Viết bài văn nghị luận so sánh truyện ngắn chí phèo và lão hạc của nhà văn nam cao

Nam Cao là một trong những cây bút hiện thực xuất sắc nhất của văn học hiện thực trước cách mạng. Các tác phẩm của ông sáng tác trên hai đề tài lớn là người trí thức và người nông dân, nhưng thành công hơn cả là khi ông viết về đề tài người nông dân. Viết về người nông dân, nhà văn có khuynh hướng khám phá, phát hiện những vẻ đẹp phẩm chất ẩn sâu trong con người họ. Lão Hạc là một truyện ngắn đại diện cho xu hướng ấy. Cũng khám phá, cũng ngợi ca nhưng Chí Phèo lại mang màu sắc đặc biệt, mới mẻ hơn.
Trước hết về hoàn cảnh sống, Chí Phèo là một đứa trẻ bị bỏ rơi, không cha không mẹ, không thân thích. Sống bằng lòng hảo tâm của người làng. Lớn lên làm người ở cho nhà Bá Kiến, nhưng vì bà ba dâm đãng muốn chiếm Chí Phàng nên đã vu vạ cho Chí Phèo tội ăn cắp khiến hắn bị bắt đi tù bảy, tám năm. Còn nhân vật Lão Hạc là một người nông dân nghèo khổ, vợ mất sớm, con trai vì không đủ tiền cưới vợ nên bỏ đi đồn điền cao su. Một mình lão phải tự lo liệu mọi việc, khi ốm đau, không có người thân cận đỡ đần. Cả hai đều là nạn nhân đáng thương của xã hội phong kiến bất công.
Về ngoại hình, Chí Phèo được Nam Cao miêu tả là một kẻ đầu trọc lốc, răng cạo trắng hớn, mặt thì đen rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết… Người ta tránh mích chước nó vì nó vốn là một con quỷ mà. Còn Lão Hạc lại là một người nông dân nghèo khổ, cũng giống như bao người nông dân khác, lão có một vườn đất, có một gia đình nhỏ với người vợ và cậu con trai. Nhưng rồi vợ mất sớm, lão một mình vò võ, nuôi dạy cậu con trai đến lúc trưởng thành. Con trai lão cũng đến tuổi lấy vợ, lấy chồng, cũng muốn có hạnh phúc riêng. Nhưng vì nhà quá nghèo nên đám cưới đành hoãn lại, anh con trai phẫn chí bèn đăng kí đi làm ở đồn điền cao su trong Nam. Từ đó biền biệt chưa thấy về. Lão sống thui thủi một mình cùng con chó vàng, kỉ vật duy nhất mà con trai để lại. Có thể nói rằng cuộc đời đã quá bất công với lão.
Chí Phèo sinh ra đã bị bỏ rơi, không cha không mẹ, không thân không thích. Cuộc đời hắn từ khi sinh ra đã trải đầy bi kịch. Hắn trở thành kẻ cô đơn, không nhận được sự quan tâm yêu thương của bất kì ai. Chính điều này đã làm cho tính cách, hành động và lối sống của Chí Phèo dần thay đổi theo chiều hướng tiêu cực. Ban đầu chỉ là vài ba câu chửi đổng, rồi chuyển sang rạch mặt ăn vạ đòi ăn vạ, hắn trở thành tay sai đắc lực của Bá Kiến, gây nên nhiều tội ác. Chí Phèo trở thành nỗi kinh sợ của người dân làng Vũ Đại. Không ai còn nhớ đến hắn, cũng không ai còn muốn quan tâm tới hắn nữa. Và cứ thế hắn trôi đi trong vũng lầy tội lỗi, không phương cứu vãn. Cho tới khi gặp được Thị Nở trong một đêm trăng say rượu. Cơn sốt tình yêu chợt đến và đánh thức bản chất lương thiện vốn có trong con người hắn. Hắn khao khát làm hòa với mọi người, muốn làm người lương thiện. Nhưng bi kịch và đau đớn hơn khi con đường trở về làm người của hắn bỗng chốc đóng sập lại trước mặt. Hắn tìm đến nhà Bá Kiến trả thù, rồi tự kết liễu đời mình để bảo vệ phẩm chất trong sạch vừa tìm thấy được. Cái chết của Chí Phèo chính là lời tố cáo xã hội một cách mạnh mẽ nhất. Nó không cho con người cái quyền được làm người, không cho con người cơ hội sửa chữa lỗi lầm.
Còn lão Hạc là một người nông dân giàu lòng yêu thương, trách nhiệm và nhân hậu. Tình cảm lão dành cho con tốt đẹp và thiêng liêng biết bao. Vì muốn để lại mảnh vườn cho con trai, lão đã chấp nhận cuộc sống khó khăn, thiếu thốn. Dù đói, dù khổ lão cũng nhất quyết không bán đi mảnh vườn. Ngay cả khi lão ăn bả chó để tự tử, cái chết của lão vẫn giữ trọn vẹn tấm lòng yêu thương con. Lão không muốn làm ảnh hưởng tới tương lai cuộc sống của con sau này. Lão chọn cái chết để bảo toàn tất cả cho con trai. Đó là biểu hiện đẹp đẽ nhất của tình phụ tử thiêng liêng, cao quý.
Như vậy, qua hai tác phẩm "Chí Phèo" và "Lão Hạc", chúng ta đã thấy được tấm lòng yêu thương, trân trọng đối với người nông dân của các nhà văn hiện thực phê phán giai đoạn 1930-1945.