phân tích chi tiết bài thơ xuân ý của hồ dzêch

Thơ xuân của Hồ Dzếnh tuy không phải là những bài thơ thật đặc sắc như những thi sĩ cùng thời nhưng cũng mang đến cho người đọc nguồn xúc cảm riêng, gợi nghĩ đến những hình ảnh quen thuộc của thôn mạc, xóm làng một thời. Cũng như Nguyễn Bính, thơ ông cứ âm thầm lặng lẽ chảy theo một dòng riêng với âm hưởng dân dã, bình dị như ca dao. Điều này được thể hiện rõ qua Xuân ý.

Nhắc đến Hồ Dzếnh, người đọc nghĩ ngay đến một nhà văn khá nổi tiếng trước cách mạng tháng tám với tập truyện Chân trời cũ mang phong cách riêng thấm đượm chất trữ tình lãng mạn. Người yêu thơ còn biết đến Hồ Dzếnh, một thi sĩ với tập thơ Quê ngoại (1943) chứa đựng những cảm xúc với cuộc đời, với  tình yêu và đặc biệt là những tình cảm chân thành tha thiết đối với con người và cảnh vật quê hương Việt nam – nơi chôn nhau cắt rốn của ông. Những vần thơ của ông đã đem đến cho người đọc những cảm xúc bâng khuâng, những xúc động chân thành không phải chỉ vì nó được viết ra bằng tình cảm thành thực trong tâm khảm nhà thơ mà còn là vì một lẽ khác. Hồ Dzếnh có một gốc gác đặc biệt. Cái tên của ông đã nói lên điều ấy. Người cha thi sĩ là một người Trung quốc lưu lạc sang mảnh đất ViệtNamvà đã phối duyên cùng một cô gái lái đò sông Ghép – Thanh Hóa. Chưa một lần đặt chân đến quê cha Trung Quốc, cuộc sống của Hồ Dzếnh chỉ gắn bó với quê hương Việt Nam, nơi đã trở thành máu thịt của ông vì thế những dòng thơ về mảnh đất quê hương này đã chất chứa trong đó biết bao tình cảm yêu thương tha thiết chân thành.

Thơ Hồ Dzếnh nhìn chung mang sắc thái thuần hậu. Gắn bó tha thiết với vùng đất Thanh Hóa miền trung đầy nắng gió, mùa xuân trong cảm nhận của nhà thơ cũng là những gì thân quen, gần gũi, tự nhiên, trong sáng như nó vốn có mang vẻ đẹp thuần phác của tạo vật thiên nhiên quê hương. Nhà thơ dường như hóa thân vào mỗi cảnh quê, tình quê để cảm nhận, để rung động trước những hình ảnh gắn bó thân thuộc: trời đẹp, chim ca, sắc biếc, ngõ hạnh, mây thanh, bến sông xanh, con đê be bé…Tất cả tạo nên một thế giới nghệ thuật thân quen dễ làm người đọc liên tưởng đến bức tranh thôn làng trong không khí ngày xuân với sự hài hòa của cảnh vật, từ trời xuân trong trẻo, sắc xuân xanh tươi, tình xuân kín đáo dịu dàng. Thiên nhiên được tái hiện, quan sát bằng một cái nhìn riêng thấm đượm tình cảm yêu thương, gắn bó của nhà thơ. Dường như có sự giao cảm âm thầm, tinh tế của tâm hồn nhà thơ đến cảnh sắc mùa xuân. Vạn vật trong cái nhìn đầy yêu mến của thi sĩ như được tắm gội trong không khí trong lành của quê hương nên hiện ra tươi mới, sáng trong, tinh khiết, tràn trề sức sống: bầu trời sáng trong như gương, cành lá tươi nguyên trong sắc biếc, mặt hồ lóng lánh nước trong xanh…Tất cả hợp thành bức tranh vừa gần gũi vừa thi vị được phác thảo với một gam màu dịu nhẹ, xanh trong, tươi sáng.

Trời đẹp như trời mới tráng gương,

Chim ca, ánh sáng rộn ven tường

Có ai bên cửa ngồi hong tóc

Cho chảy lan thành một suối hương…

Sắc biếc giao nhau, cành bắt cành,

Nước trong, hồ ngợp thủy tinh xanh.

Chim bay, cánh trĩu trong xuân ý

Em đợi chờ ai, khuất bức mành?

Với ngôn dữ thơ giản dị, hình ảnh đẹp, nhà thơ đã vẽ lên một bức tranh xuân trong trẻo, tươi sáng và tràn đầy sức sống cùng với đó là những trăn trở, suy tư khi xuân về.

Có thể nói thơ của Hồ Dzếnh mang đậm chất mộc mạc, đặc biệt người đọc có thể cảm nhận rõ điều ấy thông qua bài thơ Xuân ý của ông.