Đoạn trích trên nằm trong phần "Gia biến và lưu lạc" của Truyện Kiều, miêu tả tâm trạng đau đớn, tủi nhục của Thúy Kiều khi bị lừa bán vào lầu Ngưng Bích - một nơi được coi là hang ổ của những kẻ buôn phấn bán hương. Đoạn thơ đã thể hiện rõ nét tâm trạng đau khổ, tuyệt vọng của nàng Kiều trước bi kịch của số phận.
Trước hết, hai câu thơ đầu tiên đã khắc họa khung cảnh lầu Ngưng Bích:
> Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh,
> Giật mình mình lại thương mình xót xa.
Cảnh vật ở đây thật hoang vắng, lạnh lẽo. Đêm khuya thanh vắng, tiếng chuông chùa ngân nga, gợi lên cảm giác cô đơn, trống trải. Trong không gian ấy, Kiều chỉ còn biết "giật mình", tự dằn vặt bản thân. Nàng nhận ra rằng mình đang phải sống trong một hoàn cảnh vô cùng đáng thương, bị giam cầm, bị chà đạp nhân phẩm. Nỗi đau đớn, tủi nhục ấy khiến nàng "thương mình xót xa".
Hai câu thơ tiếp theo đã bộc lộ trực tiếp nỗi lòng của Kiều:
> Khi sao phong gấm rủ là,
> Giờ sao tan tác như hoa giữa đường?
Kiều nhớ về quá khứ tươi đẹp, khi nàng còn được sống trong nhung lụa, giàu sang. Lúc ấy, nàng được che chở bởi tấm "phong gấm" - biểu tượng của sự ấm áp, hạnh phúc. Thế nhưng, giờ đây, tất cả đã trở thành "tan tác", giống như bông hoa bị giẫm nát, bị vứt bỏ. Câu thơ sử dụng biện pháp so sánh để nhấn mạnh sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại, đồng thời thể hiện nỗi đau đớn, tiếc nuối của Kiều.
Bốn câu thơ cuối cùng đã miêu tả cụ thể hơn về nỗi đau khổ, tuyệt vọng của Kiều:
> Mặt sao dày gió dạn sương,
> Thân sao bướm chán, ong chường bấy thân?
> Mặc người mưa Sở, mây Tần,
> Riêng mình nào biết có xuân là gì?
Kiều tự ví mình như "dày gió dạn sương", "bướm chán, ong chường" - những con vật nhỏ bé, yếu đuối, bị săn bắt, hành hạ. Điều này cho thấy nàng đã phải chịu đựng rất nhiều khổ cực, bất hạnh. Không chỉ vậy, Kiều còn phải sống trong cảnh "mưa Sở, mây Tần", tức là phải phục dịch cho những khách làng chơi, phải làm trò mua vui cho họ. Đối với nàng, cuộc sống ấy chẳng khác nào địa ngục trần gian. Cuối cùng, Kiều thốt lên một câu hỏi đầy chua chát: "Riêng mình nào biết có xuân là gì?". Câu hỏi này thể hiện sự tuyệt vọng, chán chường của nàng trước thực tại phũ phàng.
Như vậy, qua đoạn trích trên, ta có thể thấy được tâm trạng đau khổ, tuyệt vọng của Thúy Kiều khi bị lừa bán vào lầu Ngưng Bích. Nàng là một người phụ nữ tài sắc vẹn toàn, nhưng lại phải chịu đựng những bi kịch của số phận. Đoạn thơ đã góp phần tô đậm thêm vẻ đẹp tâm hồn của Kiều, đồng thời cũng là lời tố cáo xã hội phong kiến bất công, tàn bạo.