ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” (F.G. Lorca) những tiếng đàn bọt nước Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt li-la li-la li-la đi lang thang về miền đơn độc với vầng trăng chếnh cho...

Bích NgọcCâu 1: Xác định mạch cảm xúc trong bài thơ.

Phân tích:

• Mạch cảm xúc trong bài thơ "Tiếng đàn" của Xuân Quỳnh phát triển từ tình yêu tha thiết, sâu lắng, đến những sự đan xen giữa nỗi buồn và niềm hy vọng.
• Cảm xúc bắt đầu từ những rung động nhẹ nhàng của tâm hồn, như những âm thanh nhẹ nhàng của tiếng đàn, rồi dần chuyển sang những cảm xúc mạnh mẽ hơn, thể hiện sự khắc khoải, thổn thức của một trái tim yêu.
• Tác giả sử dụng hình ảnh tiếng đàn như một biểu tượng cho tình yêu, từ đó phát triển cảm xúc tình yêu thành một chuỗi cảm nhận phong phú, với những giai điệu trầm bổng khác nhau, có lúc nhẹ nhàng, có lúc mãnh liệt.
• Mạch cảm xúc của bài thơ cũng mang đậm chất trữ tình, đầy suy tư và cảm nhận về tình yêu với những khắc khoải và hi vọng.

Câu 2: Nhạc tính của bài thơ được tạo nên bởi những yếu tố nào? Nhận xét về âm hưởng, giọng điệu của thi phẩm này.

Phân tích:

• Nhạc tính trong bài thơ được tạo ra bởi các yếu tố sau:

1. Hình thức thơ: Bài thơ sử dụng thể thơ tự do, không bị gò bó về nhịp điệu nhưng vẫn tạo ra những nhịp điệu nội tại qua các câu thơ ngắn, dài đan xen, tạo cảm giác mềm mại, như nhịp điệu của một bản nhạc.
2. Biện pháp tu từ: Các biện pháp như ẩn dụ, so sánh, và lặp từ (lặp lại âm thanh "tiếng đàn") tạo ra âm thanh ngân vang, gợi cảm giác như một bản nhạc.
3. Từ ngữ: Xuân Quỳnh chọn lựa từ ngữ rất tinh tế, vừa có sức gợi hình, vừa có sự hài hòa với âm thanh như "rưng rưng", "thổn thức", "vang vọng"… Từ ngữ này làm tăng âm sắc của bài thơ.

• Nhận xét về âm hưởng và giọng điệu:
• Âm hưởng của bài thơ mang một sắc thái trầm lắng, du dương nhưng cũng đầy khắc khoải. Nó không phải là sự đứt đoạn hay mạnh mẽ như những giai điệu khác mà giống như một giai điệu du dương của bản tình ca, nhẹ nhàng, thấm thía.
• Giọng điệu của bài thơ có thể xem là trữ tình, nhưng đồng thời cũng có tính suy tư, thể hiện sự chiêm nghiệm về tình yêu và cuộc sống. Những cảm xúc sâu sắc của tác giả được gửi gắm qua từng câu chữ, mang tính tự sự nhưng vẫn thấm đẫm tình cảm.

Câu 3: Đọc hai đoạn thơ 3, 4 và thực hiện các yêu cầu sau:

a. Chỉ ra và phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ được tác giả sử dụng khi miêu tả tiếng đàn.

Biện pháp tu từ:

• Ẩn dụ: Xuân Quỳnh sử dụng tiếng đàn như một biểu tượng cho tình yêu và cảm xúc trong bài thơ. Tiếng đàn không chỉ đơn thuần là âm thanh mà còn là tiếng lòng, là sự rung động, là khao khát, là sự khắc khoải trong trái tim.
• So sánh: Tiếng đàn được so sánh với những cảm xúc tinh tế, nhẹ nhàng, mang lại những hình ảnh mơ hồ mà không thể nắm bắt (như một âm thanh lặng lẽ, chỉ có thể cảm nhận bằng trái tim). Điều này tạo nên sự liên kết giữa âm nhạc và cảm xúc, khiến người đọc cảm nhận được sự lắng đọng, khó tả trong tình yêu.

Hiệu quả:

• Biện pháp tu từ này giúp làm nổi bật sự sâu sắc của tình yêu, khiến tiếng đàn không còn là một vật thể đơn giản mà là một đối tượng gắn liền với cảm xúc, có khả năng gợi lên nhiều lớp nghĩa, và mang đến sự mê đắm, ám ảnh cho người nghe.

b. Nêu ý nghĩa của những hình ảnh mang tính biểu tượng trong hai đoạn thơ.

Ý nghĩa của những hình ảnh biểu tượng:

• Tiếng đàn: Như đã nói, tiếng đàn trong bài thơ là biểu tượng của tình yêu, của những cảm xúc sâu lắng, đôi khi có cả sự khắc khoải và hoài niệm. Tiếng đàn không chỉ là âm thanh mà còn mang trong nó những cảm xúc không thể diễn đạt bằng lời, gợi lên sự thổn thức của tâm hồn.
• Hình ảnh âm thanh: Những âm thanh của tiếng đàn như là biểu tượng cho những cảm xúc ngầm, những sự khắc khoải trong tâm hồn, không phải lúc nào cũng có thể hiểu hay giải thích được nhưng lại có thể cảm nhận sâu sắc qua sự rung động của lòng người.

Câu 4: Xác định yếu tố tượng trưng, yếu tố siêu thực trong bài thơ và nhận xét về tác dụng của chúng.

Xác định yếu tố tượng trưng:

• Tiếng đàn chính là yếu tố tượng trưng chủ đạo trong bài thơ. Tiếng đàn không chỉ đơn giản là âm thanh mà nó mang ý nghĩa biểu tượng cho tình yêu và những trăn trở của tác giả. Tiếng đàn cũng tượng trưng cho sự rung động không lời, cho những cảm xúc sâu lắng, thậm chí là hoài niệm về một tình yêu trong quá khứ.

Xác định yếu tố siêu thực:

• Yếu tố siêu thực trong bài thơ có thể được nhìn thấy qua cách Xuân Quỳnh mô tả cảm xúc mơ hồ, không thể nắm bắt. Mặc dù tác giả miêu tả tiếng đàn và tình yêu bằng những hình ảnh rất cụ thể, nhưng sự liên kết giữa âm thanh và cảm xúc lại có phần mơ hồ, không thể hoàn toàn lý giải bằng lý trí. Điều này mang tính siêu thực vì nó vượt qua sự hiện thực, đi vào chiều sâu của cảm xúc, làm cho bài thơ có một sức mạnh gợi cảm lớn.

Nhận xét về tác dụng:

• Yếu tố tượng trưng và siêu thực giúp bài thơ có một sức ám ảnh mạnh mẽ, khắc họa được sự không thể diễn đạt bằng lời của tình yêu, của cảm xúc trong tình yêu. Nó làm cho bài thơ có tính biểu tượng cao, khiến người đọc có thể cảm nhận sâu sắc hơn về bản chất của tình yêu, không phải qua những từ ngữ cụ thể mà qua những hình ảnh tượng trưng đầy mơ hồ và rung động.

Kết luận: Bài thơ "Tiếng đàn" của Xuân Quỳnh là một tác phẩm có âm hưởng du dương, thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc và nghệ thuật, từ đó tạo ra một không gian thi ca đầy cảm xúc và sâu lắng. Các biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh, và yếu tố siêu thực đều góp phần tạo nên một bức tranh tình yêu rất riêng biệt và đầy cảm hứng.