ĐỀ SỐ 31: PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: “Em yêu Tổ quốc của em Có đồng lúa biếc, có miền dừa xanh Có hoa thơm, có trái lành Có dòng sông soi bóng vành trăng...

i:
câu 1. Đoạn thơ được viết theo thể thơ tự do. Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ là biểu cảm, tác giả thể hiện tình yêu quê hương đất nước qua những hình ảnh đẹp đẽ, bình dị nhưng đầy ý nghĩa.

Phân tích:

- Thể thơ tự do cho phép tác giả linh hoạt trong việc sắp xếp câu chữ, tạo nên nhịp điệu nhẹ nhàng, du dương, phù hợp với nội dung bài thơ.
- Biện pháp tu từ liệt kê "có đồng lúa biếc, có miền dừa xanh, có hoa thơm, có trái lành, có dòng sông soi bóng vành trăng" giúp tác giả miêu tả trọn vẹn vẻ đẹp của quê hương Việt Nam.
- Hình ảnh "bờ tre cõng tiếng sáo diều", "khúc dân ca lại dặt dìu lời ru bốn mùa" gợi lên sự thanh bình, yên ả của làng quê Việt Nam.
- Câu thơ cuối cùng "dọc ngang biết mấy nẻo đường thắm trang sử việt, rạng chương anh hùng bao nhiêu chiến thắng lẫy lừng làm nên tổ quốc kiêu hùng hôm nay." khẳng định sức mạnh, tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam.

câu 2. Đoạn thơ trên đã khắc họa thành công vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước Việt Nam. Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ liệt kê để nêu ra hàng loạt những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của quê hương như "đồng lúa biếc", "miền dừa xanh", "hoa thơm", "trái lành", "dòng sông". Những hình ảnh này không chỉ mang đến vẻ đẹp về mặt thị giác mà còn thể hiện sự giàu có, phong phú của thiên nhiên đất nước.

Bên cạnh việc miêu tả trực tiếp, tác giả còn sử dụng phép ẩn dụ để nâng cao giá trị biểu đạt của ngôn ngữ. Hình ảnh "bờ tre" trong câu thơ "bờ tre cõng tiếng sáo diều" là một ví dụ điển hình cho phép ẩn dụ. Tre không chỉ là loài cây quen thuộc với làng quê Việt Nam mà còn tượng trưng cho tinh thần kiên cường, bất khuất của con người Việt Nam. Việc sử dụng hình ảnh ẩn dụ này giúp tác giả khẳng định sức mạnh, ý chí kiên cường của dân tộc ta.

Ngoài ra, tác giả cũng sử dụng phép so sánh để tạo nên sự tương phản giữa vẻ đẹp bình dị của thiên nhiên và lịch sử hào hùng của dân tộc. Câu thơ "dọc ngang biết mấy nẻo đường thắm trang sử việt, rạng chương anh hùng bao nhiêu chiến thắng lẫy lừng" đã khẳng định rằng dù trải qua bao thăng trầm lịch sử, đất nước vẫn luôn giữ được vẻ đẹp thanh bình, yên ả nhưng cũng đầy tự hào, kiêu hãnh.

Tóm lại, bằng cách sử dụng các biện pháp tu từ độc đáo, tác giả đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên đất nước Việt Nam vừa tươi đẹp, trù phú, vừa giàu truyền thống lịch sử, văn hóa. Đồng thời, bài thơ cũng khơi dậy lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc trong mỗi người đọc.

câu 3. Đoạn thơ "Bốn mùa là bốn câu thơ ngọt ngào, nồng ấm giữa bờ ca dao" sử dụng hai biện pháp tu từ chính là so sánh và ẩn dụ.

* So sánh: Câu thơ "Bốn mùa là bốn câu thơ ngọt ngào, nồng ấm" sử dụng phép so sánh ngang bằng để thể hiện sự tương đồng về cảm xúc, ý nghĩa giữa bốn mùa và những câu thơ. Bốn mùa với những sắc màu, âm thanh riêng biệt như một bản nhạc du dương, mang đến cho con người những cảm xúc ngọt ngào, ấm áp. Những câu thơ cũng vậy, nó chứa đựng tình yêu quê hương đất nước sâu nặng, thể hiện qua những hình ảnh đẹp đẽ, giản dị nhưng đầy sức sống.
* Ẩn dụ: Hình ảnh "bờ ca dao" ẩn dụ cho nền văn hóa truyền thống của Việt Nam, nơi lưu giữ những giá trị tinh thần cao đẹp. Ca dao là sản phẩm của lao động sáng tạo, phản ánh đời sống tâm hồn của người dân Việt Nam. Nó là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ, nhà văn, góp phần bồi đắp tâm hồn con người.

Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa hai biện pháp tu từ đã tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc sắc cho đoạn thơ. Đoạn thơ không chỉ miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn khẳng định vai trò quan trọng của văn hóa truyền thống đối với việc nuôi dưỡng tâm hồn con người. Đồng thời, nó khơi gợi lòng tự hào về Tổ quốc, về truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc.

câu 4. Đoạn thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước sâu sắc của nhà thơ Nguyễn Lãm Thắng. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh quen thuộc, gần gũi để miêu tả vẻ đẹp của Tổ quốc Việt Nam. Đó là cánh đồng lúa chín vàng, là miền dừa xanh mát, là hoa thơm trái lành, là dòng sông hiền hòa, là vầng trăng tròn đầy. Những hình ảnh ấy gợi lên trong lòng người đọc niềm tự hào về vẻ đẹp thiên nhiên tươi đẹp, trù phú của quê hương. Bên cạnh đó, tác giả còn khẳng định vai trò quan trọng của con người trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Con người Việt Nam cần cù, chịu khó, giàu lòng yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. Thông qua đoạn thơ, tác giả muốn nhắn nhủ mỗi người hãy luôn yêu thương, trân trọng quê hương, đất nước, góp sức mình xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, vững mạnh.


ii:
câu 1. - Đoạn thơ đã khắc họa hình ảnh những người lính bộ đội cụ Hồ trong thời kì kháng chiến chống Pháp. Họ là những con người có xuất thân từ những vùng quê nghèo khó, lam lũ. Nhưng khi Tổ quốc cần, họ sẵn sàng lên đường, gác lại tất cả mọi thứ ở phía sau lưng.
- Những người lính ấy mang trong mình tình yêu Tổ quốc tha thiết, mãnh liệt. Họ sẵn sàng hy sinh xương máu, tính mạng của mình để bảo vệ mảnh đất quê hương. Tình yêu Tổ quốc ấy được thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau. Đó là tinh thần lạc quan, yêu đời, dù phải sống trong hoàn cảnh thiếu thốn, gian khổ. Đó là sự kiên cường, bất khuất trước kẻ thù hung bạo. Đó là tấm lòng son sắt, thủy chung với quê hương, đất nước.
- Đoạn thơ cũng cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của những người lính cách mạng. Họ là những con người giàu lòng yêu nước, dũng cảm, kiên cường, bất khuất. Họ là tấm gương sáng ngời về phẩm chất cao đẹp của con người Việt Nam.
- Đoạn thơ đã để lại trong tôi ấn tượng sâu sắc về tình yêu Tổ quốc của những người lính cách mạng. Tôi càng thêm yêu mến, tự hào về truyền thống lịch sử hào hùng của dân tộc ta.