Phân tích nhan đề "Tư cách Mõ" của Nam Cao

Truyện ngắn “Tư cách mõ” là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Nam Cao, được viết vào năm 1945 và xuất bản lần đầu tiên trên tạp chí Văn nghệ năm 1948. Tác phẩm này đã gây ấn tượng mạnh mẽ với độc giả bởi nội dung sâu sắc và ý nghĩa nhân văn sâu xa. Nhan đề của truyện ngắn “Tư cách mõ” có thể hiểu theo hai tầng nghĩa khác nhau. Tầng nghĩa thứ nhất là tư cách của người làm nghề mõ, tức là người chuyên đi rao tin cho mọi người biết về các sự kiện quan trọng trong làng xóm. Trong xã hội phong kiến Việt Nam xưa, người làm nghề mõ thường bị coi là thấp hèn, không đáng tin cậy. Họ thường bị khinh bỉ và coi thường vì công việc của họ chỉ là truyền đạt thông tin chứ không tham gia vào quá trình ra quyết định. Tuy nhiên, ở tầng nghĩa thứ hai, “tư cách mõ” còn mang ý nghĩa rộng hơn, đó là tư cách của con người nói chung. Tư cách của mỗi người phụ thuộc vào nhiều yếu tố như hoàn cảnh sống, môi trường giáo dục, tính cách cá nhân,... Trong truyện ngắn “Tư cách mõ”, Nam Cao đã khắc họa hình ảnh nhân vật chính - anh mõ tên là Đũi, một người có hoàn cảnh khó khăn, phải làm nghề mõ để kiếm sống. Anh ta luôn khao khát thoát khỏi thân phận thấp hèn của mình nhưng lại không thể tìm thấy lối thoát. Cuối cùng, anh ta trở thành kẻ phản bội, bán đứng bạn bè để lấy tiền thưởng. Qua câu chuyện của Đũi, Nam Cao muốn phê phán thói xấu của con người, đó là lòng tham lam, ích kỷ và sự thiếu trung thực. Đồng thời, ông cũng muốn nhắc nhở chúng ta rằng, dù ở bất cứ vị trí nào trong xã hội thì mỗi người đều cần có tư cách tốt đẹp, biết yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. Như vậy, nhan đề “Tư cách mõ” của Nam Cao vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa biểu tượng. Nó đã góp phần tạo nên giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, đồng thời khơi gợi suy nghĩ của người đọc về vấn đề tư cách con người trong cuộc sống.