dàn ý phân tích đánh giá chủ đề của bài thơ “Đất nước” Nguyễn Khoa Điềm

Question

Accepted Answer

{"userId":5356728,"userName":"Suu Bé"}

1. Mở bài

Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khoa Điềm:
Là nhà thơ tiêu biểu của văn học thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Thơ ông giàu chất chính luận kết hợp trữ tình sâu sắc.
Giới thiệu bài thơ "Đất nước":
Trích từ trường ca "Mặt đường khát vọng" (1971).
Thể hiện tư tưởng Đất nước của nhân dân, Đất nước của ca dao thần thoại.
Gắn liền với nhận thức của thế hệ trẻ trong thời kỳ kháng chiến.
Nêu vấn đề nghị luận: Chủ đề của bài thơ "Đất nước" – một cách nhìn mới mẻ, sâu sắc về Đất nước gắn với nhân dân, lịch sử và truyền thống văn hóa.

2. Thân bài

2.1. Giải thích chủ đề bài thơ

"Đất nước" không chỉ là không gian địa lý mà còn là không gian văn hóa, lịch sử và con người.
Nguyễn Khoa Điềm nhìn Đất nước qua lăng kính nhân dân, khẳng định Đất nước không thuộc về riêng ai mà thuộc về mỗi con người bình dị.
Chủ đề bài thơ thể hiện quan điểm Đất nước gắn liền với nhân dân, không chỉ là lãnh thổ mà còn là truyền thống, văn hóa và lịch sử.

2.2. Phân tích chủ đề bài thơ

🔹 a. Đất nước hình thành từ những điều giản dị, gần gũi

Nguyễn Khoa Điềm không định nghĩa Đất nước theo cách trang trọng, trừu tượng mà bắt đầu từ những điều thân quen trong đời sống:
"Khi ta lớn lên Đất nước đã có rồi" → Đất nước hiện hữu từ lâu đời.
Gắn với "miếng trầu bà ăn", "tóc mẹ thì bới sau đầu", "cây tre trung hiếu" → những hình ảnh đời thường nhưng mang giá trị truyền thống.
Gắn với phong tục tập quán, từ việc ăn trầu đến tục bới tóc, dựng nhà, dựng nước.
Đất nước còn là những truyền thuyết, cổ tích nuôi dưỡng tâm hồn con người: "Đất là nơi chim về/Nước là nơi rồng ở".

⏩ => Đất nước không xa vời mà chính là cuộc sống đời thường của nhân dân.

🔹 b. Đất nước là lịch sử của nhân dân, của những con người vô danh

Không ca ngợi những anh hùng vĩ đại mà khẳng định vai trò của những con người bình dị:
"Có biết bao người con gái, con trai
Trong bốn nghìn lớp người giống ta lứa tuổi"
"Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng
Họ truyền lửa qua mỗi nhà, từ hòn than qua con cúi"
Nhân dân đã làm nên Đất nước bằng lao động, bằng chiến đấu bảo vệ quê hương.
Lịch sử không chỉ thuộc về các danh tướng mà là của nhân dân – những người vô danh nhưng vĩ đại.

⏩ => Quan niệm tiến bộ: Đất nước là của nhân dân, do nhân dân dựng xây và gìn giữ.

🔹 c. Đất nước là ý thức trách nhiệm của thế hệ trẻ

Đất nước không chỉ là những gì đã có, mà còn là trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay:
"Em ơi em, Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ"
Lời nhắn nhủ thế hệ trẻ phải ý thức trách nhiệm gìn giữ Đất nước.

⏩ => Chủ đề bài thơ không chỉ ca ngợi Đất nước mà còn kêu gọi thế hệ trẻ tiếp nối truyền thống cha ông.

2.3. Đánh giá về chủ đề bài thơ

✅ Cách thể hiện mới mẻ, sáng tạo

✅ Ý nghĩa tư tưởng sâu sắc

3. Kết bài

Khẳng định chủ đề của bài thơ: Một cái nhìn mới về Đất nước – không chỉ là lãnh thổ, lịch sử mà còn là nhân dân, truyền thống và trách nhiệm thế hệ trẻ.
Giá trị của bài thơ: Là một trong những tác phẩm tiêu biểu về tư tưởng Đất nước của nhân dân trong văn học Việt Nam hiện đại.
Bài học rút ra: Mỗi người trẻ hôm nay cần yêu nước bằng hành động cụ thể, tiếp nối và phát huy giá trị truyền thống dân tộc.