Nghị luận văn học Hình tượng nhân vật tự sự cần có với nhà văn, cũng như nhà văn cần có đối với cuộc đời. Bằng trải nghiệm văn học, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều từng nói rằng "Văn học và đời sống là những vòng tròn đồng tâm mà tâm điểm chính là con người". Quả thực vậy, văn chương luôn lấy cảm hứng từ hiện thực của đời sống để phản ánh vào trong tác phẩm của mình. Và một trong số đó phải kể đến các nhân vật tự sự - linh hồn của mỗi tác phẩm truyện ngắn. Nhân vật tự sự không chỉ góp phần tạo nên giá trị cho tác phẩm mà còn mang lại nhiều bài học sâu sắc về cuộc sống.

Nhân vật tự sự được hiểu là những cá thể tồn tại độc lập trong thế giới nghệ thuật của tác giả. Họ thường xuất hiện dưới dạng lời thoại hoặc hành động cụ thể nhằm truyền tải thông điệp tới bạn đọc. Qua việc xây dựng hệ thống nhân vật đa dạng, phong phú, tác giả đã gửi gắm rất nhiều suy tư, trăn trở về xã hội đương thời. Từ đó giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về bản thân và hoàn thiện mình theo hướng tích cực nhất.

Trước hết, nhân vật tự sự đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cốt truyện. Nhờ có họ mà câu chuyện mới diễn ra một cách logic và hợp lý. Đồng thời, qua lời nói, cử chỉ hay hành động của nhân vật, tác giả sẽ dễ dàng bộc lộ chủ đề, tư tưởng của toàn bộ tác phẩm. Chẳng hạn như trong truyện ngắn "Lão Hạc" của Nam Cao, lão Hạc là nhân vật trung tâm, đại diện cho tầng lớp nông dân nghèo khổ, bần cùng trong xã hội cũ. Lão sống cô đơn, thui thủi một mình sau khi con trai bỏ đi đồn điền cao su, vợ lão mất sớm. Lão chỉ có con chó Vàng bầu bạn hằng ngày. Tuy nhiên, cuộc sống ngày càng khó khăn khiến lão rơi vào bế tắc, tuyệt vọng. Cuối cùng, lão đành phải chọn cái chết để bảo toàn mảnh vườn cho con trai trở về. Cái chết dữ dội, đau đớn của lão Hạc đã lên án mạnh mẽ tội ác của chế độ thực dân nửa phong kiến đã đẩy người nông dân vào bước đường cùng. Bên cạnh đó, nhân vật tự sự còn giúp người đọc thấu hiểu hơn về nội tâm, tính cách của nhân vật. Thông qua ngôn ngữ, hành động, cử chỉ, tác giả sẽ khắc họa chân dung nhân vật một cách sinh động và chân thực nhất. Ví dụ như trong đoạn trích "Chị em Thúy Kiều", Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng kết hợp với các biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ để miêu tả vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều. Cả hai đều mang vẻ đẹp thanh tao, thuần khiết của hoa mai nhưng Thúy Vân lại toát lên nét phúc hậu, dịu dàng còn Thúy Kiều lại mang vẻ đẹp sắc sảo, mặn mà. Như vậy, qua đây, chúng ta có thể thấy được tài năng nghệ thuật điêu luyện của đại thi hào Nguyễn Du.

Không dừng lại ở đó, nhân vật tự sự còn là tấm gương phản chiếu đời sống tinh thần của con người. Mỗi nhân vật đều mang một số phận, một câu chuyện riêng. Có người hạnh phúc, may mắn nhưng cũng có người bất hạnh, khổ đau. Chính điều này đã gợi lên trong lòng người đọc nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Khi thì xót xa, thương cảm trước số phận bi đát của nàng Vũ Nương trong "Chuyện người con gái Nam Xương"; lúc lại căm phẫn trước thái độ thờ ơ, vô cảm của bọn quan sai trong "Chạy giặc"; đôi khi lại nghẹn ngào, xúc động trước tình yêu son sắt, thủy chung của nàng Kiều dành cho Kim Trọng;... Tất cả những trạng thái ấy đã góp phần làm phong phú thêm đời sống tâm hồn của mỗi người.

Cuối cùng, nhân vật tự sự còn là phương tiện để tác giả bày tỏ quan điểm, thái độ của mình về con người và cuộc đời. Bằng cách sử dụng ngôn ngữ giàu sức biểu cảm, tác giả đã gián tiếp gửi gắm những suy nghĩ, trăn trở của bản thân về số phận của con người trong xã hội cũ. Đó là nỗi xót thương cho kiếp người nhỏ bé, yếu đuối, bị vùi dập không thương tiếc bởi xã hội phong kiến thối nát, mục ruỗng. Hay là niềm cảm phục, trân trọng trước vẻ đẹp tâm hồn của những người lao động bình dị. Đặc biệt, qua nhân vật tự sự, tác giả còn ngầm phê phán những thói hư tật xấu vẫn đang tồn tại trong xã hội. Đó là thói ích kỉ, vụ lợi, sẵn sàng chà đạp lên hạnh phúc của người khác như bà cô trong "Chuyện người con gái Nam Xương"; là thói ăn chơi trác táng, sa đọa của bọn quan lại như tên quan phụ mẫu trong "Sống chết mặc bay";... Những thói xấu ấy đã gây ra bao nhiêu đau khổ, bất hạnh cho con người. Vì vậy, chúng ta cần lên án, tố cáo để loại bỏ chúng khỏi xã hội.

Như vậy, nhân vật tự sự đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình sáng tác của mỗi nhà văn. Nó không chỉ góp phần tạo nên giá trị cho tác phẩm mà còn giúp người đọc hiểu hơn về cuộc sống và con người. Bởi lẽ đó, chúng ta cần trân trọng và gìn giữ những tác phẩm văn học quý giá này.