giup e cau nay a

Cuộc sống luôn nảy mầm từ những điều nhỏ bé, và niềm vui hôm nay thường bắt nguồn từ những câu chuyện vui ngày hôm qua. Tri thức hiện tại được xây dựng dựa trên quá khứ, và tri thức lại là nguồn gốc của hạnh phúc. Vì vậy, học tập có thể xem như hạt mầm xanh tươi trong cuộc sống của mỗi người.

Trong buổi lễ khai giảng năm học 2015-2016 tại trường THPT Dân lập Lương Thế Vinh, thầy giáo Văn Như Cương đã chia sẻ một lời khuyên: "Biển học là mênh mông, trong đó sách vở quan trọng nhưng chỉ là những vùng biển gần bờ mà thôi."

Học tập không chỉ đơn thuần là việc tích luỹ kiến thức khoa học và kỹ thuật mà còn là việc nắm vững tri thức xã hội và văn hóa đã tồn tại hàng nghìn năm trên các quốc gia khác nhau. Nó là nền tảng cho cuộc sống hòa bình, tiến bộ và văn minh, cho phép con người chung sống cùng nhau trong tình yêu và sự hiểu biết. Tri thức không ngừng phát triển theo cấp số nhân của nhân loại, biển học thật sự là mênh mông. Học không chỉ trong 12 năm đầu đời học sinh mà kéo dài suốt cuộc đời, có thể liên tục hoặc đặt điểm dừng tùy theo tình huống cá nhân và hoàn cảnh. Tuy nhiên, mục tiêu của việc học không chỉ là thu hoạch kiến thức, mà quan trọng hơn là ứng dụng kiến thức đó vào cuộc sống thực tế, để lao động, sản xuất và cống hiến hiệu quả.

UNESCO đã xác định mục đích của việc học như sau: Học để biết, học để làm, học để sống cùng nhau và học để tự khẳng định bản thân. Do đó, việc gieo trồng kiến thức chỉ là mục tiêu gần nhất của việc học. Quan trọng hơn, là sử dụng những kiến thức đó để áp dụng vào cuộc sống thực tế, để làm cho cuộc sống của chúng ta phong phú, hạnh phúc, cá nhân hóa và khẳng định bản thân. Giống như thầy giáo Văn Như Cương đã nói, sách vở chỉ là "vùng biển gần bờ".

Học tập là quá trình tìm hiểu, khám phá và chiếm lĩnh các chân trời tri thức. Tri thức không chỉ giới hạn ở kiến thức khoa học, mà còn là tri thức về văn hóa xã hội đã tồn tại hàng nghìn năm trong các quốc gia khác nhau, là tri thức để con người có thể chung sống với nhau trong tình yêu thương và sự đoàn kết, tiến bộ và văn minh. Với nguồn tri thức kỳ diệu không ngừng tăng theo cấp số nhân của loài người, biển học thực sự là mênh mông. Học không chỉ trong 12 năm đầu đời mà kéo dài suốt cuộc đời, có thể liên tục hoặc đặt điểm dừng tùy theo tình huống cá nhân và hoàn cảnh. Tuy nhiên, mục tiêu thực sự của việc học là phục vụ cuộc sống, giúp con người thành đạt, hạnh phúc, tự khẳng định bản thân và sống với nhau trong yêu thương và sự đoàn kết.

Trong quá trình học tập này, "sách vở quan trọng nhưng chỉ là những vùng biển gần bờ." "Vùng biển gần bờ" là nơi an toàn, nhưng cũng nghèo nàn tài nguyên hơn so với những vùng biển xa bờ. Tri thức trong sách vở cũng vậy, nó chỉ là một phần nhỏ và dễ dàng nhận ra trong biển tri thức phong phú, giàu có và không phải lúc nào cũng dễ thấy. Nếu chỉ giới hạn trong vùng biển gần bờ, chúng ta sẽ không thể thấy được vẻ đẹp rộng lớn của biển khơi mênh mông, không thể hiểu rõ nhiều kiến thức không có trong sách vở, những bài học phức tạp của cuộc sống và bao nhiêu cơ hội ẩn chứa phía xa. Để hiểu rõ cuộc sống, chúng ta phải đi xa để nhìn rộng hơn. Tri thức không chỉ nằm yên lặng trên trang sách mà nó sống động, linh hoạt, biến đổi và phong phú trong cuộc sống thực tế. Vì vậy, việc học phải được hiểu theo nghĩa rộng và áp dụng vào cuộc sống thực tế.

Lời dạy dỗ của thầy giáo Văn Như Cương - một người thầy mẫu mực, với nhiều tuổi đời và nhiều năm kinh nghiệm, là một quan điểm đầy sâu sắc. Thầy đã khẳng định rằng việc học tập tại trường học quan trọng nhưng chưa đủ, nhằm hướng học sinh hiểu rằng việc học tập là một quá trình dài lâu và bao quát mà không có ranh giới hẹp nào.

Quá trình học tập ở trường học quan trọng. Trường học cung cấp cho chúng ta kiến thức nền tảng, tạo điều kiện cho chúng ta trong quá trình nâng cao kiến thức sau này. Đồng thời, quá trình học tập tại trường cũng rèn luyện cho học sinh những kỹ năng cơ bản, đặc biệt là kỹ năng tự học để khi bước chân ra khỏi cổng trường, quá trình đó không bị đứt đoạn mà ngày càng được mở rộng cả chiều sâu lẫn chiều rộng. Hơn nữa, thời gian học tập dưới mái trường là khoảng thời gian đẹp nhất trong cuộc đời mỗi người. Đó là nơi có một xã hội nhỏ, với những mối quan hệ bạn bè và rắc rối riêng biệt, nơi chúng ta cùng nhau học tập, cùng nhau rèn luyện kỹ năng ứng xử, thực hành, vận dụng và cùng nhau trưởng thành.

Tuy quá trình này quan trọng nhưng không đủ, "những vùng biển xa bờ", những kiến thức thực tế nằm ngoài sách vở, những bài học về đối nhân xử thế... ở ngoài kia sẽ mang lại cho chúng ta các công cụ và kinh nghiệm quý báu để sống tốt. Không còn các bài kiểm tra có điểm và xếp hạng, không còn học tập chỉ để điểm cao, chỉ để danh hiệu. Học ở những "vùng biển xa bờ" để trở thành người có ích, để hiểu rõ hơn về bản thân và về thế giới xung quanh.

Tuy nhiên, việc học ở "những vùng biển xa" cần được hướng dẫn và tạo điều kiện từ trong gia đình và trường học. Người Do Thái đã dạy con bằng "tình yêu đốt lửa", là sự kích thích, thúc đẩy con tự tìm hiểu, khám phá những chân trời mới thay vì theo đuổi sự an toàn, bao bọc và đưa con đến tận chân trời ấy để con ngắm nhìn. Mỗi bậc phụ huynh Do Thái không tự nguyện cũng không biến mình thành quản gia cho con, họ giữ vai trò là những người thầy tốt để tri thức của con không phải là tri thức chết mà là tri thức được ứng dụng, được sống với khả năng, năng lực của chính mình.

"Chỉ những người đứng trên bục giảng mới là thầy cô" cũng là quan niệm hạn hẹp. Để có thể tiến vào vùng biển tri thức xa xôi "những dòng nước lớn", với "những luồng cá khổng lồ", "những rặng san hô kỳ diệu" của tri thức, chúng ta hãy tự trang bị cho mình một lý tưởng đúng đắn làm "la bàn", một ý chí làm sức mạnh và một tinh thần ham học hỏi làm cơn gió cảm hứng ra khơi... Sự hứng thú chân thành đối với điều mới mẻ và những điều tốt đẹp sẽ giúp đánh tan suy nghĩ học tập chỉ để nắm trong tay tấm bằng tốt nghiệp hoặc thái độ chỉ cầm chừng, mặc cả với việc học hỏi... Ngoài trường lớp, một cuốn sách giản dị có thể giúp ta học hỏi thêm những kiến thức mới; một công nhân hàng ngày vẫn đi qua khu phố có thể dạy ta bài học về sự hy sinh thầm lặng; cha mẹ có thể dạy ta cách tổ chức cuộc sống sinh hoạt sao cho suôn sẻ ấm áp; người bạn hàng xóm có thể dạy ta cách kết nối với những người xung quanh; một tình huống rủi ro nào đó có thể dạy ta cách xử lí trong lần sau sao cho hiệu quả hơn; thiên nhiên dạy cho ta về sự quan sát... Bất kì ai, bất kì vật gì cũng có thể trở thành người thầy trong đời ta và cho ta hòa trà ngọt ngào của tri thức, kỹ năng và trải nghiệm.
Biển học rộng lớn, bao la với nguồn tri thức vô tận. Giống như ai đó từng nói, cuộc đời vốn là những bậc thang không có điểm dừng và học tập là một cuốn sách không có trang cuối, quan niệm về việc học cần được thay đổi và mở rộng hơn trong cả học sinh, gia đình và toàn xã hội. Nếu chỉ đọc sách mà không có khả năng ứng dụng thì tri thức chỉ là tri thức chết. Thay đổi nhận thức về việc học nhưng cũng cần biến nó thành hành động và nỗ lực mỗi ngày để chiếm lĩnh tri thức trên lớp học, trong sách vở và mở rộng chúng không ngừng... Rèn luyện kỹ năng vận dụng, kỹ năng tự học, kỹ năng ứng xử... để mỗi chúng ta tiếp tục sự học mãi mãi chứ không an tâm dừng lại khi đã có tấm lòng. Cuộc đời với những biến thiên không ngừng sẽ đưa chúng ta vào những con đường không biết trước. Con đường ấy có thể đứng với lựa chọn, sở thích, ý nguyện của chúng ta nhưng cũng có thể hoàn toàn lạ lẫm. Khi đó, những điều đã học theo nghĩa rộng, ở cả những vùng biển gần và vùng biển xa sẽ là hành trang giúp ta vững vàng bước tới.