Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, thế hệ trẻ luôn là lực lượng tiên phong, hăng hái chiến đấu, lao động để cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vậy, chúng ta phải làm gì để tiếp tục phát huy tinh thần ấy? Bàn về vai trò của thế hệ trẻ, có ý kiến cho rằng "Tự chủ, tự lập hay dựa dẫm vào gia đình mới là cách tốt nhất để người trẻ tuổi xây dựng cuộc sống của mình?"
"Tự chủ", "tự lập" là những phẩm chất tốt đẹp của con người, chỉ sự làm chủ cuộc sống của bản thân, không phụ thuộc vào người khác. Những người có tính tự chủ, tự lập là người biết làm chủ cuộc sống của bản thân, không đổ lỗi, né tránh trách nhiệm, luôn hết mình với công việc và có trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội. Còn "sống dựa dẫm, phụ thuộc vào gia đình" là lối sống lệ thuộc vào người khác, không có chính kiến của bản thân. Những người có lối sống này sẽ luôn đùn đẩy trách nhiệm cho người khác, ngại khó, ngại khổ, không dám dấn thân.
Ý kiến trên khẳng định "tự chủ, tự lập" là chìa khóa thành công của người trẻ. Khi có tính tự chủ, tự lập, con người sẽ trở nên năng động, sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và dễ dàng gặt hái thành công. Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương điển hình cho tinh thần tự chủ, tự lập. Sinh ra và lớn lên trong thời buổi đất nước chìm trong cảnh nô lệ nhưng Bác sớm bộc lộ tư chất của một bậc vĩ nhân. Năm 1911, Bác ra đi tìm đường cứu nước trong hoàn cảnh vô cùng nghèo khó nhưng với tinh thần tự chủ, tự lập, Bác đã tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc Việt Nam. Ngược lại, nếu con người sống dựa dẫm, phụ thuộc thì sẽ không thể đứng vững trước sóng gió của cuộc đời. Họ sẽ không thể khẳng định được giá trị của bản thân, không thể cống hiến cho cộng đồng, xã hội. Điều này đã được thể hiện rất rõ trong tác phẩm "Chí phèo" của Nam Cao. Vì tin vào lời đàm tiếu của thiên hạ mà Thị Nở đã từ chối tình cảm của Chí Phèo, khiến hắn ôm nỗi đau bị cự tuyệt sang nhà Bá Kiến sát hại hắn. Nếu ngay từ đầu, Chí Phèo biết tự chủ, tự lập, không lệ thuộc vào lời nói của người khác thì có lẽ cuộc đời của hắn đã không bi thảm như vậy.
Như vậy, để người trẻ tuổi xây dựng cuộc sống của mình cần phải rèn luyện tính tự chủ, tự lập. Tính tự chủ, tự lập được hình thành và phát triển ngay từ khi chúng ta còn nhỏ với những hành động đơn giản như tự giác làm bài tập, tự dọn dẹp phòng ngủ của mình. Khi trưởng thành, tính tự chủ, tự lập được thể hiện qua nhiều khía cạnh như: nỗ lực học tập, rèn luyện kĩ năng sống; xác định mục tiêu rõ ràng; sẵn sàng đương đầu với khó khăn, thử thách; ... Bên cạnh đó, gia đình và xã hội cũng cần tạo điều kiện để con em mình được tự quyết định và chịu trách nhiệm về hành động của mình. Cha mẹ không nên bao bọc, che chở con cái quá mức, mà phải dần buông tay để trẻ tự trải nghiệm cuộc sống. Nhà trường và xã hội phải phối hợp để tạo ra môi trường lành mạnh, giúp học sinh phát huy tối đa khả năng của bản thân.
Có thể thấy, người trẻ cần phải tự chủ, tự lập để xây dựng cuộc sống của mình. Mỗi người hãy cố gắng rèn luyện tính tự chủ, tự lập ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường để góp phần xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.