phân tích 3 khổ đầu của bài thơ Bài học đầu cho con - Đỗ trung quân Quê hương là gì hở mẹ Mà cô giáo dạy phải yêu Quê hương là gì hở mẹ Ai đi xa cũng nhớ nhiều Quê hương là chùm khế ngọt Cho con trèo...

Quê hương luôn là một cảm hứng sâu sắc cuốn hút hấp dẫn những nhà thơ Việt Nam. Đồng thời, nó cũng là nơi để cho họ bày tỏ những cảm xúc yêu quê hương của mình. Chúng ta biết đến những vần thơ quê hương gắn liền với tuổi thơ của Giang Nam: “Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất/ Có một phần xương thịt của em tôi!”, biết đến sự nhẹ nhàng, mộc mạc "Quê hương" của Tế Hanh, khiến người đọc xốn xang khi nhớ về nơi đã chôn rau cắt rốn, nơi nuôi dưỡng tâm hồn của mình. Và đặc biệt, chắc hẳn ta cũng biết đến thi phẩm “Quê hương” của thi sĩ Đỗ Trung Quân. Bài thơ giúp ta phần nào hình dung một quê hương thân thuộc, giản dị nhưng đầy ý nghĩa.

Đỗ Trung Quân là một nhà thơ lớn của Việt Nam, nhiều bài thơ của ông  được phổ nhạc và được nhiều người yêu thích như Quê hương, Phượng hồng... Ông còn được biết đến với nhiều nghề "tay trái" khác như MC cho những chương trình ca nhạc của bạn bè ông hay làm diễn viên cho một số phim truyền hình. Ngoài ra, ông còn sở hữu vô số bài thơ về quê hương rất tiêu biểu. Thơ của ông mang nhiều ý nghĩa đặc biệt. Trong đó, phải kể đến đầu tiên là bài thơ Quê Hương, được nhiều người biết đến nhất. Thi phẩm viết năm 1986 và cho đến nay vẫn là một tác phẩm đặc biệt trong tấm lòng bao người dân Việt Nam. Bài thơ như gắn liền với tuổi thơ của mỗi người, như in sâu trong tâm trí mỗi người. Hiện lên trong từng vần thơ là hình ảnh thiên nhiên, con người gần gũi thân thương. 

Mở đầu bài thơ, tác giả sử dụng vô số hình ảnh bình dị, thân thuộc với mỗi người như cây cối, kỉ niệm tuổi thơ giúp người đọc dễ dàng hình dung về quê nhà trong cảm xúc dâng trào: 

“Quê hương là gì hở mẹ

Mà cô giáo dạy phải yêu

Quê hương là gì hở mẹ

Ai đi xa cũng nhớ nhiều

Quê hương là chùm khế ngọt

Cho con trèo hái mỗi ngày

Quê hương là đường đi học

Con về rợp bướm vàng bay”

Một câu hỏi tu từ đầy ngọt ngào trong mở đầu bài thơ như một lời gợi nhắc: “Quê hương là gì hở mẹ”. Không những vậy, câu hỏi tu từ ấy còn được điệp lại như nhấn mạnh sự mong mỏi đến da diết, lưu luyến và khao khát tìm câu trả lời của tác giả. Một câu hỏi quả thực rất ngô nghê của một đứa trẻ nhưng lại làm lòng người đọc trở nên nặng trĩu, suy tư.  Đã bao giờ bạn băn khoăn tự hỏi: “Quê hương là gì?” Quê hương là nơi chúng ta sinh ra, khi đi xa luôn một lòng nhớ về những ký ức, hình ảnh nơi ấy. Nhớ thêm lời cô giáo dạy rằng, nhất định phải yêu quê hương. Và đến với tác phẩm Quê hương, câu hỏi ấy dường như được Đỗ Trung Quân trả lời: “Quê hương là chùm khế ngọt”. Trong mắt người nghệ sĩ ấy, quê hương không phải là điều gì cao sang, không với tới mà chỉ là hình ảnh giản dị “chùm khế ngọt”. Đây là hình ảnh ẩn dụ chỉ những người thân, luôn tình cảm, ngọt bùi với ta. Quê hương là nơi đùm bọc, nuôi nấng, nâng đỡ  chúng ta mỗi ngày. Quê hương còn là những kỉ niệm thời học sinh, là “con đường đi học” - con đường thân thuộc đến trường. Đó như là con đường dẫn ta đến với tri thức, nâng ta lên với vùng trời mới tươi đẹp hơn. Quê hương chính là người thân cận, luôn chờ ta về mỗi ngày, luôn bao bọc, che chở cho ta vô điều kiện:

“Quê hương là con diều biếc

Tuổi thơ con thả trên đồng

Quê hương là con đò nhỏ

Êm đềm khua nước ven sông

Cuộc sống trên quê hương là nơi no ấm, tự do, đùm bọc, nâng đỡ chúng ta thành công. Quê hương còn là những cánh diều xanh biếc thuở ấu thơ, quê hương là con đò nhỏ nhẹ nhàng xuôi theo dòng sông quê hương là chiếc cầu tre nhỏ, mẹ về nón lá là hương hoa đồng nội bay trong giấc mơ một đêm hè. Quê hương là một kí ức đẹp trong lòng mỗi người, là món quà vô giá ông trời ban tặng cho chúng ta. Quê hương là nơi em đùa vui vô tư mỗi ngày, là nơi em thả diều trên cánh đồng bất tận. Thật muốn quay lại khoảng thời gian ấy, khoảng thời gian vô lo vô nghĩ bên cạnh gia đình và quê hương. Quê hương chỉ đơn giản như thế, ngày ngàu trôi qua yên bình, giản dị nhưng lại là khoảng thời gian hạnh phúc nhất trong cuộc đời.

Đây như một bức tranh toàn cảnh về quê hương mà tác giả đã vẽ nên cho độc giả. Đỗ Trung Quân như đã “xúc động hồn thơ để ngọn bút có thần”. Bằng lòng yêu quê hương thiết tha, nhà thơ đã vẽ nên khung cảnh quê hương thiết tha mang hồn quê, tình quê, cảnh quê và con người quê bằng cây bút có thần đó. Thi phẩm khép lại mà dư âm vẫn còn vương vấn trong tâm hồn mỗi bạn đọc. Cảm ơn tiếng thơ của tác giả đã giúp mỗi chúng ta nhận ra vẻ đẹp dung dị, gần gũi mà gắn bó của miền quê yêu dấu.