phân tích : Quang Trung đại phá quân thanh

Ngô gia văn phái là một nhóm tác giả Việt Nam gồm 20 tác giả thuộc 9 thế hệ của hai dòng họ Ngô Thì và Ngô Vi ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, trấn Sơn Nam (nay thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội). Người đứng đầu là Ngô Thì Chí (1753 - 1788), người tiếp theo là Ngô Thì Du (1772-1840). Tác phẩm tiêu biểu nhất của nhóm này là Hoàng Lê nhất thống chí.

Hoàng Lê nhất thống chí là cuốn tiểu thuyết lịch sử gồm 17 hồi. Nó là một bản "ngục niên biểu" khá chi tiết về những biến cố của xã hội phong kiến Việt Nam vào giai đoạn nửa cuối thế kỷ XVIII. Qua đó, nhóm tác giả đã bày tỏ thái độ trân trọng và ngưỡng mộ trước tinh thần quả cảm, bất khuất của nhân dân trong cuộc chiến chống lại ách thống trị tàn bạo của triều đình phong kiến nhà Lê. Đồng thời, phê phán gay gắt chúa Trịnh Sâm và bọn quan lại hầu cận vì những thói ăn chơi sa đọa mà đẩy cả xã hội vào tình trạng hỗn loạn. Trong đoạn trích "Quang Trung đại phá quân Thanh", hai nhân vật nổi bật nhất chính là vua Quang Trung và vua Lê Chiêu Thống. Mỗi nhân vật đều mang một vẻ đẹp riêng và đại diện cho mỗi phía khác nhau trong cuộc chiến.

Trước hết, vua Quang Trung hiện lên là một con người đầy quyết đoán. Khi nghe tin giặc đã chiếm thành Thăng Long, ông không hề nao núng mà quyết định thân chinh cầm quân đi ngay. Chỉ trong vòng hơn một tháng, Nguyễn Huệ đã làm bao nhiêu việc lớn: "tế cáo trời đất", "lên ngôi hoàng đế", "đốc suất đại binh'' ra Bắc gặp gỡ "người cống sĩ ở huyện La Sơn", tuyển mộ quân lính và mở các cuộc duyệt binh lớn ở Nghệ An, phủ dụ tướng sĩ, định kế hoạch hành quân, đánh giặc và kế hoạch đối phó với nhà Thanh sau chiến thắng. Và ông đã dẫn quân ra Bắc đánh tan quân Thanh, giành lại kinh đô. Ông còn là một người có trí tuệ sáng suốt, nhạy bén trước thời cuộc. Trước hết, đó là sự nhạy bén trong việc dùng binh. Ông hiểu rõ rằng dù địch mạnh nhưng tinh thần chúng đang hoang mang. Vì thế ông quyết định nhanh chóng tiến đánh và chắc chắn giành được thắng lợi. Thứ hai, ông rất coi trọng yếu tố bất ngờ trong chiến tranh. Nhờ vậy mà nghĩa quân ta đã giành được thắng lợi ở sông Gián. Thứ ba, ông rất coi trọng việc đoàn kết toàn dân tộc. Ông đã tập hợp được nhiều người tài giỏi như Ngô Thì Nhậm, Nguyễn Thiếp,... Thứ tư, ông rất coi trọng việc chăm sóc cho nghĩa quân. Nhờ những chính sách đúng đắn, ông đã giữ được sức khỏe cho quân đội.

Cùng với đó, ông còn là một người có tầm nhìn xa trông rộng. Ngay từ khi khởi binh đánh giặc, ông đã khẳng định sẽ lấy lại kinh thành Thăng Long trong vòng mười ngày. Sau khi thắng lợi, ông đã có kế hoạch đối phó với nhà Thanh bằng ngoại giao khôn khéo. Ông cũng dự đoán được âm mưu xâm lược của nhà Thanh sau khi thua trận và đưa ra những giải pháp phù hợp. Cuối cùng, ông còn là một vị tướng hết lòng chăm lo cho sự nghiệp đất nước. Điều này được thể hiện qua lời phủ dụ quân lính ở Nghệ An. Lời phủ dụ giống như một bài hịch ngắn: vừa đề cao và khích lệ tinh thần chiến đấu của binh sĩ, vừa nêu gương "anh hùng xưa" để kích thích lòng tự tôn dân tộc và căm thù giặc.

Bên cạnh đó, hình ảnh vua tôi Lê Chiêu Thống được khắc họa đậm nét hơn. Lê Chiêu Thống là một vị vua bán nước. Hắn sang cầu cứu nhà Thanh khi thấy quân Tây Sơn mạnh. Hắn chấp nhận làm bù nhìn để nhà Thanh sai khiến. Hắn rời bỏ kinh thành, cướp lấy thuyền bè, tư trang để chạy trốn. Hành động của hắn đã trực tiếp đẩy nhân dân Đại Việt vào đêm trường nô lệ.

Đoạn trích "Quang Trung đại phá quân Thanh" đã khắc họa thành công chân dung người anh hùng Nguyễn Huệ. Đó là một con người có hành động mạnh mẽ, quyết đoán; có tầm nhìn xa trông rộng và có tài dụng binh như thần. Qua đó, chúng ta thấy được niềm tự hào, kính trọng và biết ơn của các tác giả dành cho vua Quang Trung nói riêng và cho dân tộc Việt Nam nói chung.

Ngoài ra, nhóm tác giả cũng đã khắc họa chân thực sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống. Bằng cách sử dụng bút pháp miêu tả, so sánh, đối lập... các tác giả đã giúp người đọc hình dung được tình trạng khốn khổ của quân Thanh và Lê Chiêu Thống. Quân Thanh thì rối loạn, mất tinh thần. Còn Lê Chiêu Thống thì chỉ biết chạy trốn và kêu than.

Về nghệ thuật, các tác giả đã xây dựng được cốt truyện giàu kịch tính, tình tiết phát triển hợp lí. Bên cạnh đó, các tác giả cũng đã sử dụng thành công các biện pháp nghệ thuật như miêu tả, biểu cảm, tự sự,... để làm nổi bật lên hình tượng nhân vật và chủ đề tác phẩm. Ngôn từ được sử dụng trong tác phẩm rất phù hợp với đối tượng được nói tới, góp phần tăng thêm tính xác thực và sức thuyết phục cao.

Tóm lại, đoạn trích "Quang Trung đại phá quân Thanh" là một đoạn trích hay và đặc sắc. Nó đã khắc họa thành công hình tượng người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ và phản ánh sâu sắc niềm tự hào, khát vọng độc lập, tự do của nhân dân ta.