Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm, Anh nhớ em, em hỡi! Anh nhớ em. Không gì buồn bằng những buổi chiều êm. Mà ánh sáng đều hoà cùng bóng tối. Gió lướt thướt kẻo mình qua cỏ rồi, Vài miễng đêm u uất lần...

Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu và niềm khát khao giao cảm với đời. Thơ Xuân Diệu mang đậm dấu ấn của chủ nghĩa lãng mạn. Trong thơ ông, chúng ta luôn thấy một tâm hồn cay đắng, một trí tuệ tỉnh táo, một thái độ bi quan trước thời đại. Đặc biệt, Xuân Diệu còn được mệnh danh là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”. Với tâm hồn đa cảm, ông dễ rung động trước vẻ đẹp của thiên nhiên và tình yêu. Bài thơ Đây mùa thu tới đã bộc lộ tâm trạng ngỡ ngàng trước sự thay đổi của đất trời khi thu sang.
Mùa thu từ xưa tới nay luôn là nguồn cảm hứng sáng tác cho thi ca nhạc họa, bởi mùa thu gắn liền với những xúc cảm về sự rơi rụng và tàn úa. Nhà thơ Hữu Thỉnh cũng không ngoại lệ, mùa thu đã khiến cho ông có nhiều cảm xúc dạt dào và kết quả là ông đã có nhiều tác phẩm hay về mùa thu góp phần làm cho nền văn học Việt Nam thêm phong phú. Trong số đó có bài thơ Sang Thu, một bài thơ đặc biệt của ông.
Sang Thu là một bức tranh thu tươi đẹp, sống động với những biến chuyển nhẹ nhàng của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. Tác giả đã rất tinh tế khi cảm nhận những dấu hiệu của mùa thu thông qua các giác quan như khứu giác, xúc giác, thị giác, …
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Mở đầu bài thơ là từ “bỗng” thể hiện sự bất ngờ, đột ngột, một sự cảm nhận mà đã lâu mới thấy lại. Chính cái bất ngờ ấy đã tạo ra cái ngỡ ngàng, băn khoăn trong lòng nhà thơ. Và cứ thế, sức sống của mùa thu chợt ùa vào trong tâm hồn nhà thơ một cách tự nhiên, không sắp đặt. Dấu hiệu của mùa thu mà nhà thơ cảm nhận được là “hương ổi”, thứ hương thơm quê mùa, dân dã. Hương ổi ấy không nồng nàn, mà chỉ thoang thoảng, nhưng cũng đủ để đánh thức những kỉ niệm tuổi thơ trong cái tâm hồn yêu quê hương của nhà thơ. Cùng với “hương ổi” ấy, nhà thơ còn cảm nhận được làn gió se. Đó là cơn gió heo may của mùa thu, se sắt, lành lạnh. Chính làn gió ấy đã đưa “hương ổi’ lan tỏa khắp không gian tạo ra một mùi hương chỉ riêng mùa thu mới có, khiến cho nhà thơ bâng khuâng, xao xuyến.
Không chỉ vậy, mùa thu còn được báo hiệu bằng làn sương chùng chình trước ngõ. Làn sương ấy không vội vã, mà chầm chậm, bồng bềnh, hư ảo. Và đối với Hữu Thỉnh, nó như một nàng tiên dịu dàng, nhẹ nhàng bước ra từ những câu thơ. Và trước những điều ấy, nhà thơ đã phải thốt lên rằng: “Hình như thu đã về”. Từ “hình như” diễn tả tâm trạng ngỡ ngàng, băn khoăn của tác giả. Mặc dù đã cảm nhận được những dấu hiệu của mùa thu, nhưng ông vẫn còn chưa chắc chắn, nửa tin nửa ngờ. Thế nhưng, dù sao đó cũng là mùa thu, là cái mùa mà ông đã đợi suốt suốt mùa hè dài đằng đẵng. Và cùng với không khí thu là hình ảnh “sông dềnh dàng” chảy. Sông không còn dữ dội, cuộn trào như trong những ngày mưa lũ mùa hạ, mà nó chảy chậm rãi, khoan thai như đang ngẫm nghĩ, suy tư. Và bên cạnh dòng sông ấy là hình ảnh đàn chim bắt đầu vội vã bay về nơi ấm áp để tránh cái lạnh của mùa đông sắp đến. Như vậy, mùa thu đã thực sự bao trùm lấy không gian đất trời.
Và để rồi, nhà thơ phải thốt lên rằng:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Nắng cuối hạ vẫn còn hồng, vẫn còn sáng, nhưng đã nhạt đi nhiều so với thời đỉnh điểm của mùa hè. Những cơn mưa rào cũng đã thưa dần, không còn ào ạt, xối xả như trước. Sấm chớp cũng không còn dữ dội, khiến mọi vật bất ngờ, giật mình như trước nữa. Tất cả mọi vật đều đã dần ổn định, đi vào nề nếp, quy củ khi thu đến.
Như vậy, với những cảm nhận tinh tế, cùng những sự kết hợp khéo léo giữa những biện pháp tu từ và ngôn ngữ giàu chất tạo hình, Hữu Thỉnh đã giúp người đọc cảm nhận được tín hiệu của mùa thu và bức tranh mùa thu mềm mại, êm dịu, thanh bình, qua đó thể hiện tình yêu tha thiết với thiên nhiên của mình.
Với tâm hồn nhạy cảm, sâu lắng và khả năng sử dụng ngôn từ điêu luyện, Hữu Thỉnh đã vẽ nên bức tranh sang thu vừa chân thật lại vừa giàu cảm xúc. Đọc xong bài thơ, người đọc cũng đã có thể cảm nhận được phần nào tâm hồn của nhà thơ. Đó là một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết và luôn trân trọng mọi sự vật quanh mình.