- Thể thơ lục bát là một trong những thể thơ truyền thống của Việt Nam, được sử dụng phổ biến trong văn học dân gian và văn học viết. Thơ lục bát gồm hai câu, mỗi câu có số tiếng bằng nhau (lục = sáu, bát = tám). Câu lục có năm tiếng, câu bát có tám tiếng. Về vần, câu lục hiệp vần ở tiếng thứ sáu, câu bát hiệp vần ở cả tiếng thứ sáu và tiếng thứ tám. Ví dụ:
"Thân em như trái bần trôi,
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu."
(Ca dao)
- Thể thơ song thất lục bát là sự kết hợp giữa hai thể thơ thất ngôn và lục bát. Bài thơ gồm các cặp câu, trong đó cặp đầu tiên là hai câu bảy tiếng, tiếp theo là một câu sáu tiếng và một câu tám tiếng. Về vần, câu bảy tiếng hiệp vần với câu bảy tiếng kế tiếp, câu sáu tiếng hiệp vần với câu tám tiếng sau đó. Ví dụ:
"Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình,
Hổ thốt thân già mà thẹn thò,
Hoa dù rã cánh, lá còn xanh cây,
Nước còn chảy có thể lưu thành lũy."
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)
- Thể thơ ngũ ngôn là thể thơ mỗi dòng có năm chữ. Về vần, các dòng không bắt buộc phải hiệp vần với nhau. Ví dụ:
"Mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc."
(Thanh Hải)
- Thể thơ sáu tám là thể thơ mỗi dòng có sáu hoặc tám chữ. Về vần, các dòng không bắt buộc phải hiệp vần với nhau. Ví dụ:
"Em đi như chiều đi,
Hết ngày dài lại đêm ngắn.
Nhớ bao nhiêu nói hết lại
Biết nói gì thêm nữa đây?"
(Huy Cận)
- Thể thơ tự do là thể thơ không quy định về số lượng tiếng trong mỗi dòng, cách gieo vần hay nhịp điệu. Người làm thơ có thể tự do sáng tạo để thể hiện ý tưởng và cảm xúc của mình. Ví dụ:
"Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi."
(Xuân Diệu)
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật là thể thơ gồm bốn câu, mỗi câu có bảy tiếng. Về vần, các câu trong bài thơ phải hiệp vần với nhau ở tiếng cuối cùng. Ngoài ra, bài thơ còn tuân thủ các quy tắc về niêm, đối và bố cục. Ví dụ:
"Quê hương khuất bóng hoàng hôn,
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai?
Kiếp người như hạt bụi,
Trôi dạt về đâu hỡi ai?"
(Bà Huyện Thanh Quan)