Bài thơ "Tuổi thơ" sử dụng nhiều biện pháp tu từ để tạo nên hiệu quả nghệ thuật độc đáo.
* So sánh: "tưởng sông Hồng hẹp hơn thân chuối lạc", "con đâu hay bà và mẹ khóc thầm tưởng khóc thế là chiến tranh mau hết". So sánh ngang bằng với hình ảnh cụ thể, dễ hiểu, làm nổi bật sự nhỏ bé, mong manh của con trẻ trước chiến tranh. Đồng thời, so sánh còn gợi lên nỗi đau, mất mát mà chiến tranh gây ra cho gia đình.
* Ẩn dụ: "đất nước trường tồn", "chắt chiu hy vọng". Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, ẩn dụ phẩm chất, ẩn dụ cách thức. Tác giả sử dụng ẩn dụ để khẳng định sức mạnh phi thường của dân tộc Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh ý chí kiên cường, bất khuất của người dân trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm.
* Nhân hóa: "mùi rơm rạ huây hoai", "mùi bùn non ngây ngái", "bãi bồi cho chuồn ngô cắn rốn tưởng sông Hồng hẹp hơn thân chuối lạc". Nhân hóa khiến cảnh vật trở nên sinh động, gần gũi, góp phần tạo nên bức tranh tuổi thơ đầy màu sắc, ấm áp tình yêu thương.
* Điệp ngữ: "trong giấc ngủ của con", "tưởng", "thương", "những năm", "không có", "chỉ có", "có", "nhưng". Điệp ngữ tạo nhịp điệu đều đặn, tăng cường tính biểu cảm, nhấn mạnh vào những kỷ niệm đẹp đẽ, thiêng liêng về tuổi thơ và tình cảm gia đình.
Sự kết hợp nhuần nhuyễn các biện pháp tu từ đã tạo nên một bài thơ giàu cảm xúc, gợi lên những suy ngẫm sâu sắc về quá khứ, hiện tại và tương lai của đất nước, của con người.