tổng hợp công thức về nguyên phân và giảm phân

Anh Khoa

Số tế bào được tạo ra qua nguyên phân :

Với 1 tế bào :

- 1 tế bào nhân đôi 1 lần → 2 tế bào →2 1  tế bào

- 1 tế bài nhân đôi 2 lần → 2×2 tế bào →2 2  tế bào

- 1 tế bài nhân đôi 3 lần → 2×22 tế bào →2 3  tế bào

- ------------------------------------------------------------------

- Một tế bào trải qua k lần nguyên phân thì sẽ tạo ra 2k tế bào .

Với x tế bào :

- x tế bào nguyên phân liên tiếp k lần thì số TB con được tạo thành = 2k . x

- Số NST đơn môi trường cần cung cấp cho quá trình phân bào là :

- 1 tế bào nguyên phân liên tiếp k lần thì số NST đơn môi trường cần cho quá trình nguyên phân là 2n.( 2k – 1)

- x tế bào nguyên phân liên tiếp k lần thì số NST đơn môi trường cung cấp cho quá trình phân bào là : 2n.( 2k – 1) x

số giao tử được sinh ra trong giảm phân 

Áp dụng công thức :

- a tế bào sinh tinh trải qua giảm phân thì tạo ra 4a tinh trùng

- a tế bào sinh trứng qua giảm phân thì tạo ra a tế bào trứng và 3a thể định hướng

Chú ý

Nếu tế bào sinh dục sơ khai nguyên phân k lần thì tế bào mẹ ban đầu tạo ra 2k  số tế bào sinh tinh/ sinh trứng được sinh ra, sau đó mới áp dụng công thức trên

Cần phân biệt tế bào sinh dục sơ khai và tế bào sinh dục chín ( sinh tinh/sinh trứng )

Tế bào sinh dục sơ khai là tế bào có khả năng nguyên phân để tạo ra tế bào sinh tinh / sinh trứng; tế bào này không trực tiếp tạo ra giao tử

Tế bào sinh tinh/ sinh trứng là tế bào duy nhất có khả năng giảm phân tạo giao tử ( tinh trùng / trứng )

Mối quan hệ của chúng được biểu diễn bằng sơ đồ sau

TB sinh dục sơ khai => TB sinh tinh/trứng => Trứng/tinh trùng 

Cách giải :

Bước 1 : Xác định số tế bào sinh dục đó là tế bào sinh tinh hay tế bào sinh trứng

Bước 2 : Tính số tế bào sinh dục chín tham gia vào quá trình giảm phân

-     Nếu là a tế bào sinh dục cái thì tạo ra tạo ra a tế bào trứng và 3a thể định hướng

-     Nếu là a tế bào sinh tinh trải qua giảm phân thì tạo ra 4a tinh trùng

Bước 3 : Tính số giao tử được tạo ra trong quá trình giảm phân

Dạng 3 :Xác định số NST đơn môi trường cần cung cấp cho quá trình nhân đôi là

Áp dụng :

1 tế bào sinh dục chín ( tế bào sinh tinh / tế bào sinh trứng ) giảm phân cần môi trường cung cấp số NST đơn là :

4n – 2n = 2n NST

a tế bào sinh dục chín (tế bào sinh tinh / tế bào sinh trứng) giảm phân cần môi trường cung cấp số NST đơn là :

a× (4n – 2n) = a × 2n NST

Dạng 4 : Xác định số thoi phân bào xuất hiện và bị phá hủy trong quá trình nhân đôi :

Mỗi tế bào sinh tinh và sinh trứng qua hai lần phân bào của giảm phân xuất hiện ( phá hủy ) 3 thoi vô sắc

( 1 thoi vô sắc lần phân bào 1 và 2 thoi vô sắc lần phân bào 2)

a tế bào giảm phân thì sẽ xuất hiện hoặc bị phá hủy 3a thoi vô sắc.

Dạng 5 : Hiệu suất thụ tinh

H = × 100%

Cách giải :

- Xác định tổng số tê bào tham gia vào quá trình thụ tinh

- Xác định tổng số giao tử được sinh ra trong giảm phân

- Xác định tỉ lệ