Viết bài văn phân tích truyện ngắn "Dì Hảo" của tác giả Nam Cao

Nguyễn Thị Thu Hương  “Viết về người trí thức tiểu tư sản nghèo, Nam Cao đã mạnh dạn phân tích và mổ xẻ tất cả, không né tránh như Thạch Lam; không cực đoan, phiến diện như Vũ Trọng Phụng ,cũng không thi vị hóa như Nhất Linh, Khái Hưng ,ngòi bú của Nam Cao luôn luôn tỉnh táo đúng mực” - Hà Minh Đức. Nam Cao đã viết một cách mạnh mẽ và dứt khoát. Nhà văn có ý thức rõ ràng, tỉnh táo và chính xác trong phân tích vấn đề. Ông luôn tập trung vào sự chân thực và thực tế của cuộc sống, để đưa ra những bức tranh chân thực về cuộc sống của người dân nghèo. 

   Nhà văn Nam Cao đã từng khẳng định: “Một tác phẩm thật giá trị, phải vượt lên bên trên tất cả bờ cõi và giới hạn, phải là một tác phẩm chung cho cả loài người. Nó phải chứa đựng một cái gì lớn lao, mạnh mẽ, vừa đau đớn lại vừa phấn khởi. Nó ca tụng lòng thương, tình bác ái, sự công bình... Nó làm cho người gần người hơn” Tất cả các nhân vật xuất hiện trong cuộc sống của Nam Cao đều có thật và từng xuất hiện trong cuộc đời ông. Dưới bàn tay tài hoa của ông, các nhân vật được tái hiện chân thực và sắc nét, phản ánh rõ nét thực trạng xã hội thời bấy giờ. 

   Trong truyện ngắn của Nam Cao, nhân vật nữ xuất hiện thường xuyên và được nhắc đến nhiều. “Dì Hảo” là một trong số đó, đại diện cho những người phụ nữ thuộc tầng lớp hạ lưu bị chèn ép bởi xã hội nghiệt ngã. Họ cam chịu mọi oan ức và bất hạnh vì không có lựa chọn khác. Truyện ngắn “Dì Hảo” được lấy cảm hứng từ một người phụ nữ thực tế trong cuộc đời Nam Cao. Nhân vật này được tái hiện trên trang sách với sự chân thật và gợi lên được nỗi đau, bất công mà phụ nữ phải chịu đựng trong xã hội thời đại đó.

   Dì Hảo là con gái của bà Vận - một nữ thợ làm bánh đúc nổi tiếng trong làng Vũ Đại. Bánh đúc là món quà quê phổ biến và thường xuất hiện trong các truyện ngắn của nhà văn Nam Cao. Chúng được bày bán trên các mẹt ven chợ và được các bà mẹ trong váy bạc phếch xúm xít quanh quẩn. Bà là một người góa chồng, chồng bà qua đời mà không để lại cho bà một cỗ áo quan tử tế nào. Dù công việc buôn bán của bà suôn sẻ nhưng trách nhiệm nuôi hai đứa con nheo nhóc và trả nợ còn lại của chồng đã khiến cuộc sống của bà trở nên khó khăn hơn. Khi Hảo trưởng thành một chút, bà Vận đã đưa cô đến nhà bà ngoại - người đã nhận nuôi Hảo. Dù Hảo may mắn hơn những đứa trẻ khác bị bóc lột lao động và phải chịu đựng sự đối xử tệ bạc, cô được giáo dục theo đạo và được ăn mặc kỹ lưỡng: “Mới đầu, dì Hảo khóc lóc đến mười hôm: dù có được ăn no, mặc lành đi nữa, người ta cũng không thể phút chốc mà quên cái lều hôi hám là nơi mình đã đói rách, khổ sở với em và mẹ”. Nhưng cuộc sống lại luôn bất công với gì.

   Dì Hảo là một câu chuyện đầy những gian nan và đau khổ, không có một cốt truyện chính rõ ràng, mà xoay quanh cuộc sống khổ sở và bất hạnh của dì Hảo từ khi cô kết hôn với một người chồng không yêu cô và còn khinh miệt cô. Để nuôi chồng và kiếm sống, dì phải nai lưng làm một công nhân bình thường, kiếm được hai hào mỗi ngày để có đủ ăn cơm. Trong khi đó, người chồng của dì lại dùng một hào để mua rượu mỗi ngày. 

   Khi dì phải đẻ con, đứa bé đã chết và dì thì tê liệt. Hắn chửi dì nhiều lần, nhưng dì vẫn nghiến răng để không khóc, nhưng cuối cùng, nước mắt vẫn tuôn rơi. Dì đã trải qua bao nhiêu gian khổ và đau khổ, nhưng bệnh tật của dì đã qua đi và cô lại đi làm để kiếm sống. Người chồng trở về sau đó với một người vợ mới, nhưng dì Hảo không nói một lời nào, chỉ khóc ngấm ngầm khi họ cười vui. Cuối cùng, người chồng rời đi và dì lại phải đối mặt với sự cô đơn và đau khổ:  “Dì Hảo chẳng nói năng gì. Dì nghiến chặt răng để cho khỏi khóc nhưng mà dì cứ khóc. Chao ôi! Dì Hảo khóc. Dì khóc nức nở, khóc nấc lên, khóc như người ta thổ. Dì thổ ra nước mắt”. Dù có những lúc ngạc nhiên và tức giận, dì Hảo vẫn luôn nhẫn nại và kiên cường đối mặt với cuộc sống khó khăn. Vì đúng là, trong cuộc đời này, đôi khi việc nhẫn nại cũng tốt hơn, đặc biệt là trong những hoàn cảnh khó khăn và đau buồn như vậy. Dì Hảo đã rơi vào tình trạng chịu đựng và không chấp nhận thực tế, đầy những rắc rối và tổn thương. Điều này thường xuyên xảy ra với các phụ nữ trong thời kỳ Cách mạng, khi họ bị đè nén và không thể đối mặt với thực tế. Thay vì đấu tranh để phục hồi tôn nghiêm của mình, họ đành chấp nhận những đau khổ và khó khăn trong sự im lặng và kiên nhẫn.

Trong cuộc đời đầy đau thương của dì Hảo, có một người phụ nữ vẫn giữ được tình người và lòng nhân ái, đó là bà ngoại của nhân vật chính. Bà xuất hiện từ những trang sách đầu tiên với tư cách là một người chủ nợ, nhưng thay vì làm tổn thương con nợ, bà lại chấp nhận nuôi dì Hảo và trả công cho cô nàng hơn một chút để trừ vào số nợ của bà Vận. Bà ngoại là một người đáng kính và đáng trân trọng, người đã giúp đỡ dì Hảo qua những thời khắc khó khăn nhất của cuộc đời. Và hình ảnh dì Hảo cố gắng cắn chặt răng để không khóc, và đặt ra câu hỏi liệu có chồng trở về hay không cũng chẳng có ý nghĩa gì, khiến cho người đọc phải suy tư về một thời đại bế tắc và để lại dư vị đắng cay trong lòng.

   Với ngòi bút tinh tế và giọng văn chân thực, những câu chuyện trong làng Vũ Đại cho thấy một xã hội đang mục nát từ bên trong, với mọi tầng lớp trong xã hội đều bị ảnh hưởng. Ở đó, có những kẻ bần cùng hóa, lưu manh hóa như Binh Tư, Chí Phèo; cũng như những người trí thức nghèo đói, bất lực như ông giáo trong Lão Hạc, Thứ trong Sống mòn; và cả những phụ nữ lênh đênh kiếp sống như dì Hảo. Câu chuyện về dì Hảo không chỉ kể về một người phụ nữ cam chịu và nhẫn nại trước bất hạnh của cuộc sống, mà còn phản ánh tiếng lòng của người phụ nữ - họ chỉ biết chịu đựng và tủi nhục cho những ngày tháng đã qua.