giải vs ạ .....

bài 10: : Phương thức biểu đạt chính của văn bản là nghị luận.
: Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật.
: Hai câu thơ "Đêm thanh hớp nguyệt nghiêng chén" và "Ngày vắng xem hoa bợ cây" sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Tác giả đã dùng hình ảnh "nghiêng chén", "xem hoa bợ cây" để miêu tả hành động thưởng thức trăng, hoa của Nguyễn Trãi. Hành động "hớp" và "xem" vốn thuộc về thị giác nhưng lại được tác giả sử dụng để diễn tả sự tinh tế, nhạy cảm trong tâm hồn thi sĩ khi thưởng ngoạn vẻ đẹp của thiên nhiên. Biện pháp tu từ này giúp cho câu thơ trở nên giàu sức gợi hình, gợi cảm, đồng thời thể hiện sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, tạo nên một bức tranh thơ mộng, lãng mạn.
: Nội dung chính của đoạn trích trên là nói lên cuộc sống giản dị, thanh cao của nhà thơ Nguyễn Trãi. Ông không màng đến những thứ xa hoa, phù phiếm mà chỉ muốn tận hưởng cuộc sống bình yên, thanh thản bên cạnh thiên nhiên. Điều đó thể hiện qua việc ông thường xuyên ngắm trăng, thưởng hoa, chăm sóc cây cối,... Cuộc sống ấy khiến cho tâm hồn ông thêm phần thư thái, an nhiên.

câu 1: Câu thơ "Cảnh tựa chùa chiền, lòng tựa thầy" trong bài thơ Ngôn Chí của Nguyễn Trãi có thể được hiểu theo hai cách:

* Cách hiểu thứ nhất: Cảnh vật nơi ẩn dật thanh bình, yên tĩnh giống như cảnh chùa chiền, tâm hồn tác giả cũng an nhiên, tự tại như một vị tu hành. Cách hiểu này nhấn mạnh sự tương đồng về cảnh và tâm giữa con người với chốn thiền môn.
* Cách hiểu thứ hai: Tâm hồn tác giả đã đạt đến mức độ thanh tịnh, an nhiên như một vị tu hành. Dù sống ở chốn núi rừng hoang sơ nhưng vẫn giữ được tâm hồn thanh cao, thoát tục. Cách hiểu này nhấn mạnh sự tương đồng về tâm hồn giữa con người với Phật pháp.

Hai cách hiểu trên đều dựa vào việc phân tích ngữ nghĩa của câu thơ, tuy nhiên chúng lại mang những ý nghĩa khác nhau. Điều này cho thấy sự đa dạng trong cách tiếp cận và cảm nhận văn học. Việc tìm hiểu sâu sắc về bối cảnh sáng tác, phong cách nghệ thuật của tác giả sẽ giúp ta hiểu rõ hơn ý nghĩa của từng câu chữ trong bài thơ.

câu 2: Cảnh thiên nhiên trong bài thơ "Ngôn Chí" của Nguyễn Trãi được miêu tả với những nét đẹp thanh bình, yên tĩnh và mang đậm chất trữ tình. Tác giả đã sử dụng các hình ảnh như "cây cỏ", "hoa lá", "suối chảy róc rách", "gió thổi hiu hiu", "mây trắng bay" để tạo nên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, đầy sức sống. Những chi tiết này không chỉ thể hiện sự tinh tế trong cách quan sát mà còn phản ánh tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên của tác giả.

câu 3: Hai câu thực trong bài thơ "Ngôn Chí" đã sử dụng phép đối một cách tinh tế, tạo nên sự tương phản và bổ sung ý nghĩa cho nhau. Phép đối giúp tác giả thể hiện rõ nét hơn chủ đề về lòng trung thành, tình yêu quê hương đất nước và khát vọng cống hiến cho dân tộc.

- Câu thơ thứ ba: "Trung hiếu bất vi vô diệc thị" - nhấn mạnh vào phẩm chất trung thành, kiên định với lý tưởng cao đẹp.
- Câu thơ thứ tư: "Hiếu trung quyết chí thủ thiên hạ" - khẳng định quyết tâm giữ gìn, bảo vệ đất nước, mang lại hạnh phúc cho nhân dân.

Sự kết hợp giữa hai câu thơ này tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh về lòng trung thành, tình yêu quê hương đất nước và khát vọng cống hiến cho dân tộc. Nó cũng góp phần làm nổi bật chủ đề chính của bài thơ là ca ngợi những người có tấm lòng son sắt, luôn hướng về Tổ quốc.

câu 4: Nguyễn Trãi là một vị anh hùng dân tộc, một nhà văn hóa kiệt xuất, nhân vật toàn tài số một của lịch sử Việt Nam thời phong kiến. Ông đã sớm bộc lộ nỗi ưu tư trước thế sự, đời người với nhiều trăn trở, suy ngẫm. Điều này đã được thể hiện rõ nét qua bài thơ Ngôn chí () trích trong tập thơ Quốc âm thi tập. Bài thơ đã giúp chúng ta thấy được vẻ đẹp nhân cách, tư tưởng cao cả của tác giả. Trước hết, vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện qua tình yêu thiên nhiên tha thiết, sâu đậm. Ở hai câu thơ đầu tiên, tác giả đã mở ra không gian sống yên bình, thanh tịnh nơi vùng quê:

"Am trúc hiên mai ngày tháng qua
Thị phi nào đến cõi yên hà."

Câu thơ với nhịp thơ êm ái, chậm rãi, giọng điệu khoan thai đã gợi lên cuộc sống thong dong, thoải mái nơi quê nhà. Hình ảnh "am trúc", "hiên mai" đều là những hình ảnh ước lệ tượng trưng cho cuộc sống thanh thản, đơn sơ, giản dị mà thanh cao. Đặc biệt, khung cảnh thiên nhiên còn trở nên sống động hơn nhờ vào âm thanh tiếng chim kêu. Đó là âm thanh của sự sống, tiếng chim quốc, chim gia gia gắn liền với cuộc sống thôn quê. Ngoài ra, hai câu thơ còn thể hiện được tâm hồn nghệ sĩ của Nguyễn Trãi. Với ông, cuộc sống nơi thôn dã với nhà cửa, cây cối, chim muông gắn bó thân thiết. Trong không gian yên tĩnh của buổi chiều tà, nhà thơ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên xứ sở. Từ đó, ông gửi gắm tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống và tấm lòng tha thiết muốn được hòa nhập với thiên nhiên.

Không chỉ vậy, vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi còn được thể hiện qua nhân cách thanh cao, lối sống giản dị, lạc quan. Tác giả đã lựa chọn lối sống giản dị, lánh đục khơi trong, giữ cho tâm hồn trong sạch:

"Cơm ăn dầu có dưa muối
Áo mặc nài chi gấm là"

Hai câu thơ đã khắc họa cuộc sống sinh hoạt thường nhật của nhà thơ nơi thôn quê. Đó là bữa ăn hàng ngày với những món ăn dân dã, đạm bạc "dưa muối". Hay trang phục mặc đeo cũng rất giản dị, gần gũi "áo mặc". Nhà thơ không cần những bộ quần áo sang trọng, đắt tiền mà chỉ cần những thứ phù hợp với hoàn cảnh sống giản dị là đủ. Câu thơ đã gợi lên cuộc sống bình dị, mộc mạc của con người luôn biết sống thuận theo tự nhiên. Đây cũng là lí tưởng sống mà Nguyễn Trãi cùng các nhà nho đương thời như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phùng Khắc Khoan lựa chọn. Lối sống của ông đối lập hẳn với lũ tham quan ô lại chỉ biết lo cho lộc mà bất chấp thủ đoạn:

"Nước dưỡng cho thanh càng chảy lệ
Cây trồng nên thắm lại xanh rờn"

Hai câu thơ cuối đã thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi. Dòng suối trong vắt chảy quanh năm không bao giờ cạn chính là biểu tượng cho tấm lòng thủy chung, son sắt của nhà thơ với thiên nhiên, với cuộc sống. Bên cạnh đó, màu xanh của lá cây chính là minh chứng cho sức sống tràn đầy, mãnh liệt của vạn vật. Qua đó, ta thấy được niềm tin yêu của nhà thơ vào tương lai đất nước tươi đẹp, thịnh vượng. Đồng thời, khẳng định khát vọng cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời của Nguyễn Trãi.

Như vậy, bài thơ Ngôn chí () đã mang đến cho bạn đọc những ấn tượng khó quên về vẻ đẹp tâm hồn của Ức Trai. Đó là một tâm hồn nghệ sĩ với tình yêu thiên nhiên tha thiết, một nhân cách cao cả với lối sống giản dị, lạc quan.