phân tích bài văn thu vịnh của nhà thơ nguyễn khuyến

Nguyễn Khuyến là một trong những nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam, ông có rất nhiều bài thơ hay để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với người đọc. Trong đó em ấn tượng nhất với tác phẩm Thu Vịnh. Bài thơ đã vẽ lên bức tranh thiên nhiên mùa thu vô cùng bình dị, thân thuộc ở vùng quê Bắc Bộ.

Mở đầu bài thơ tác giả Nguyễn Khuyến đã khắc họa khung cảnh bầu trời cao rộng:

"Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu."

Không gian mở ra trước mắt chúng ta vô cùng bao la, rộng lớn. Bầu trời cao, có thể nhìn lên trên thấy được màu "xanh ngắt", không một gợn mây. Màu xanh ấy làm cho tâm hồn con người cảm thấy thư thái và dễ chịu. Trên nền trời xanh ngắt ấy điểm xuyết hình ảnh cần trúc đơn sơ, mộc mạc. Từ láy "lơ phơ" gợi cho người đọc sự nhẹ nhàng, mỏng manh của những cần trúc. Bức tranh mùa thu trở nên sống động hơn nhờ vào hình ảnh gió hắt hiu, gợi cho người đọc cảm nhận dường như tiết trời đang se lạnh. Chỉ qua hai câu thơ thôi nhưng nhà thơ Nguyễn Khuyến đã gửi gắm được những cảm xúc chân thành của mình, có chút bâng khuâng, xao xuyến khi mùa thu về.

Tiếp đến tác giả miêu tả khung cảnh ao thu:

"Nước biếc trông như tầng khói phủ
Song thưa để mặc bóng trăng vào"

Hình ảnh nước biếc trông như tầng khói phủ là một hình ảnh vô cùng mới mẻ và độc đáo. Vào ban đêm khi có sương và hơi nước sẽ tạo thành một lớp khói mờ ảo. Lớp khói này khiến cho mặt ao có màu xanh nhẹ, mang vẻ đẹp trữ tình, lãng mạn. Hình ảnh song thưa để mặc bóng trăng vào cũng là một hình ảnh đặc sắc. Ánh trăng vàng dịu dàng len lỏi vào từng song cửa, hòa hợp với không gian yên tĩnh của mùa thu. Có lẽ ánh trăng cũng muốn chia sẻ những tâm tư, nỗi lòng của thi nhân nên đã chủ động "vào" song thưa.

Ở khổ thơ tiếp theo tác giả đã khắc họa khung cảnh làng quê lúc vào thu:

"Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái
Một tiếng trên không ngỗng nước nào?"

Hoa năm ngoái là hoa từ năm ngoái nhưng vẫn còn tươi nguyên, vẫn giữ nét đẹp vốn có. Câu thơ này cho thấy thời gian đã trôi đi quá nhanh, khiến cho tác giả cảm thấy tiếc nuối. Tiếng ngỗng trên không càng làm tăng thêm sự vắng lặng, quạnh hiu của mùa thu chốn quê nhà.

Khổ thơ cuối cùng tác giả đã bộc lộ trực tiếp nỗi niềm tâm sự của bản thân:

"Nhân hứng cũng vừa toan cất bút
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào"

Khi ngắm nhìn cảnh mùa thu tuyệt đẹp thì tác giả đã muốn cầm bút, muốn sáng tác lên những vần thơ hay để nói lên cảm xúc của mình. Nhưng rồi chính ông lại nghĩ rằng những gì ông viết chưa xứng đáng để so sánh với những tác phẩm của ông Đào. Đây chính là cái tài, cũng là cái khéo của tác giả Nguyễn Khuyến khi bộc lộ nỗi thẹn của mình.

Bài thơ Thu Vịnh đã vẽ lên bức tranh phong cảnh mùa thu vô cùng bình dị, thân thuộc ở vùng quê Bắc Bộ. Qua đây chúng ta cũng thấy được tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước của tác giả Nguyễn Khuyến.