phân tích đánh giá tác phẩm tổ quốc của Nguyễn sĩ đại

Nguyễn Sĩ Đại là một nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ thời chống Mĩ cứu nước. Thơ ông mang đậm chất triết lí, suy tưởng, giàu chất liệu trầm tư, trăn trở về các vấn đề đạo đức và nhân sinh. Trong đó, bài thơ "Tổ quốc là tiếng mẹ" là một tác phẩm đặc sắc, thể hiện rõ nét phong cách sáng tác của tác giả.

Ngay từ nhan đề bài thơ, chúng ta đã bắt gặp một sự độc đáo. Tác giả đặt hai danh từ riêng cạnh nhau mà không dùng từ nối. Điều này khiến người đọc có cảm giác như "Tổ quốc" và "tiếng mẹ" là một, chúng luôn song hành cùng nhau, gắn bó mật thiết với nhau. Cả câu thơ có giá trị gợi hình cao, gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc. Qua đó, tác giả muốn thể hiện tình cảm thiêng liêng dành cho Tổ quốc.

"Tổ quốc là tiếng mẹ
Trải bao mùa sóng gió
Nước mắt đầy trên vai
Những đêm trăng trĩu nặng
Trong lời ru của mẹ
Thơ ấu đã xanh rì
Uống từng dòng sữa mẹ
Lớn rồi con sẽ biết
Mẹ yêu bằng trái tim
Như bầu trời xanh thẳm
Mát lành từng hơi thở
Con nằm yên giấc ngủ
Đất nước là tiếng mẹ
Biển đảo trời mênh mông
Con sóng nào chẳng hát
Tự hào như người lính
Dòng máu nóng tim hồng
Bảo vệ quê hương ấy
Tổ quốc là tiếng mẹ
Trải bao mùa bão giông
Thắp đèn nơi đảo xa
Mây trắng bay quanh vòm
Trời xanh như tiếng mẹ
Năm tháng qua dãi dầu
Tiếng thơ con giọng cha
Chảy một dòng trong vắt
Tổ quốc là tiếng mẹ
Yêu ai yêu trọn vẹn
Đừng như chiếc bóng xe
Qua ngõ thấy ánh lung linh."

Bài thơ được triển khai từ ý chính: Tổ quốc và ngôn ngữ mẹ. Hai thứ đó vô cùng quan trọng và có mối liên hệ mật thiết với nhau. Tác giả sử dụng biện pháp điệp cấu trúc "Tổ quốc là..." được lặp lại nhiều lần ở đầu mỗi khổ thơ, nhằm nhấn mạnh và gợi mở nhiều association line với người đọc về hình ảnh Tổ quốc. Ở đây, Tổ quốc không còn là một khái niệm trừu tượng nữa, mà đã cụ thể hóa thành những thứ gần gũi, thân quen với con người. Đó là "mây trắng", là "ngọn gió", là "trường sơn", là "hào giao cố",... là tất cả những thứ quanh ta và luôn đồng hành cùng ta.

Hai câu thơ cuối cùng của bài thơ khiến em đặc biệt ấn tượng:

"Yêu ai yêu trọn vẹn
Đừng như chiếc bóng xe
Qua ngõ thấy ánh lung linh."

Tác giả khéo léo mượn ví dụ về "chiếc bóng xe" để nhắc nhở mọi người về sự vô tâm, thờ ơ trước những thứ ngay ở trước mắt. Chúng ta cần biết yêu thương và trân trọng những điều giản dị xung quanh, đừng để khi mất đi rồi mới hối tiếc.

Với thể thơ tự do, tác giả đã biến bài thơ của mình trở nên phóng khoáng hơn, dễ dàng truyền đạt cảm xúc tới người đọc. Việc sử dụng các hình ảnh so sánh, ẩn dụ cũng góp phần làm nổi bật vẻ đẹp của Tổ quốc và tình yêu tha thiết của tác giả dành cho nơi đây.

Bài thơ "Tổ quốc là tiếng mẹ" đã đem đến cho người đọc những cảm nhận thật đẹp về Tổ quốc. Thông qua ngôn ngữ giàu chất trữ tình, tác giả đã nhắc nhở mỗi chúng ta về tình yêu và sự biết ơn dành cho Tổ quốc. Mỗi người cần phải có trách nhiệm gìn giữ và bảo vệ ngôn ngữ mẹ đẻ, bởi nó chính là một phần thanh xuân và ký ức tươi đẹp.