Nguyễn Du từng viết:" Ngẫm hay muôn sự tại trời" nhưng chính ông lại viết : "Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều". Bạn nghiêng về phần nào?Viết bài luận về bản thân về vấn đề bạn lựa chọn

      Truyện Kiều của Nguyễn Du là một tác phẩm văn chương có ý nghĩa triết lý rất sâu sắc. Giá trị nghệ thuật của Truyện Kiều là vấn đề đã được nghiên cứu qua nhiều thế hệ Việt Nam và đã được mọi người thừa nhận. Yếu tố quan trọng làm nên sự bất hủ của Truyện Kiều qua các thời kỳ lịch sử và chế độ xã hội khác nhau, vượt khỏi phạm vi quốc gia, được biết đến ở nhiều dân tộc khác trên thế giới là những tư tưởng nhân văn sâu sắc của tác phẩm. Xã hội càng văn minh, tiến bộ thì ta lại càng phát hiện thêm nhiều giá trị nhân văn mới trong Truyện Kiều. Cùng với tư tưởng nhân nghĩa và vị tha, tư tưởng khoan dung và lạc quan về tương lai trong Truyện Kiều cũng là những giá trị tư tưởng bất hủ của dân tộc Việt Nam, xứng đáng hòa nhập với di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

       Tư tưởng lạc quan của Nguyễn Du tuy có phần bị hạn chế bởi thuyết tiền định của triết học phương Đông và thuyết nhân quả của đạo Phật, nhưng ông đã khắc phục một phần bằng việc đề cao vai trò của con người. Tuy thừa nhận “phúc họa đạo Trời”, nhưng ông nói: “Cỗi nguồn, cũng ở lòng người mà ra” và ông kết luận: “Có Trời mà cũng tại ta”. Bằng hoạt động chủ quan, con người có thể thay đổi số phận của mình và của xã hội. Một mặt, Nguyễn Du khẳng định: “Cho hay muôn sự tại Trời”, nhưng mặt khác, ông nói: “Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều”. Theo Nguyễn Du, con người có bản tính tự nhiên khi sinh ra, thể hiện ở năng lực bẩm sinh, tư chất bẩm sinh. Ông nói điều này với những câu: “Thông minh vốn sẵn tính Trời”; “Văn chương nết đất, thông minh tính Trời”. Tuy nhiên, cái tính trời đó cũng có thể thay đổi. Thúy Kiều vốn có cái tính u sầu, chính Thúy Kiều đã từng thú nhận “tẻ, vui thôi cũng tính trời biết sao”, nhưng sau mười lăm năm lưu lạc thì cái tính đó hoàn toàn thay đổi, làm cho tiếng đàn cũng khác xưa. Nếu trước đây cũng tiếng đàn ấy nhưng “nghe ra ngậm đắng nuốt cay”, “bốn dây rỏ máu năm đầu ngón tay” thì giờ đây tiếng đàn ấy lại “đầm ấm dương hòa”, “êm ái xuân tình”. 

      Như vậy, “tẻ vui” đâu phải chỉ do tính trời, mà còn do lòng mình nữa. Câu nói của Kim Trọng cũng chính là lời giải đáp của Nguyễn Du: “Tẻ vui bởi tại lòng này”.

Kết cấu của Truyện Kiều cho ta thấy rằng cuộc đời con người có lúc khổ cực nhưng nếu kiên trì đi theo con đường của cái thiện thì rốt cục cũng sẽ có ngày sung sướng. Với những con người tốt thì sẽ có kết cục tốt đẹp như gia đình Thúy Kiều và cả nàng Thúy Kiều nữa. Tư tưởng này có tác dụng giúp con người trong hoàn cảnh khó khăn hoạn nạn nuôi hy vọng sẽ có ngày mai tươi sáng: “Hoa tàn mà lại thêm tươi/ Trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa”. Cách nhìn nhận này có lẽ không hoàn toàn đúng cho mọi cá nhân, vì có nhiều cá nhân sống lương thiện nhưng vì chiến tranh, ngay cả trong điều kiện hiện nay cũng có thể gặp hoạn nạn, mà không được đền bù, không phải lúc nào ân oán cũng phân minh. Tuy nhiên, đối với một xã hội, một dân tộc thì tư tưởng lạc quan này đã được chứng minh rất rõ. Tinh thần lạc quan hay bi quan cũng thể hiện rất rõ qua âm nhạc. Cùng một con người nhưng tiếng đàn của Thúy Kiều trước và sau thời kỳ lưu lạc hoàn toàn khác nhau. Cùng một dân tộc nhưng những bài hát cách mạng thì vô cùng vui tươi, hào hùng, chính những tiếng hát đó đã át được tiếng bom đạn. Nhưng âm nhạc của phía bên kia thì lại sầu thảm, bi đát, có lẽ đó là một trong những điều kiện dẫn đến thất bại của họ. Tư tưởng khoan dung và lạc quan về tương lai đã giúp Đảng, Nhà nước và dân tộc ta nhận được sự đồng tình của bạn bè năm châu, phân hóa được kẻ thù, vượt qua muôn vàn khó khăn để giành thắng lợi cuối cùng trong hai cuộc kháng chiến. Ngày nay, nhờ có lòng khoan dung và cách nhìn lạc quan mà chúng ta đã “khép lại quá khứ, hướng về tương lai”, kết bạn chân thành với những nước trước đây vốn là kẻ thù, như Pháp, Mỹ, Nhật Bản… mở ra cho đất nước ta một chân trời mới, tương lai tươi sáng. Các chính khách quan trọng của Mỹ cũng đã ý thức được điều này và cũng rất tâm đắc với tư tưởng của nhà đại thi hào Nguyễn Du. Tổng thống Mỹ Bill Clinton trong chuyến thăm Việt Nam tháng 11.2000 đã lẩy Kiều để nói về tương lai quan hệ giữa hai dân tộc Việt Nam - Mỹ: “Sen tàn cúc lại nở hoa/ Sầu dài, ngày ngắn, đông đà sang xuân”. Mười lăm năm sau, một chính khách quan trọng khác của Mỹ đã làm cho người Việt Nam trong và ngoài nước vô cùng ngạc nhiên trước sự am hiểu Truyện Kiều và văn hóa Việt Nam của người Mỹ và nhất là qua việc lẩy Kiều đã nói lên thái độ chân thành và tin tưởng của người Mỹ trong việc mở rộng quan hệ toàn diện với Việt Nam. Trong cuộc chiêu đãi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Bộ Ngoại giao Mỹ trưa ngày 7.7.2015, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden kết thúc bài phát biểu bằng hai câu Kiều: “Trời còn để có hôm nay/ Tan sương đầu ngõ, vén mây giữa trời”(2). Với hai câu này, Joe Biden và những nhà tham mưu chiến lược ngoại giao của Mỹ đã gửi gắm vào đấy niềm tin lạc quan rằng: chiến tranh, thù địch, cấm vận, sự khác biệt về chính kiến, những rào cản về kinh tế… giờ đây giống như “sương” và “mây” đã bị mặt trời xóa tan để hai dân tộc Mỹ và Việt Nam ngày càng xích lại gần nhau hơn. Đối với người Việt Nam, hai câu này vừa thể hiện tư tưởng khoan dung và lạc quan của Đảng và Nhà nước ta, vừa nói lên được niềm tin ở tươi đẹp của dân tộc mình.

         Truyện Kiều không chỉ có giá trị về mặt nghệ thuật văn thơ mà còn chứa đựng nhiều giá trị nhân văn có tính triết lý rất sâu sắc, không chỉ có ảnh hưởng đến suy nghĩ và tình cảm của người Việt Nam mà còn làm cho những con người có tâm huyết trên thế giới phải thán phục. Bên cạnh tư tưởng nhân nghĩa, yêu thương, cứu giúp con người, quý trọng chữ tâm, chữ tình hơn vật chất, thì tư tưởng khoan dung sẵn sàng chấp nhận tính đa dạng trong lối sống do hoàn cảnh khách quan đem lại với sự lên án những bất công, bất nghĩa, giả dối, lừa đảo và tư tưởng lạc quan tin tưởng vào tương lai rồi sẽ tốt đẹp, mặc dù phải trải qua nhiều sóng gió, gian truân là những giá trị nhân văn cốt lõi của Truyện Kiều mà mỗi người chúng ta cần phải ra sức gìn giữ và phát huy.