i:
câu 1. Nhân vật trữ tình trong đoạn trích là "ta".
câu 2. Các yếu tố là chất liệu văn học dân gian trong đoạn trích:
* Câu chuyện cổ tích Tấm Cám: Hình ảnh "cây khế chua", "đại bàng đến đậu", "chim ăn rồi trả ngon ngọt cho ta". Đây là những hình ảnh quen thuộc trong truyện cổ tích Tấm Cám, thể hiện ước mơ về công lý, về sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác.
* Hình ảnh "hoa của đất": Gợi liên tưởng đến câu chuyện "Sự tích trầu cau" với hình ảnh "hoa hồng" tượng trưng cho tình yêu son sắt, thủy chung.
* Hình ảnh "ngàn sao": Gợi nhớ đến câu chuyện "Chử Đồng Tử" với hình ảnh "ngàn sao" lấp lánh trên bầu trời đêm, biểu tượng cho hy vọng, ước mơ.
Phản ánh:
Qua việc phân tích đoạn trích, chúng ta thấy Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng hiệu quả chất liệu văn học dân gian để tạo nên một bức tranh giàu ý nghĩa về đất nước Việt Nam. Tác giả không chỉ tái hiện lại những câu chuyện cổ tích quen thuộc mà còn lồng ghép vào đó những triết lý sâu sắc về lòng dũng cảm, về tình yêu thương, về khát vọng vươn lên của con người Việt Nam. Điều này góp phần khẳng định giá trị to lớn của văn học dân gian trong việc gìn giữ và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
câu 3. Trong đoạn thơ trên, tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã sử dụng biện pháp tu từ liệt kê để tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc sắc. Tác giả đã liệt kê hàng loạt hình ảnh mang tính biểu tượng như "chân trời", "mảnh đất", "biển khơi", "ngàn sao"... nhằm thể hiện khát vọng vươn xa, khám phá thế giới của nhân vật trữ tình.
* "Chân trời": Biểu trưng cho ước mơ, hoài bão, khát vọng chinh phục những điều mới mẻ, rộng lớn.
* "Mảnh đất": Gợi liên tưởng đến những vùng đất chưa được khai phá, những miền đất hứa hẹn nhiều cơ hội, thử thách.
* "Biển khơi": Hình ảnh ẩn dụ cho sự bao la, rộng lớn, vô tận của thế giới, nơi con người luôn muốn khám phá, chinh phục.
* "Ngàn sao": Tượng trưng cho vẻ đẹp lung linh, huyền ảo, gợi sự kỳ diệu, bí ẩn của vũ trụ.
Việc liệt kê các hình ảnh này không chỉ tạo nên nhịp điệu dồn dập, tăng sức gợi hình mà còn góp phần khẳng định ý chí kiên cường, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, thử thách để đạt được mục tiêu của nhân vật trữ tình. Đồng thời, nó cũng thể hiện niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng, đầy hứa hẹn.
câu 4. Đoạn trích thể hiện sự vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình từ niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng của dân tộc Việt Nam đến nỗi đau xót trước những mất mát, hi sinh của con người trong thời kỳ chiến tranh. Nhân vật trữ tình đã trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ hy vọng, lạc quan đến tuyệt vọng, bi thương.
Phân tích:
* Niềm tin mãnh liệt: Nhân vật trữ tình thể hiện niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng của dân tộc Việt Nam. Hình ảnh "ta lớn lên bằng niềm tin rất thật", "biết bao nhiêu hạnh phúc có trên đời" gợi lên một tâm hồn tràn đầy hy vọng, lạc quan. Niềm tin ấy được củng cố bởi hình ảnh "cánh cửa" mở ra thế giới mới, nơi "hạnh phúc" đang chờ đợi.
* Nỗi đau xót: Tuy nhiên, niềm vui sướng của nhân vật trữ tình nhanh chóng bị thay đổi bởi nỗi đau xót trước những mất mát, hi sinh của con người trong thời kỳ chiến tranh. Hình ảnh "cay đắng dập vùi", "ngậm ngùi", "đất đai cỗi cằn" gợi lên sự tàn phá, hủy diệt của chiến tranh. Nỗi đau ấy càng trở nên ám ảnh hơn khi nhân vật trữ tình liên tưởng đến những người thân yêu, những đồng đội đã ngã xuống.
* Sự đối lập: Sự đối lập giữa niềm tin và nỗi đau xót tạo nên chiều sâu cảm xúc cho đoạn trích. Nhân vật trữ tình không chỉ đơn thuần là một người lạc quan mà còn là một người giàu lòng trắc ẩn, luôn hướng về những giá trị tốt đẹp của cuộc sống.
Kết luận: Đoạn trích thể hiện sự vận động cảm xúc phức tạp của nhân vật trữ tình, từ niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng đến nỗi đau xót trước những mất mát, hi sinh của con người trong thời kỳ chiến tranh. Qua đó, tác giả Nguyễn Khoa Điềm muốn khẳng định sức mạnh phi thường của con người Việt Nam, dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất vẫn luôn giữ vững niềm tin vào tương lai.
câu 5. Đoạn trích trên đã thể hiện rõ nét vẻ đẹp tâm hồn của con người Việt Nam qua hình ảnh người lính trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đó là một tâm hồn lạc quan, yêu đời, luôn hướng về tương lai tươi sáng. Người lính dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, gian khổ nhưng vẫn giữ vững niềm tin vào ngày mai chiến thắng. Họ tin tưởng vào sức mạnh của dân tộc, vào lý tưởng cao đẹp mà họ đang theo đuổi. Vẻ đẹp tâm hồn ấy được thể hiện qua những hình ảnh ẩn dụ như "cánh cửa", "chân trời", "hoa của đất", "ngàn sao". Những hình ảnh này đều mang ý nghĩa biểu tượng cho những điều tốt đẹp, hạnh phúc mà người lính mong muốn đạt được. Ngoài ra, đoạn trích còn thể hiện lòng yêu nước, tinh thần dũng cảm, kiên cường của người lính. Họ sẵn sàng hy sinh bản thân để bảo vệ Tổ quốc, giành lại độc lập tự do cho dân tộc. Tóm lại, đoạn trích đã khắc họa thành công vẻ đẹp tâm hồn của con người Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đó là một vẻ đẹp vừa hào hùng, vừa lãng mạn, góp phần tạo nên sức mạnh to lớn giúp dân tộc ta vượt qua mọi khó khăn, giành thắng lợi cuối cùng.
ii:
câu 1. Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị như tập thơ "Đôi mắt", "Trường ca Mặt đường khát vọng"... Trong đó, trích đoạn "Đất Nước" thuộc chương V của trường ca "Mặt đường khát vọng" được đánh giá là tiêu biểu nhất cho phong cách nghệ thuật của ông. Hai câu thơ: "Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa / Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa" đã thể hiện rõ nét quan niệm về vai trò của con người trong việc xây dựng và phát triển đất nước.
Hai câu thơ trên là lời khẳng định về sức sống mãnh liệt, khả năng thích nghi, sáng tạo và trách nhiệm với quê hương của con người Việt Nam. Hình ảnh "đất đai cỗi cằn" gợi liên tưởng đến điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, khó khăn. Tuy nhiên, "người sẽ nở hoa" lại là hình ảnh ẩn dụ cho sự vươn lên, vượt qua khó khăn, thử thách, khẳng định bản lĩnh, trí tuệ của con người.
Hình ảnh "hoa của đất" là biểu tượng cho vẻ đẹp, giá trị tinh thần, thành quả lao động của con người. Câu thơ "Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa" nhấn mạnh vai trò chủ thể của con người trong việc khai thác, chinh phục thiên nhiên, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Con người chính là sản phẩm của đất trời, đồng thời cũng là chủ nhân của đất nước.
Qua hai câu thơ, Nguyễn Khoa Điềm muốn gửi gắm thông điệp về lòng yêu nước, tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường của con người Việt Nam. Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, con người vẫn luôn nỗ lực vươn lên, cống hiến cho đất nước, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
Tóm lại, hai câu thơ "Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa / Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa" là lời khẳng định về sức sống mãnh liệt, khả năng thích nghi, sáng tạo và trách nhiệm với quê hương của con người Việt Nam. Đây là những câu thơ giàu ý nghĩa, thể hiện tài năng và tâm huyết của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm.
câu 2. Niềm tin và hy vọng là hai yếu tố quan trọng giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Bàn về vấn đề này, nhà thơ Alison Croggon từng viết: "Khi trái tim còn đập thì đừng từ bỏ hy vọng". Câu nói trên gợi cho chúng ta nhiều suy ngẫm về vai trò của niềm hy vọng đối với cuộc sống mỗi con người.
Câu nói của Alison Croggon mang ý nghĩa sâu sắc. Khi trái tim còn đập đồng nghĩa với việc sự sống vẫn tiếp diễn, cơ hội mới sẽ mở ra. Lúc này, hy vọng trở thành nguồn năng lượng tích cực giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách.
Trong cuộc sống, niềm hy vọng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nó là ánh sáng soi đường, giúp con người có động lực để phấn đấu, vươn lên trong mọi hoàn cảnh. Hy vọng tạo ra sức mạnh tinh thần to lớn, giúp con người vượt qua nỗi sợ hãi, lo lắng, từ đó chinh phục mục tiêu. Đồng thời, hy vọng cũng giúp con người nhìn nhận cuộc sống một cách lạc quan, tích cực hơn.
Có rất nhiều minh chứng cho thấy niềm hy vọng có thể thay đổi cuộc đời con người. Chẳng hạn, Nick Vujicic - chàng trai người Úc sinh ra thiếu hai chân và hai tay - đã vượt qua nghịch cảnh bằng niềm tin mãnh liệt vào bản thân. Anh trở thành nhà diễn giả truyền cảm hứng cho hàng triệu người trên thế giới. Hay cô gái trẻ Nguyễn Phương Anh, dù bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam, nhưng vẫn kiên cường theo đuổi ước mơ trở thành MC. Cô đã tham gia chương trình Vietnam's Got Talent 2011 và gửi gắm thông điệp ý nghĩa về nghị lực sống.
Bản thân tôi cũng đã từng trải nghiệm sức mạnh của niềm hy vọng. Trong quá trình học tập, tôi gặp phải nhiều khó khăn, thử thách. Tuy nhiên, tôi luôn giữ vững niềm tin vào bản thân và tương lai. Nhờ vậy, tôi đã vượt qua những rào cản, đạt được thành công nhất định.
Tuy nhiên, niềm hy vọng cần được đặt đúng chỗ. Chúng ta không nên đặt niềm hy vọng vào những điều viển vông, phi thực tế. Điều này dễ khiến con người rơi vào ảo tưởng, mất đi lý trí.
Tóm lại, niềm hy vọng là ngọn đèn soi sáng, giúp con người vượt qua bóng tối và hướng tới tương lai tươi sáng. Mỗi người hãy luôn giữ vững niềm hy vọng, không bao giờ từ bỏ nó. Bởi lẽ, khi trái tim còn đập, cuộc sống vẫn còn ý nghĩa.