phân tích cấu tứ chi tiết hình ảnh bài thơ cảnh ngày hè Nguyễn Trãi đầy đủ nghệ thuật

Nguyễn Trãi là một nhà chính trị, quân sự tài ba và xuất sắc của dân tộc Việt Nam. Bên cạnh đó ông cũng là một nhà văn, nhà thơ với nhiều tác phẩm nổi tiếng để lại cho đời. Trong những tác phẩm ấy thì tập “Quốc âm thi tập” được coi là tác phẩm có giá trị lớn, bởi nó là tập thơ Nôm đầu tiên của Việt Nam và đồng thời cũng là kết tinh của cả một quá trình giao thoa giữa thể loại thơ Đường với thể thơ lục ngôn và thất ngôn xen lẫn nhau. Từ đó tạo ra thể thơ mới mang kết cấu độc đáo mà người đời gọi là thơ Nguyễn Trãi. Bài thơ “Cảnh ngày hè” là một trong những bài thơ nằm trong tập thơ ấy, được viết khi ông đang quan tâm đến cuộc sống của nhân dân, của quê hương đất nước nhưng không hề có ý tư lợi cá nhân nào ở đây.
Mở đầu bài thơ là khung cảnh rực rỡ của mùa hè:
“Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”
Tác giả đã vẽ lên trước mắt chúng ta bức tranh thiên nhiên mùa hè tràn đầy sức sống với những loài cây đặc trưng như cây hòe, cây thạch lựu hay cây hồng lien trì. Những màu sắc xanh, đỏ, hồng dường như làm bừng sáng cả không gian rộng lớn nơi tác giả đang ở. Thêm vào đó động từ “đùn đùn”, “giương”, “phun” càng gợi lên vẻ đẹp căng tràn, mạnh mẽ của những loài cây này. Dường như chúng đang cố gắng tỏa ra hết vẻ đẹp của mình để tô điểm thêm cho bức tranh mùa hè. Không chỉ vậy, tác giả còn sử dụng cả khứu giác để cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên bằng cách ngửi thấy “mùi hương” của ao sen trong vườn. Tất cả những điều ấy đã khiến cho tâm trạng của tác giả trở nên vui tươi và phấn khởi hơn bao giờ hết. Ông đang tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của thiên nhiên ban tặng.
Nếu như khổ thơ thứ nhất chủ yếu nói về thiên nhiên thì sang khổ thơ thứ hai, tác giả đã khéo léo lồng ghép cả hình ảnh con người:
“Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương
Dẽ có ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương”
Khung cảnh phiên chợ cá hiện lên thật đông vui qua từ láy “lao xao”. Đó là âm thanh của tiếng trò chuyện, mua bán của mọi người. Hình ảnh “làng ngư phủ” là làng chài, nơi có rất nhiều người lao động. Họ đang hăng say lao động kiếm tiền nuôi gia đình. Điều đó khiến cho tác giả cảm thấy vô cùng hạnh phúc vì nhân dân đang ấm no, hạnh phúc, đất nước yên bình. Tiếng ve kêu dắn dỏi như khúc nhạc của buổi chiều tà. Nó báo hiệu một ngày hè sôi động sắp kết thúc. Tác giả ước có cây đàn của vua Ngu Thuấn để đem đến cho nhân dân cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Như vậy, dù đang sống trong hòa bình nhưng tác giả vẫn luôn lo lắng cho vận mệnh của đất nước.
Bài thơ “Cảnh ngày hè” đã khắc họa thành công bức tranh mùa hè rộn rã, tưng bừng và tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đất nước của tác giả.