Trúc Trần
Ở Bình Định, khí hậu có mối quan hệ mật thiết và tác động sâu sắc đến các thành phần tự nhiên khác như địa hình, sông ngòi, đất trồng và sinh vật. Cụ thể:
Khí hậu Bình Định thuộc kiểu nhiệt đới gió mùa, với đặc điểm là nắng nóng quanh năm, mùa mưa rõ rệt từ khoảng tháng 9 đến tháng 12. Lượng mưa trung bình hàng năm khá cao, tuy nhiên phân bố không đều theo thời gian và không gian, gây ra các tác động đặc thù đến môi trường tự nhiên:
- Với địa hình: Mưa lớn tập trung theo mùa làm gia tăng hiện tượng xói mòn, rửa trôi ở vùng đồi núi phía tây. Đồng thời, lượng mưa dồn dập vào cuối năm khiến vùng đồng bằng ven biển thường xuyên bị ngập úng, sạt lở ven sông, bờ biển. Địa hình bị chia cắt nhiều, tạo ra hệ thống các thung lũng và bậc thềm thấp dọc theo các sông lớn như sông Kôn, sông Hà Thanh.
- Với sông ngòi: Khí hậu mưa nhiều vào mùa thu – đông khiến lưu lượng nước sông thay đổi thất thường, dễ gây lũ quét, ngập lụt. Trong khi đó, mùa khô kéo dài dẫn đến tình trạng khô hạn, thiếu nước cho sinh hoạt và sản xuất. Sông ngòi ngắn, dốc nên thường có dòng chảy mạnh vào mùa mưa, dễ gây xói mòn lòng sông và ảnh hưởng đến đất canh tác ven sông.
- Với đất trồng: Khí hậu nóng ẩm tạo điều kiện cho quá trình phong hóa diễn ra mạnh, hình thành các loại đất feralit ở vùng đồi núi và đất phù sa ở đồng bằng. Tuy nhiên, mưa nhiều cũng khiến đất bị rửa trôi, nghèo dinh dưỡng nếu không được che phủ hoặc cải tạo hợp lý.
- Với sinh vật: Nhiệt độ cao, độ ẩm lớn là điều kiện thuận lợi cho hệ sinh thái nhiệt đới phát triển, đặc biệt là rừng rậm nhiệt đới ở phía tây. Tuy nhiên, mưa lũ bất thường và khô hạn cũng khiến nhiều sinh cảnh tự nhiên bị thu hẹp, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học. Rừng đầu nguồn nếu không được bảo vệ sẽ dẫn đến thoái hóa đất, ảnh hưởng dây chuyền đến các hệ sinh thái khác.
=> Như vậy, khí hậu là yếu tố chủ đạo ảnh hưởng đến toàn bộ bức tranh tự nhiên ở Bình Định, chi phối sự hình thành, phân bố và đặc điểm của địa hình, đất, nước và sinh vật trong vùng.