Nghệ thuật và nội dung của tác phẩm kí bản di chúc của cỏ lau

"Di chúc" là một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất được in trong tập truyện cùng tên của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp. Tác phẩm đã phản ánh hiện thực xã hội thông qua câu chuyện về cuộc đời của nhân vật chính - ông Diểu, từ đó gửi gắm thông điệp sâu sắc.
Trước hết, tác giả đã thể hiện sự đối lập giữa con người và thiên nhiên bằng cách sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh và các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ,... Con người được miêu tả với những hành động tàn phá môi trường, săn bắn động vật trái phép,... Còn thiên nhiên thì lại được miêu tả với vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng nhưng cũng đầy uy nghiêm và hùng vĩ.
Sự đối lập này đã tạo nên một mâu thuẫn gay gắt giữa hai thế giới. Con người đang dần hủy hoại thiên nhiên, khiến cho nó trở nên khô cằn, bạc màu. Điều này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, không chỉ đối với con người mà còn đối với cả hệ sinh thái.
Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng ngôi kể thứ ba để kể lại câu chuyện. Ngôi kể này giúp cho người đọc có cái nhìn toàn diện về cuộc sống của ông Diểu, từ đó hiểu rõ hơn về tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng nhiều chi tiết đắt giá để khắc họa tính cách của nhân vật. Chẳng hạn, chi tiết ông Diểu bị thương khi săn bắn đã thể hiện sự bất lực và hối hận của nhân vật trước hành động sai trái của mình. Chi tiết ông Diểu cứu con khỉ đực đã thể hiện tấm lòng nhân ái và lương thiện của nhân vật.
Cuối cùng, tác giả đã kết thúc tác phẩm bằng việc ông Diểu viết di chúc, mong muốn mọi người hãy bảo vệ thiên nhiên. Hành động này thể hiện sự thức tỉnh của nhân vật, đồng thời cũng là lời kêu gọi mọi người hãy chung tay bảo vệ môi trường.