câu 1: Thể thơ: Tự do
câu 2: Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả con đường trong đoạn thứ hai: đường lập lòe đom đóm bay cao; đường gồ ghề, hun hút; bờ tre gió rét mưa dầm lầy lội bùn trơn; ngõ vắng quét hoài không hết lá khô.
Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả con đường trong đoạn thứ ba: thênh thang, trời rộng.
=> Qua đó có thể thấy rõ ràng sự khác biệt trong cách nhìn nhận của tác giả về con đường. Nếu ở đoạn thứ nhất, con đường gắn liền với tuổi thơ êm đềm thì đến đoạn thứ hai, nó lại gợi lên nỗi buồn về cảnh nghèo đói, lam lũ. Đến đoạn thứ ba, con đường đã mang ý nghĩa biểu tượng cho khát vọng vươn tới những điều lớn lao, tốt đẹp hơn.
câu 3: Biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong đoạn thứ hai nhằm nhấn mạnh sự khó khăn, vất vả của cuộc sống nông thôn trước đây. Các hình ảnh "gồ ghề", "hun hút", "lầy lội", "bùn trơn" cùng với những chi tiết cụ thể như "lưng còng chống gậy", "vai gầy gánh nặng" đã tạo nên một bức tranh sinh động về cuộc sống nghèo khó, thiếu thốn của người dân nông thôn. Việc liệt kê này giúp cho người đọc dễ dàng hình dung ra hoàn cảnh sống khắc nghiệt mà nhân vật đang trải qua, đồng thời khơi gợi sự đồng cảm và trân trọng đối với những nỗ lực vươn lên của họ.
câu 4: Câu hỏi: Cảm xúc của chủ thể trữ tình được thể hiện như thế nào trong văn bản?
Cảm xúc của chủ thể trữ tình là nỗi nhớ nhung, hồi tưởng về những kỉ niệm tuổi thơ gắn liền với hình ảnh "những con đường quê". Chủ thể trữ tình đã miêu tả chi tiết, cụ thể những hình ảnh quen thuộc, gần gũi của làng quê như: con đường đất đỏ, lũy tre xanh, cánh đồng lúa chín,... Những hình ảnh ấy gợi lên một khung cảnh thanh bình, yên ả, mang đậm dấu ấn của làng quê Việt Nam. Bên cạnh đó, chủ thể trữ tình còn bộc lộ niềm tự hào, yêu mến đối với quê hương. Qua việc nhắc lại những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ, tác giả muốn khẳng định vẻ đẹp giản dị, mộc mạc nhưng vô cùng đáng quý của quê hương. Đồng thời, tác giả cũng mong muốn mỗi người hãy trân trọng, gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
câu 5: Trong suốt sự nghiệp sáng tác của mình, Lưu Quang Vũ đã để lại cho nền văn học Việt Nam nhiều tác phẩm độc đáo, mang đậm dấu ấn phong cách riêng. Một trong số đó là bài thơ "Những con đường", được sáng tác vào năm 1968, in trong tập "Hương cây". Bài thơ này là một bức tranh sinh động về quê hương, nơi tác giả lớn lên và gắn bó.
Bài thơ được chia thành hai phần rõ rệt. Phần đầu tiên là hình ảnh quê hương trong kí ức của tác giả, với những con đường quen thuộc, thân thương. Phần thứ hai là hình ảnh quê hương trong hiện tại, với những thay đổi đáng buồn. Tuy nhiên, dù quê hương có thay đổi như thế nào, tình yêu quê hương của tác giả vẫn vẹn nguyên.
Mở đầu bài thơ, tác giả nhắc lại những kỉ niệm tuổi thơ, gắn liền với những con đường quê hương:
Anh nhớ không những con đường quê ta thân thương từ thuở nhỏ?
Bao năm tháng đi về trên ngõ
Bão hoàng hôn rậm rịch bước chân trâu
Đường lập lòe đom đóm bay cao
Ta ghé cửa nhà nhau xin lửa
Nghe hoa súng bờ ao se sẽ nở
Da diết lòng hương dịu tự vườn cau...
Những con đường ấy đã trở thành một phần kí ức tuổi thơ của tác giả, gắn liền với những hoạt động hàng ngày của trẻ thơ như đi học, đi chơi, đi chăn trâu,... Những con đường ấy cũng là nơi lưu giữ những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ, như những buổi chiều hoàng hôn, những đêm trăng sáng,...
Tiếp theo, tác giả miêu tả khung cảnh thiên nhiên của quê hương:
Ta dựng ngày mai rộng biển lúa vàng
Xưa xóm nghèo mái rạ chen nhau
Gồ ghề lối hẹp hun hút bờ tre
Gió ướt mưa dầm, lầy lội bùn trơn
Bà lưng còng chống gậy bước run
Còm cõi vai gầy gánh nặng sương
Khung cảnh thiên nhiên của quê hương được khắc họa qua những hình ảnh bình dị, thân thuộc như cánh đồng lúa chín vàng, mái rạ chen chúc, bờ tre hun hút,... Những hình ảnh ấy gợi lên một bức tranh quê hương thanh bình, yên ả nhưng cũng ẩn chứa nỗi vất vả, lam lũ của người dân.
Trong phần tiếp theo, tác giả bộc lộ trực tiếp tình cảm của mình dành cho quê hương:
Ôi những con đường hẹp ngày xưa
Cùng ruộng nhỏ ao con bó luôn tầm mắt
Khiến lòng người nhiều khi cũng chật...
Bước đi dài đường phải thênh thang
Vui mở với đời ta như trời rộng...
Tình yêu quê hương của tác giả được thể hiện qua mong ước về một tương lai tươi sáng hơn. Tác giả mong muốn quê hương sẽ có những con đường rộng rãi, thoáng đãng, để cuộc sống của người dân cũng được mở rộng, phóng khoáng.
Về nghệ thuật, bài thơ được viết theo thể thơ tự do, với ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng giàu sức gợi. Tác giả đã sử dụng hiệu quả các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa,... để làm nổi bật vẻ đẹp của quê hương. Giọng điệu của bài thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, thể hiện được tình cảm chân thành, tha thiết của tác giả dành cho quê hương.
Bài thơ "Những con đường" của Lưu Quang Vũ là một bài thơ hay, thể hiện được tình yêu quê hương, đất nước của tác giả. Bài thơ đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn học Việt Nam.
Qua bài thơ "Những con đường", Lưu Quang Vũ đã gửi gắm thông điệp ý nghĩa tới bạn đọc rằng hãy biết trân trọng và gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.