Em hãy phân tích câu chuyện "Chuyến xe cuối năm" của nhà văn "Thanh Tịnh" Nhân vật : Tâm câu chuyện kể về nhân vật Tâm đi chuyến xe lửa đêm ra Bắc

Ngô Thị Phúc PHÂN TÍCH NHÂN VẬT TÂM

(trong truyện ngắn “Chuyến xe cuối năm” – Thạch Lam)

“Chuyến xe cuối năm” là một truyện ngắn giàu chất trữ tình của Thạch Lam, tái hiện không khí những ngày cuối năm qua hành trình của nhân vật Tâm trên chuyến xe lửa đêm ra Bắc. Không có cốt truyện gay cấn, tác phẩm gây ấn tượng bởi dòng cảm xúc lặng lẽ, tinh tế, qua đó khắc họa rõ nét thế giới nội tâm của Tâm – một con người giàu cảm xúc, nhiều suy tư trong thời khắc chuyển giao của năm cũ và năm mới.

Trước hết, Tâm hiện lên là một con người nhạy cảm và giàu đời sống nội tâm. Trên chuyến xe lửa đêm, giữa không gian tĩnh mịch và đơn điệu của tiếng bánh xe nghiến trên đường ray, tâm hồn Tâm không ngừng vận động. Những cảnh vật lướt qua ngoài khung cửa sổ, ánh đèn ga tàu, bóng người thấp thoáng trong đêm khuya đều khơi gợi trong Tâm những suy nghĩ miên man. Đó không chỉ là cảm giác của một người đang đi xa, mà còn là tâm trạng bâng khuâng trước thời gian đang trôi, trước một năm cũ sắp khép lại. Qua đó, Thạch Lam cho thấy Tâm là kiểu nhân vật sống nội tâm, luôn lắng nghe những rung động rất nhỏ của lòng mình.

Bên cạnh đó, Tâm còn là nhân vật mang nỗi cô đơn thầm lặng. Chuyến xe lửa đông người nhưng tâm hồn Tâm lại ở trong trạng thái đơn độc. Sự chuyển động không ngừng của đoàn tàu càng làm nổi bật cảm giác lẻ loi của con người trước dòng chảy vô tình của thời gian. Tâm dường như không trò chuyện nhiều, không hành động nhiều, mà chủ yếu quan sát và suy nghĩ. Cái cô đơn ấy không bi lụy, mà trầm lặng, thấm sâu – đúng đặc trưng nhân vật trong văn xuôi Thạch Lam.

Đặc biệt, qua nhân vật Tâm, nhà văn còn thể hiện nỗi hoài niệm và ý thức về thời gian. “Chuyến xe cuối năm” không chỉ là một chuyến đi trong không gian, mà còn là hành trình trong tâm tưởng. Khi năm cũ sắp qua, Tâm nhớ lại những điều đã trải qua, cảm nhận rõ sự trôi chảy không thể níu giữ của cuộc đời. Thời gian trong truyện không được đo bằng ngày tháng cụ thể, mà bằng cảm giác: sự chậm rãi, nặng nề, man mác buồn. Chính sự ý thức sâu sắc về thời gian ấy khiến nhân vật Tâm mang nét suy tư rất “Thạch Lam” – nhẹ nhàng nhưng ám ảnh.

Có thể thấy, nhân vật Tâm không được khắc họa bằng hành động kịch tính mà bằng những chuyển động tinh vi trong tâm hồn. Qua Tâm, Thạch Lam thể hiện cái nhìn nhân hậu, tinh tế đối với con người, đồng thời gửi gắm nỗi buồn man mác trước kiếp sống trôi nổi và hữu hạn. Nhân vật Tâm vì thế trở thành điểm tựa cảm xúc cho toàn bộ tác phẩm, góp phần làm nên vẻ đẹp trữ tình sâu lắng của “Chuyến xe cuối năm”.