Thanh Thảo tên khai sinh là Hồ Thành Công, sinh năm 1946, quê ở huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Ông là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. Thơ Thanh Thảo thể hiện "tâm trạng của cả thế hệ mình muốn được bộc lộ, muốn được giải tỏa, muốn được tự do". Những tác phẩm tiêu biểu của ông gồm có Những người đi tới biển, Dấu chân qua tràng cỏ, Những ngọn sóng mặt trời, Khối vuông ru-bich, Từ một đến một trăm... Đoạn trích Những người đi tới biển thuộc chương 10 của trường ca Những người đi tới biển. Trong đoạn trích này, tác giả đã bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn đối với những người lính đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Đoạn trích là dòng hồi tưởng của nhân vật trữ tình về những ngày tháng còn ở quê nhà. Đó là hình ảnh người mẹ tần tảo sớm hôm, chịu đựng mọi nhọc nhằn để lo cho con. Mẹ là người phụ nữ đại diện cho hậu phương vững chắc nơi tiền tuyến mong ngóng.
Dáng mẹ ngồi lặng cuối bờ đê
Gối đầu lên mảnh trăng đêm về
Hình ảnh "dáng mẹ" tượng trưng cho sự hi sinh thầm lặng, chịu đựng khó khăn để nuôi dưỡng con cái lớn lên. Người mẹ ấy luôn âm thầm chịu đựng nỗi đau, không than vãn nửa lời. Dáng ngồi lặng lẽ của bà là minh chứng cho tình yêu thương bao la, sẵn sàng hy sinh tất cả vì con.
Cắt rốn chôn nhau mấy lượt rồi
Lưng đeo gươm tay mềm mại bút hoa
Trong và thật như khung nắng thiên cổ
Suốt đời lông bông và hư hão phún sương
Tác giả sử dụng biện pháp tương phản đối lập giữa "lưng đeo gươm" và "tay mềm mại bút hoa" để nhấn mạnh sự đối lập trong con người của người mẹ. Bà vừa là người chiến sĩ dũng cảm, kiên cường nhưng cũng là người có trái tim nhạy cảm, giàu lòng yêu thương. Hình ảnh "khung nắng thiên cổ" gợi lên không gian bao la, rộng lớn, nơi mà người mẹ đã trải qua bao gian khổ, vất vả. Dù vậy, bà vẫn giữ được nét đẹp thuần khiết, trong sáng của tâm hồn.
Bút nghiên học hành thi đỗ làm quan
Võng anh đi trước, võng nàng theo sau
Chồng gọi chồng âu yếm vợ kêu mày
Mày cày tao cuốc tao cùng tao
Người mẹ ấy luôn mong muốn con cái mình được học hành, thành đạt. Bà sẵn sàng hy sinh bản thân để con có cơ hội vươn tới ước mơ. Hình ảnh "võng anh đi trước, võng nàng theo sau" gợi lên cảnh tượng hạnh phúc, ấm áp của gia đình. Tuy nhiên, đằng sau nụ cười hạnh phúc ấy là nỗi lo lắng, trăn trở của người mẹ về tương lai của con.
Trên đường hành quân xa
Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi
Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà tranh
Trên đường hành quân xa
Dăm bậc đá sập sệ gốc đa
Vườn xoan hoa tím rụng tơi bời
Khổ thơ này tiếp tục khắc họa hình ảnh người mẹ tần tảo, chịu thương chịu khó. Bà luôn dõi theo từng bước chân của con, mong con được bình an trở về. Hình ảnh "dải mây trắng đỏ", "sương hồng lam", "gốc đa", "vườn xoan hoa tím" tạo nên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng. Tuy nhiên, ẩn chứa trong đó là nỗi buồn man mác, lo lắng cho tương lai của con.
Vàng như tự nắng, tự mưa
Tự lòng đất, tự trời xưa nhuộm về
Nhớ người mẹ nắng cháy lưng
Địu con trên rẫy, bẻ từng bắp ngô
Ở khổ thơ này, tác giả sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ "vàng như tự nắng, tự mưa/ Tự lòng đất, tự trời xưa nhuộm về" để ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất của người mẹ. Bà là người phụ nữ hiền lành, chất phác, luôn yêu thương con hết mực. Hình ảnh "người mẹ nắng cháy lưng" gợi lên sự vất vả, lam lũ của người phụ nữ nông thôn. Bà phải dãi dầu mưa nắng, làm lụng vất vả để nuôi con khôn lớn.
Mẹ là tất cả của con
Là ngọn gió heo may
Là cánh chim về phía mặt trời
Là tiếng hát ban mai
Khổ thơ cuối cùng là lời khẳng định về tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý. Người mẹ là tất cả của con, là ngọn gió heo may dịu dàng, là cánh chim bay về phía mặt trời rực rỡ, là tiếng hát ban mai trong trẻo. Tình yêu thương của mẹ là nguồn động lực to lớn giúp con vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
Qua đoạn trích Những người đi tới biển, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất của người mẹ Việt Nam. Họ là những người phụ nữ tần tảo, chịu thương chịu khó, luôn yêu thương con hết mực. Tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý của họ là nguồn động lực to lớn giúp con vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.