Phân tích nghệ thuật xây dựng nhân vật Huấn Cao trong tác phẩm chữ người tử tù Nguyễn tuân

Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại. Nói đến ông, người ta nhắc tới một nghệ sĩ tài hoa, uyên bác với giọng điệu phóng khoáng, ngang tàng lại vô cùng chuẩn mực và tiêu sưu. Nguyễn Tuân cũng rất thích du ngoạn đây đó để mở rộng tầm nhìn, làm phong phú thêm vốn sống, vốn hiểu biết của mình. Và đặc biệt, ông luôn khao khát theo đuổi cái đẹp, tìm thấy nó ở mọi lúc mọi nơi ngay cả khi cuộc đời tưởng như không còn chút giá trị gì nữa. Nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn Chữ người tử tù chính là một hiện thân cho những điều ấy. Ông là một người có đủ cả tài năng, khí phách và thiên lương xứng đáng được coi là một đấng trượng phu, một con người chân chính.
Huấn Cao là một kẻ cầm đầu bọn phản loạn dám đứng lên chống lại triều đình. Tuy bị giam giữ trong ngục tù nhưng ông vẫn giữ được tư thế hiên ngang, bất khuất. Những ngày tháng cuối cùng của cuộc đời mình, ông đã thản nhiên tuyên bố rằng: “Đời ta cũng mới chỉ bắt đầu từ đây”. Câu nói khẳng định một thái độ sống vô cùng dũng cảm, mạnh mẽ trước những gì tàn bạo, xấu xa của xã hội cũ. Trong mắt của quan ngục, Huấn Cao quả thực là một kẻ “chọc trời quấy nước”, coi thường tiền bạc và quyền lực. Nhưng hơn tất cả, ông là một người trọng nghĩa khinh tài, có sự hoài bão tung hoành, có cái tâm trong sáng và cao đẹp.
Trong suốt những ngày bị giam giữ tại phòng cấm vũ, Huấn Cao luôn tỏ rõ oai phong của mình. Trước sự biệt đãi của viên quản ngục, ông vẫn thản nhiên nhận rượu thịt, coi như đó là một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình lúc chưa bị giam cầm. Khi viên quản ngục bất đắc dĩ mở cửa buồng giam để tiến hành công việc thường nhật, Huấn Cao tỏ ra khinh bạc đến điều. Ông thậm chí có những lời lẽ khiếm nhã khi trả lời câu hỏi của viên quản ngục. Với Huấn Cao, bản thân ông luôn ý thức được về cái đẹp, cái tài và chính trực. Bởi vậy, ông luôn đề cao những người biết thưởng thức cái đẹp và khước từ những thứ không tương xứng với mình. Điều này càng làm tăng thêm sự ngang tàng và khí phách anh hùng của Huấn Cao.
Khi được viên quản ngục bí mật biệt đãi, Huấn Cao tỏ ra khinh thường đến điều. Ông thậm chí có những lời lẽ khiếm nhã khi trả lời câu hỏi của viên quản ngục. Với Huấn Cao, bản thân ông luôn ý thức được về cái đẹp, cái tài và chính trực. Bởi vậy, ông luôn đề cao những người biết thưởng thức cái đẹp và khước từ những thứ không tương xứng với mình. Điều này càng làm tăng thêm sự ngang tàng và khí phách anh hùng của Huấn Cao.
Nhưng khi hiểu được tấm lòng của viên quản ngục, Huấn Cao lập tức thay đổi thái độ. Ông liền vui vẻ nhận bức tranh vẽ mấy ô chữ với mấy nét chấm phá, đồng thời tận tình giảng giải ý nghĩa của chúng cho viên quản ngục. Đặc biệt, Huấn Cao còn sẵn sàng cho chữ ngay cả khi viên quản ngục còn chưa kịp chuẩn bị đâu vào đâu. Đây quả là một cảnh tượng xưa nay chưa từng có! Người cho chữ thì oai phong đĩnh đạc, ung dung tự tại. Kẻ xin chữ thì run run khúm núm. Tất cả đều toát lên bầu không khí trang trọng thiêng liêng của một buổi lễ.
Có thể nói, thành công của Nguyễn Tuân trong việc khắc họa hình tượng nhân vật Huấn Cao là điều không thể phủ nhận. Nhân vật này đã góp phần tạo nên giá trị vượt trội cho tác phẩm và thể hiện rõ nét phong cách nghệ thuật độc đáo của nhà văn.