“Am Cu Ly Xe” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của nhà văn Thanh Tịnh, được in trong tập “Quê mẹ”, xuất bản năm 1941. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh làng quê Việt Nam bình dị, yên ả với những con người chất phác, hiền lành.
Nội dung chính của truyện kể về cuộc sống của gia đình ông Cả Bương ở làng Hòa Đắt. Ông Cả Bương là một người giàu có, nhưng lại rất keo kiệt, bủn xỉn. Ông chỉ lo tích trữ của cải cho riêng mình mà không quan tâm đến vợ con. Vợ ông thì lười biếng, ham ăn, còn các con ông thì nghịch ngợm, phá phách. Cuộc sống của họ diễn ra trong cảnh nghèo khổ, thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần.
Tuy nhiên, giữa khung cảnh u ám ấy, vẫn có những điểm sáng lấp lánh. Đó là hình ảnh cô Tâm, con gái út của ông Cả Bương. Cô Tâm là một cô gái xinh đẹp, nết na, lại giỏi giang, tháo vát. Cô luôn chăm chỉ làm việc, giúp đỡ cha mẹ và anh chị em. Cô cũng là người duy nhất trong gia đình biết thương yêu, quan tâm đến mọi người. Chính cô Tâm là người đã thắp lên ngọn lửa tình thương, giúp cho gia đình ông Cả Bương dần thay đổi.
Truyện được viết bằng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, đậm chất thôn quê. Các chi tiết, hình ảnh trong truyện đều gần gũi, quen thuộc với đời sống nông thôn. Đặc biệt, cách miêu tả nhân vật của Thanh Tịnh rất chân thực, sinh động. Ông đã khắc họa thành công hai kiểu tính cách đối lập trong cùng một gia đình: keo kiệt, bủn xỉn của ông Cả Bương và tốt bụng, nhân hậu của cô Tâm. Điều này đã tạo nên sự hấp dẫn cho câu chuyện.
Bên cạnh đó, truyện còn mang ý nghĩa phê phán nhẹ nhàng thói keo kiệt, ích kỷ của một bộ phận người trong xã hội. Đồng thời, truyện cũng ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người như lòng nhân ái, vị tha, sự hiếu thảo,...
Có thể nói, “Am Cu Ly Xe” là một truyện ngắn hay, đáng đọc. Truyện đã để lại trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm về giá trị của tình thương, sự sẻ chia trong cuộc sống.