phân tích tác phẩm khói bếp chiều ba mươi của nguyễn trọng hoàn

Nguyễn Trọng Hoàn là một cây bút trẻ đầy triển vọng của nền văn học Việt Nam. Những tác phẩm của ông đều gửi gắm nhiều bài học sâu sắc khiến độc giả vừa thấm thía nỗi đau vừa rung động với cái đẹp của cuộc đời. Một trong số đó là truyện ngắn "Khói bếp chiều ba mươi". Tác phẩm đã tái hiện lại hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam vào ngày cuối năm, qua đó bộc lộ tình cảm da diết của nhân vật "tôi" dành cho quê hương.

Tác phẩm mở đầu bằng hình ảnh khói bếp cùng dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi". Vào thời điểm gần hết năm, "tôi" trở về thăm quê hương và những kí ức xưa cũ bỗng chốc ùa về khi đứng trước khung cảnh thân thuộc. Đặc biệt nhất là hình ảnh khói bếp được đốt lên bởi rơm rạ, xác lá khô vào chiều ba mươi Tết. Người ta tin rằng những làn khói ấy sẽ thanh tẩy những điều cũ nát để đón lấy những cái mới mẻ. Cũng giống như con người phải trải qua khó khăn để vươn mình mạnh mẽ hơn.

Từ hình ảnh ấy, tâm hồn nhạy cảm của thi sĩ bắt gặp mối tương giao với cuộc đời. Ông thấy trong mùi khói đượm nồng hơi ấm bếp lửa gia đình là cả mùa xuân ngọt ngào đang về. Đó là mùa xuân của lòng người phơi phới, rộn ràng, mùa xuân của đất trời bao la, rộng lớn. Trong khoảnh khắc thiêng liêng của năm mới, mọi người quây quần bên mâm cơm ấm cúng. Dù bữa cơm tất niên chỉ có thịt lợn, dưa cải, bát canh rau măng nhưng vẫn ngon lạ thường. Bởi nó được nấu bởi bàn tay của mẹ, của cha, của người thân thương. Mùi khói còn khiến "tôi" nhớ về những kỉ niệm bên bà nội. Bà đã mất được bốn năm nhưng mỗi lần về thăm quê hương, mùi khói bếp lại tỏa ra đượm nồng khiến ký ức bên bà tràn về như thác lũ. Bà đã nhóm lên ngọn lửa ấm áp để xua tan cái lạnh lẽo của mùa đông buốt giá, cũng giống như tình thương mà bà dành cho cháu.

Những món ăn dân dã do tự tay bà làm không chỉ thơm ngon mà còn chất chứa biết bao ân tình. Bà kể chuyện cho "tôi" nghe, hát ru, đắp cho cháu chiếc chăn ấm áp. Bà đã hy sinh cả đời mình để chăm lo cho con, cho cháu một cuộc sống đầy đủ dù bản thân không có nhiều tiền bạc. Với "tôi", bà là người phụ nữ vĩ đại, luôn tần tảo sớm hôm chẳng một lời than vãn. Còn người dân xóm nhỏ coi bà là người phụ nữ trung hậu, đảm đang. Suốt mấy chục năm qua, bà luôn giữ thói quen đun bếp lửa để duy trì hơi ấm gia đình.

Vì vậy, khi bà mất, mọi người chẳng thể quen ngay với khí trời lạnh buốt. Họ vẫn cảm thấy trong nhà thiếu vắng một điều gì đó, cần một bàn tay dịu dàng ấp ủ, che chở. Không chỉ vậy, bà còn là chỗ dựa tinh thần vững chắc để con cháu chia sẻ niềm vui, nỗi buồn. Từ đó, ta thấy trân trọng biết bao những người phụ nữ luôn hi sinh thầm lặng cho gia đình. Đồng thời, tác giả cũng ngợi ca tình làng nghĩa xóm thắm thiết, đậm đà mà bà là đại diện tiêu biểu.

Bằng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, lối trần thuật tự nhiên, hấp dẫn, tác giả đã đưa người đọc trở về tuổi thơ tươi đẹp với hình ảnh khói bếp thân quen. Hình ảnh ấy không chỉ gợi về những bữa cơm gia đình đầm ấm mà còn khắc họa rõ nét tình cảm sâu nặng mà nhân vật "tôi" dành cho người bà. Qua đây, tác giả cũng muốn nhắc nhở mỗi chúng ta dù có đi đâu vẫn hãy nhớ về cội nguồn dân tộc.