câu 1: Bài thơ "Bài ca đêm vượt lộ" được viết theo thể thơ tự do. Luật bằng trắc của khổ thơ đầu là: B - T - B - B - T - B
câu 2: - Nhân vật trữ tình: người lính trên đường hành quân.
- Cảm xúc chủ đạo: nỗi nhớ thương da diết về những kỉ niệm đẹp đẽ trong quá khứ với người con gái ở quê nhà.
câu 3: - Khổ thơ đầu tiên đã giới thiệu với người đọc một chàng trai đang trên đường đi tìm lí tưởng cao đẹp. Chàng trai ấy mang trong mình những hoài bão lớn lao và khát vọng cống hiến cho đời. Cảm xúc của nhân vật trữ tình được thể hiện qua những hình ảnh ẩn dụ: "con chim", "đóa hoa", "nốt trầm". Con chim là biểu tượng của sự tự do, bay bổng; đóa hoa là biểu tượng của vẻ đẹp, sự tươi mới; nốt trầm là biểu tượng của sự sâu lắng, trầm tư. Những hình ảnh này đã góp phần thể hiện tâm trạng háo hức, say mê của nhân vật trữ tình khi chuẩn bị lên đường.
câu 4: Bài thơ "Bài ca đêm vượt lộ" của Tố Hữu là một tác phẩm văn học nổi tiếng về cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong đoạn trích được đưa ra, tác giả đã sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh và nhân hóa để tạo nên hình ảnh sinh động và gợi cảm cho câu thơ.
- So sánh: "Đêm nay rừng hoang sương muối/ Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới": So sánh giữa cảnh vật thiên nhiên khắc nghiệt với tinh thần đoàn kết, kiên cường của người lính. Hình ảnh "đứng cạnh bên nhau" thể hiện sự gắn bó, đồng lòng của những người lính trong hoàn cảnh khó khăn.
- Nhân hóa: "Đầu súng trăng treo": Tác giả đã nhân hóa hình ảnh "trăng" bằng cách miêu tả nó như đang treo trên đầu súng. Điều này tạo nên một khung cảnh lãng mạn, đầy chất thơ, nhưng cũng ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc: Trăng tượng trưng cho hòa bình, tự do, còn súng lại đại diện cho chiến tranh. Sự đối lập này càng làm nổi bật khát vọng về một ngày mai tươi sáng của người lính.
Qua việc sử dụng các biện pháp tu từ, tác giả đã thành công trong việc khắc họa vẻ đẹp tâm hồn của người lính trong đêm vượt lộ. Họ không chỉ là những người chiến sĩ dũng cảm, mà còn là những con người giàu tình yêu thương, lạc quan, luôn hướng đến tương lai tốt đẹp hơn.
câu 5: I. Đọc hiểu
. Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.
. Chủ đề: Bài thơ thể hiện sự trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn lạc quan, yêu đời, niềm tin vào cuộc sống của những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn xưa nói riêng và thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước nói chung.
. Bức thông điệp mà tác giả gửi gắm qua hai câu thơ cuối là: Hãy luôn giữ vững niềm tin, tinh thần lạc quan, yêu đời để vượt qua mọi khó khăn thử thách trong cuộc sống.
. Tình cảm của em đối với người lính, quê hương, đất nước sau khi đọc xong văn bản: Yêu quý, tự hào,...
II. Viết
*Hình thức: Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận; có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; diễn đạt mạch lạc; đảm bảo chuẩn chính tả và ngữ pháp; độ dài như yêu cầu.
*Nội dung: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần làm rõ các ý cơ bản sau:
- Giới thiệu vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của việc học tập và rèn luyện kĩ năng sống.
- Giải thích khái niệm: Kĩ năng sống là những hành vi xử sự tích cực, phù hợp giúp con người giải quyết hiệu quả những vấn đề của cuộc sống.
- Bàn luận về vai trò của việc học tập và rèn luyện kĩ năng sống:
+ Việc học tập và rèn luyện kĩ năng sống sẽ giúp chúng ta nâng cao kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết từ đó dễ dàng tiếp thu được tri thức mới, hoàn thiện nhân cách, ứng xử tốt hơn...
+ Rèn luyện kĩ năng sống giúp mỗi cá nhân phát huy được năng lực, sở trường, chủ động, tự tin trong cuộc sống, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.
+ Người có kĩ năng sống thường dễ thành đạt hơn trong cuộc sống.
- Liên hệ thực tế: Bản thân em đã nhận ra tầm quan trọng của việc học tập và rèn luyện kĩ năng sống chưa? Em đã làm gì để trau dồi kĩ năng sống?
- Khẳng định lại vấn đề: Việc học tập và rèn luyện kĩ năng sống rất cần thiết đối với tất cả mọi người đặc biệt là giới trẻ ngày nay.
câu 1: Nhà thơ Anh Ngọc tên thật là Nguyễn Đức Ngọc, sinh năm 1940 tại Nghệ An. Ông là một cây bút đa năng, có thể viết tốt ở nhiều mảng như: thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, phê bình tiểu luận và dịch sách. Thơ của ông luôn tràn đầy cảm hứng lãng mạn, ngợi ca tình yêu nam nữ và tình yêu quê hương đất nước. Bài thơ "Bài ca đêm vượt lộ" được sáng tác vào năm 1971, khi nhà thơ đang công tác ở Tây Nguyên. Bài thơ là tiếng lòng của những người lính trẻ tuổi, họ phải xa gia đình, người thân để tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Trên hành trình gian nan, họ gặp rất nhiều khó khăn, thử thách, nhưng họ vẫn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời.
Khổ thơ được trích dẫn là một trong những khổ thơ hay nhất của bài thơ. Khổ thơ đã khắc họa thành công hình ảnh những người lính trẻ tuổi, họ phải trải qua bao nhiêu gian khổ, vất vả nhưng vẫn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời.
Trước hết, khổ thơ đã thể hiện sự mệt mỏi, rã rời của những người lính trên hành trình dài. Họ đã phải đi bộ suốt ngày đêm, không ngừng nghỉ ngơi. Họ đã phải chịu đựng nắng nóng, mưa gió, đói rét,... Nhưng dù vậy, họ vẫn không hề nản chí, buông xuôi. Họ vẫn tiếp tục bước đi, hướng về phía trước.
Tiếp theo, khổ thơ đã thể hiện những suy nghĩ, tâm tư của những người lính. Họ nhớ về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thanh xuân, khi họ còn được sống trong vòng tay yêu thương của gia đình, người thân. Họ cũng nhớ về những ước mơ, hoài bão của tuổi trẻ. Tuy nhiên, giờ đây, tất cả đã trở thành quá khứ. Hiện tại, họ chỉ còn một ước mơ duy nhất, đó là ước mơ giành được độc lập, tự do cho dân tộc.
Cuối cùng, khổ thơ đã thể hiện sức mạnh, ý chí kiên cường của những người lính. Dù phải trải qua bao nhiêu gian khổ, vất vả, nhưng họ vẫn không hề nao núng. Họ vẫn quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, thử thách để hoàn thành nhiệm vụ.
Để làm nổi bật chủ đề của khổ thơ, tác giả đã sử dụng một số biện pháp nghệ thuật đặc sắc. Trước hết, tác giả đã sử dụng từ láy "nỗi nhớ niềm quên" để tạo nên âm điệu du dương, gợi tả trạng thái tâm lí phức tạp của nhân vật trữ tình. Tiếp theo, tác giả đã sử dụng phép liệt kê "một thời đánh giặc", "giấc mơ duy nhất", "những bàn chân bật dậy vượt qua đường" để nhấn mạnh vào những giá trị thiêng liêng mà người lính mang trong mình. Cuối cùng, tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng giàu tính biểu cảm để thể hiện rõ nét tâm tư, tình cảm của người lính.
Khổ thơ là một bức tranh chân thực về cuộc sống của những người lính trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Khổ thơ đã thể hiện được tinh thần lạc quan, kiên cường của những người lính. Đồng thời, khổ thơ cũng thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của tác giả đối với những hy sinh to lớn của thế hệ cha anh đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
Ngoài ra, khổ thơ còn có ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Khổ thơ đã khơi gợi lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước.
câu 4: Trong cuộc sống, bên cạnh vật chất thì đời sống tinh thần cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của con người. Bởi vậy mà ông cha ta từ xưa đã luôn chú trọng đến việc nuôi dưỡng đời sống tinh thần lành mạnh, phong phú. Điều này còn được thể hiện rõ nét trong câu nói: “Mỗi quyển sách tốt là một người bạn hiền”.
Trước hết, cần phải hiểu rằng “mỗi quyển sách tốt” là một phương tiện để lưu giữ tri thức, kinh nghiệm của nhân loại qua nhiều thời kỳ khác nhau. Những tri thức, kinh nghiệm ấy mang lại rất nhiều giá trị tích cực cho cuộc sống của con người. Còn “người bạn hiền” là người luôn đồng hành, chia sẻ với ta những niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống. So sánh hình ảnh “quyển sách tốt” với “người bạn hiền”, tác giả dân gian đã khẳng định vai trò to lớn của sách đối với quá trình phát triển của con người. Đọc những cuốn sách tốt, con người sẽ có thêm người bạn đồng hành trên chặng đường phía trước.
Như vậy, câu nói đã khẳng định vai trò của sách trong đời sống tinh thần của con người. Sách là nguồn tri thức vô tận để con người khám phá. Đó là những kiến thức đã được đúc kết qua nhiều thời kỳ từ quá khứ đến hiện đại. Nhờ có sách mà con người biết được tổ tiên mình đã từng sinh sống ra sao, đất nước mình đã trải qua những gì… Không chỉ vậy, sách còn cung cấp cho con người những kiến thức bổ ích về nhiều lĩnh vực khác nhau như khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, địa lý, lịch sử… Từ đó, con người sẽ chủ động hơn trong việc tiếp nhận và xử lí thông tin. Bên cạnh đó, sách còn là liều thuốc tinh thần cho con người. Sau tất cả những bộn bề lo toan của cuộc sống, sách là phương tiện giúp con người giải tỏa áp lực, cảm thấy thoải mái và nhẹ nhàng hơn. Mỗi người sẽ có một sở thích riêng nên họ sẽ lựa chọn cho mình loại sách phù hợp để khám phá.
Tuy nhiên, không phải cuốn sách nào cũng đem lại giá trị tốt đẹp cho người đọc. Một số cuốn sách có nội dung phản cảm, bạo lực, thô tục… nếu được con người tiếp nhận sẽ gây ra những ảnh hưởng tiêu cực về mặt nhận thức và hành động. Bởi vậy, chúng ta cần tỉnh táo để lựa chọn cho mình những cuốn sách hay nhằm mang lại giá trị đích thực cho bản thân.
Tóm lại, câu nói “Mỗi quyển sách tốt là một người bạn hiền” đã đem đến cho chúng ta bài học sâu sắc về vai trò của sách trong đời sống tinh thần. Là học sinh, em sẽ cố gắng trau dồi kiến thức để có khả năng đánh giá và lựa chọn những cuốn sách bổ ích cho bản thân.