Đất nước là đề tài muôn thủa của thi ca Việt Nam. Mỗi thời đại, mỗi nhà thơ đều có cách nhìn, cách cảm nhận riêng về đất nước, góp phần làm phong phú kho tàng văn học nghệ thuật của dân tộc. Trong số những tác phẩm viết về đề tài đất nước, chúng ta không thể không nhắc đến "Mặt đường khát vọng" và "Đất nước". Hai tác phẩm này được coi như bản giao hưởng hùng tráng và ngọt ngào về quê hương, đất nước. Qua đây, chúng ta thấy rõ hơn sự tương đồng cũng như khác biệt giữa hai tác phẩm.
Trước hết, cả hai tác phẩm đều khắc họa hình ảnh đất nước tươi đẹp, giàu truyền thống lịch sử và văn hóa. Đất nước hiện lên qua những câu thơ đầy tự hào, kiêu hãnh. Đó là một đất nước trải qua bao thăng trầm lịch sử nhưng vẫn luôn kiên cường, bất khuất. Đất nước ấy cũng là nơi lưu giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc, từ những câu chuyện cổ tích, những làn điệu dân ca cho đến những phong tục tập quán độc đáo.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tương đồng, hai tác phẩm cũng có những nét khác biệt riêng. Trong "Mặt đường khát vọng", Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng lối viết trữ tình - chính luận để thể hiện suy tưởng của mình về đất nước. Tác giả đã vận dụng sáng tạo nhiều yếu tố văn hóa dân gian, từ ca dao, dân ca, truyện cổ tích cho đến thần thoại, truyền thuyết,... để xây dựng nên một hình tượng đất nước vừa gần gũi, thân thuộc, vừa thiêng liêng, cao cả. Hình tượng đất nước trong "Mặt đường khát vọng" mang đậm màu sắc triết lý, sâu sắc và ý nghĩa.
Còn trong "Đất nước", Tạ Hữu Yên lại chọn thể thơ lục bát truyền thống để thể hiện tình yêu tha thiết đối với quê hương, đất nước. Bài thơ là lời tâm tình của tác giả với đất nước, là tiếng lòng của một người con nặng lòng với Tổ quốc. Hình tượng đất nước trong "Đất nước" mang vẻ đẹp bình dị, mộc mạc nhưng cũng rất đỗi thiêng liêng, cao quý.
Như vậy, dù được viết theo những cách thức khác nhau, song cả "Mặt đường khát vọng" và "Đất nước" đều là những tác phẩm xuất sắc viết về đề tài đất nước. Những tác phẩm này đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn học nghệ thuật của dân tộc, đồng thời khơi dậy trong lòng mỗi người đọc niềm tự hào, yêu mến đối với quê hương, đất nước.