn đến cách người khác nhìn nhận bạn đặc biệt là trong môi trường học đường. Rèn luyện kỹ năng ứng xử đúng mực giúp bạn ghi điểm trong mắt người khác đồng thời mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong học tập và cuộc sống như:

Tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người

Khi biết cách ứng xử khéo léo bạn sẽ dễ dàng gây thiện cảm và tạo dựng được mối quan hệ tích cực với thầy cô, bạn bè, cha mẹ... Những mối quan hệ này sẽ giúp bạn cảm thấy vui vẻ, được hỗ trợ và tin tưởng hơn trong học tập cũng như đời sống thường ngày.

Góp phần xây dựng môi trường học đường văn minh

Mỗi học sinh ứng xử đúng mực sẽ tạo nên một tập thể đoàn kết, thân thiện. Khi đó trường học vừa là nơi để học kiến thức vừa là môi trường an toàn, thoải mái, đáng yêu thương. Bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn khi đến lớp, sẵn sàng chia sẻ, học hỏi với mọi người.

Rèn luyện trí tuệ cảm xúc (EQ)

EQ hay còn gọi là trí thông minh cảm xúc, là khả năng hiểu và kiểm soát cảm xúc của chính mình cũng như của người khác. Kỹ năng ứng xử tốt giúp bạn biết cách kiềm chế nóng giận, đồng cảm với người khác. Từ đó giải quyết mâu thuẫn nhẹ nhàng và trưởng thành hơn trong suy nghĩ.

Nhiều nghiên cứu cho thấy EQ cao có vai trò quan trọng không kém IQ trong việc quyết định sự thành công và hạnh phúc của một người.

Xử lý tình huống thông minh, linh hoạt

Cuộc sống học đường không tránh khỏi những tình huống bất ngờ như xích mích với bạn bè, bị hiểu lầm, áp lực học tập... Khi có kỹ năng ứng xử tốt, bạn sẽ biết cách giải quyết các vấn đề một cách hợp lý thay vì phản ứng bốc đồng, tiêu cực.

Chuẩn bị hành trang cho tương lai

Ứng xử là kỹ năng bạn sẽ mang theo cả đời khi đi làm, tham gia các hoạt động xã hội hay xây dựng các mối quan hệ cá nhân. Rèn luyện kỹ năng ứng xử từ sớm sẽ giúp bạn trở thành một người trưởng thành tự tin, tinh tế và được người khác tôn trọng.

Một số nguyên tắc ứng xử học đường mà học sinh nên biết

Trong môi trường học đường nơi bạn được học kiến thức, học cách làm người việc nắm được những nguyên tắc ứng xử cơ bản sẽ giúp bạn trở thành người tinh tế, được thầy cô yêu quý, bạn bè tin tưởng.

Dưới đây là những nguyên tắc vàng bạn nên ghi nhớ:

Tôn trọng thầy cô và người lớn tuổi

Hãy luôn chào hỏi, lắng nghe khi thầy cô giảng bài, không nói chuyện riêng, cắt ngang lời hay thể hiện thái độ chống đối.

Khi muốn góp ý hoặc đặt câu hỏi bạn hãy nói với giọng điệu lịch sự và cầu thị. Cần nhớ rằng tôn trọng thầy cô là cách thể hiện bạn tôn trọng tri thức và chính bản thân mình.

Cư xử hòa nhã, thân thiện với bạn bè

Đối với bạn bè, bạn nên biết lắng nghe, chia sẻ, không phán xét hay coi thường bạn khác. Khi có mâu thuẫn xảy ra hãy chọn cách giải quyết bằng đối thoại thay vì im lặng hay nói xấu sau lưng.

Ngoài ra không nên tham gia vào các hành vi tiêu cực như bắt nạt, trêu chọc, cô lập bạn bè.

Sử dụng lời nói văn minh, không thô tục

Cần tránh việc dùng từ ngữ xúc phạm, chế giễu hay gây tổn thương cho người khác. Nếu có điều không hài lòng hãy học cách trình bày một cách ôn hòa và tôn trọng.

Hãy học cách nói lời xin lỗi, cảm ơn, làm ơn,… những từ tuy nhỏ nhưng lại thể hiện bạn là người có văn hóa ứng xử tốt.

Tôn trọng nội quy, môi trường học tập

Lớp học là không gian chung nên cần giữ gìn trật tự, vệ sinh và không gian học tập sạch đẹp. Bạn tôn trọng nội quy trường lớp không phải vì sợ bị phạt mà thể hiện ý thức trách nhiệm với cộng đồng.

Kiểm soát cảm xúc cá nhân

Khi nóng giận, buồn bực bạn hãy học cách kiềm chế không nên phản ứng ngay lập tức. Nếu cảm thấy khó chịu hoặc bị tổn thương hãy tìm người đáng tin cậy để chia sẻ tránh trong lòng hoặc hành xử tiêu cực.

5 cách rèn luyện kỹ năng ứng xử mỗi ngày

Ứng xử tốt là kỹ năng bạn có thể học được và rèn luyện mỗi ngày. Chỉ cần bạn có ý thức thay đổi, thực hành đều đặn 5 cách dưới đây chắc chắn bạn sẽ dần trở thành người có cách cư xử tinh tế, chuẩn mực:

Tập quan sát và học hỏi từ người khác

Xung quanh bạn luôn có những tấm gương về cách ứng xử tốt có thể là một thầy cô, một người bạn hay thậm chí là trong sách báo, phim ảnh. Hãy để ý xem họ nói gì, hành động ra sao trong các tình huống giao tiếp rồi tự so sánh và học theo những điều tích cực.

Ví dụ một bạn học sinh biết chủ động xin lỗi khi làm sai sẽ khiến người khác nể trọng hơn là im lặng hoặc bào chữa.

Tự điều chỉnh lời nói, thái độ hằng ngày

Trước khi nói điều gì bạn hãy tự hỏi: Nếu mình là người nghe mình có thấy vui không? Nên học cách nói chuyện với thái độ nhẹ nhàng, tôn trọng, tránh những từ ngữ tiêu cực, giễu cợt. Khi không vừa ý ai hãy góp ý một cách lịch sự không nên bực bội hay tỏ thái độ.

Biết lắng nghe, thấu hiểu cảm xúc người khác

Hãy lắng nghe người khác bằng cả sự chú ý và tôn trọng. Đừng ngắt lời khi họ đang nói, đừng vội phản bác trước khi hiểu rõ vấn đề. Nếu bạn biết đặt mình vào vị trí của người khác bạn sẽ cư xử tinh tế hơn nhiều.

Thực hành cách xử lý tình huống

Bạn có thể tự đặt ra những tình huống thường gặp như bị bạn hiểu lầm, bị thầy cô nhắc nhở,… và suy nghĩ: Nếu xảy ra với bản thân, bạn sẽ ứng xử thế nào để vừa đúng mà vẫn giữ hòa khí? Bạn cũng có thể trao đổi với bạn bè hoặc thầy cô để cùng nhau tìm ra cách phản ứng phù hợp nhất.

Tự đánh giá, rút kinh nghiệm sau mỗi ngày

Mỗi tối, hãy dành vài phút để tự hỏi: hôm nay mình đã cư xử tốt chưa? Có tình huống nào mình nên xử lý khác đi không? Sau đó cẩn thận ghi lại những điều bạn rút ra được. Cách này sẽ giúp bạn ngày càng trưởng thành hơn trong cách hành xử.

Ứng xử chính là tấm gương phản chiếu nhân cách, sự trưởng thành và giá trị bên trong của bạn. Khi biết cách ứng xử đúng mực sẽ giúp bạn dễ dàng tạo dựng mối quan hệ tích cực, vượt qua các tình huống khó xử một cách khéo léo, được bạn bè yêu quý, thầy cô tin tưởng. Và quan trọng nhất: trở thành một người tử tế, bản lĩnh và đáng tin cậy trong mắt mọi người.

Không ai sinh ra đã hiểu ứng xử là gì và biết cách cư xử hoàn hảo nhưng bạn có thể rèn luyện từng ngày. Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhất như lời nói lễ phép, hành vi lịch sự, hay sự lắng nghe chân thành.

Xem thêm: 

5 kỹ năng giao tiếp cơ bản giúp bạn tự tin và thành công hơn mỗi ngày

Năng lực giao tiếp là gì? Tầm quan trọng của giao tiếp trong môi trường học tập

Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích hãy chia sẻ nó cho người bạn thân của mình hoặc cùng lớp đọc trong giờ sinh hoạt. Biết đâu một câu chuyện nhỏ sẽ tạo nên những thay đổi lớn trong cách mọi người cư xử với nhau đấy. Đừng quên theo dõi những bài viết mới của FQA để biết được những thông tin hữu ích nhé.