anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài tiễn dặn người yêu (2 ) đoạn thơ từ khúc nghĩ đến anh mà nát ruột gan.... bằng con chẫu chu...

Tình yêu là những gì thiêng liêng nhất, đẹp nhất của cuộc sống này mà loài người may mắn được tạo hóa ban tặng. Bởi nó là thứ vô giá, nên không phải ai cũng dễ dàng có được. Trong xã hội phong kiến, bao người khao khát có được tình yêu, chỉ mong mỏi một điều giản đơn rằng được ở cạnh người mình yêu, để rồi đối mặt với hiện thực là không thể. Những con người ấy chỉ biết âm thầm quan sát, dõi theo bước chân của người yêu và luôn cố gắng vượt qua mọi trắc trở để giành lại hạnh phúc của mình. Đó cũng chính là chủ đề và nội dung chính của truyện thơ "Lời tiễn dặn" của dân tộc Thái, truyện đã bộc lộ rõ nét tâm trạng đau khổ, bất lực, ngậm ngùi của một chàng trai khi tiễn bước người yêu về nhà chồng, và khao khát cùng nhau vượt bao sóng gió để được đoàn tụ bên nhau.

"Tiễn dặn người yêu" (nguyên văn tiếng Thái: Xống chụ xon xao) là một trích đoạn trong truyện thơ đặc sắc, tiêu biểu nhất của dân tộc Thái giữa một kho tàng văn học các dân tộc thiểu số. Truyện thơ là những truyện dài kể bằng thơ, có sự kết hợp ăn ý, hài hòa giữa hai yếu tố tự sự và trữ tình. Một trong hai chủ đề nổi bật của thể loại này là khát vọng tự do yêu đương và hạnh phúc lứa đôi. Và cốt truyện mang chủ đề thường trải qua ba cột mốc như sau: Đôi nam nữ yêu nhau tha thiết- Tình yêu bị ngăn cấm rồi tan vỡ, đau khổ - Tìm mọi cách vượt lên tình cảnh ngang trái để được ở cạnh nhau (bằng cách chết cùng nhau hoặc cùng nhau vượt khó khăn để được bên nhau).Và bài thơ "Lời tiễn dặn" có kết thúc theo cách thứ hai.

Đoạn trích là nỗi lòng đau khổ của cô gái khi bị gả bán cho người mà mình không yêu. Đoạn trích thể hiện sự đồng cảm, xót thương đối với cô gái nói riêng và những người phụ nữ bị ép buộc tình duyên nói chung; đồng thời phê phán những hủ tục hôn nhân sắp đặt trong xã hội cũ. 

Đoạn trích đã tập trung diễn tả cái tâm trạng đau đớn đến cùng cực: “nát ruột gan”, hoàn cảnh đơn độc một mình của cô gái, khi mà cô bị ép gả cho người mình không yêu, và cũng đồng nghĩa với việc không đến được với người mà cô yêu mến. Việc cha mẹ gả cô khi “em còn trên nương/ khi em đang ngoài ruộng” cho thấy sự độc đoán của cha mẹ đối với con cái trong xã hội cũ, ở đó, quyền tự do yêu đương không được tôn trọng. Chi tiết cô gái gọi mọi người giúp mình nhưng ai cũng từ chối cho thấy việc ép gả đã trở thành một tập quán xã hội, và những chàng trai cô gái tự do yêu đương trở thành đơn độc, yếu ớt trước số đông. Cái tập quán hôn nhân sắp đặt mạnh tới nỗi mà dường như nó đã trở thành một lẽ tự nhiên, hình ảnh con chim cúc cu hót: “bố gả chổng cho đừng chối cô à” cho thấy điều đó.

Dù không phát biểu trực tiếp, nhưng qua đoạn trích, ta cũng có thể thấy được thái độ của tác giả dân gian, họ đứng về phía cô gái, đứng về phía hạnh phúc chính đáng của những người yêu nhau. Chính vì đồng cảm với cô gái và căm phẫn hôn nhân sắp đặt, nên những lời thơ nói về cô gái vang lên thật tha thiết, chất chứa biết bao những nỗi niềm. Những câu thơ cuối của đoạn trích vừa là lời tự thán của cô gái, nhưng cũng đồng thời là lời bình luận của tác giả dân gian về thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ: “ngẫm thân em chỉ bằng thân con bọ ngựa/ bằng con chẫu chuộc thôi”.

Đoạn trích được kể từ ngôi thứ nhất, nhân vật xưng “em”. Từ điểm nhìn của người trong cuộc này, cảm xúc, tâm trạng của nhân vật được bộc lộ một cách trực tiếp, chân thực, có sức tác động mạnh đến người đọc/ nghe.

Tất cả các hình ảnh trong đoạn trích này đều tập trung làm nổi bật tâm trạng đau khổ của cô gái khi bị cha mẹ ép gả cho người mình không yêu. Đó là tâm trạng tan nát “như nặn nến sáp không nên/ như ôm cây to không xuể”. Nỗi đau khổ quá lớn vượt ra ngoài tầm tưởng tượng, ngoài tầm kiểm soát của con người. Hình ảnh “bác trai bác gái nhà trên”, chú thím nhà dưới, chị em dâu rể trong nhà vừa nói về những người thân thích, vừa biểu tượng cho xã hội. Họ đã “ăn miếng trầu người mang tới gửi/ Miếng cau người mang tới dạm/ Dây trầu không người đã tới cuốn leo”. Hình ảnh cau trầu biểu tượng cho hôn nhân, cho tập tục cưới hỏi của xã hội, và việc họ đã ăn miếng trầu, miếng cau, hình ảnh “dây trầu không người đã tới cuốn leo” là biểu tượng cho việc họ đã bị ràng buộc vào tập tục hôn nhân ép buộc, họ tuân phục tập tục đó, nên không thể giúp đỡ cô gái. Như vậy, vì tuân theo hủ tục, mọi người đều quay lưng, cả xã hội đều quay lưng lại với cô gái. Hình ảnh “con chim cúc cu” là biểu tượng của thiên nhiên. Con chim cúc cu cũng khuyên cô gái nên chấp thuận việc cha mẹ gả chồng cho cô gái, có nghĩa là tập tục ấy đã quen thuộc đến nỗi dường như trở thành một thứ quy luật hiển nhiên, một sức mạnh không thể chống trả, hiển nhiên như “cây tre nó thành giấy/ cây nứa nó thành ống”. + Sức mạnh của tập tục ấy còn thể hiện ở những hình ảnh ở đoạn cuối: “Lời đã trao lời liền như chiếc chiếu/ Lời đã trao như dao sắc chặt dong/ Như lá dong kia đã lót ủ men nồng”. Đó là một sức mạnh ghê gớm mà cô gái không thể cưỡng lại.

Đoạn trích sử dụng ngôn ngữ vừa giàu cảm xúc, vừa giàu hình ảnh, nhiều so sánh ví von. Chính những yếu tố đó đã góp phần miêu tả một cách sinh động, sâu sắc tình trạng cô độc cũng như tâm trạng đau đớn của cô gái.

Với sự kết hợp của các yếu tố nghệ thuật đặc sắc, đoạn trích đã cho ở trên đã thể hiện một cách thấm thía nỗi đau của cô gái khi bị ép gả cho người mình không yêu, nỗi đau vì tình yêu tan vỡ. Đoạn trích đã cho ta có thêm hiểu biết về đời sống sinh hoạt và tình cảm của người dân tộc Thái trong xã hội xưa; đồng thời là lời nhắn nhủ hãy lên án những hủ tục, hãy bảo vệ quyền tự do yêu đương của mỗi con người.