Dưới đây là gợi ý đáp án cho từng câu hỏi:
─────────────────────────────
Phần I. Trắc nghiệm chọn 1 đáp án
Câu 17: Hệ sinh thái nào sau đây là hệ sinh thái tự nhiên?
• A. Bể cá cảnh – là hệ sinh thái nhân tạo.
• B. Cánh đồng lúa – là hệ sinh thái do con người canh tác.
• C. Rừng nhiệt đới – là hệ sinh thái tự nhiên (không do con người tạo ra).
• D. Công viên – thường là hệ sinh thái nhân tạo.
=> Đáp án đúng: C
─────────────────────────────
Câu 18: Trật tự của các sinh vật trong một chuỗi thức ăn?
• Ta thường có thứ tự từ sinh vật sản xuất (tự chế tạo thức ăn qua quá trình quang hợp), sau đó là sinh vật tiêu thụ (động vật ăn thực vật hay các sinh vật khác) và cuối cùng là sinh vật phân giải (hoạt động phân hủy xác hữu cơ thành dạng cơ bản).
=> Đáp án đúng: C (Sinh vật sản xuất -> Sinh vật tiêu thụ -> Sinh vật phân giải)
─────────────────────────────
Phần II. Câu hỏi trắc nghiệm đúng sai
Câu 19: Khi nói về hệ sinh thái, nhận định nào sau đây sai?
A. Hệ sinh thái là 1 hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định. (Đúng)
B. Một giọt nước ao cũng được coi là 1 hệ sinh thái. (Đúng; dưới góc độ kích thước dù nhỏ nhưng vẫn có thành phần quần xã sinh vật và thành phần vô sinh)
C. Ở hệ sinh thái nhân tạo, con người không phải thường xuyên bổ sung thêm cho hệ sinh thái nguồn vật chất và năng lượng để nâng cao năng suất của hệ. (Sai – Ở hệ sinh thái nhân tạo như trang trại, chăn nuôi hay công viên, con người thường phải can thiệp, bổ sung và điều chỉnh các nguồn vật chất và năng lượng để duy trì hoặc nâng cao năng suất)
D. Một hệ sinh thái gồm hai thành phần cấu trúc là thành phần vô sinh và quần xã sinh vật. (Đúng)
=> Nhận định sai: C
─────────────────────────────
Câu 20: Khi nói về đặc trưng của quần xã, hãy đánh giá các mệnh đề sau:
1. Quần xã nào có số lượng loài và số lượng cá thể lớn thì độ đa dạng thấp.
– Nhận định này không chính xác vì độ đa dạng không chỉ phụ thuộc vào số lượng loài mà còn phụ thuộc vào sự phân bố tương đối của các loài; thường quần xã có số lượng loài nhiều và phân bố đồng đều sẽ có độ đa dạng cao.
=> Mệnh đề 1: Sai
2. Đặc trưng là dấu hiệu để phân biệt quần xã này với quần xã khác.
– Đây là định nghĩa đúng của “loài đặc trưng” hay “các đặc điểm đặc trưng” dùng để nhận biết, phân biệt quần xã.
=> Mệnh đề 2: Đúng
3. Lúa là loài đặc trưng của quần xã đồi keo.
– Thông thường, ở quần xã đồi keo, loài đặc trưng lại là các loài “keo” chứ không phải “lúa” (lúa là cây trồng đặc trưng của cánh đồng lúa).
=> Mệnh đề 3: Sai
4. Độ đa dạng của các quần xã sinh vật theo thứ tự giảm dần: Rừng nhiệt đới > rừng ôn đới > đồng cỏ > sa mạc.
– Thông thường, rừng nhiệt đới có sự phong phú về loài và cao về độ đa dạng, theo sau là rừng ôn đới, sau đó là đồng cỏ và cuối cùng là sa mạc.
=> Mệnh đề 4: Đúng
─────────────────────────────
Phần III. Câu hỏi trắc nghiệm trả lời ngắn
Câu 21: Xét quần thể các loài:
(1) Trâu rừng, (2) Voi rừng, (3) Gà rừng, (4) Kiến.
Kích thước quần thể của các loài theo thứ tự lớn dần (từ số cá thể nhiều nhất đến ít nhất) thường là:
• Loài có kích thước cơ thể càng nhỏ, số lượng cá thể càng lớn.
Như vậy:
- Kiến (loài có kích thước rất nhỏ với số cá thể cực lớn)
- Gà rừng (loài vừa, số lượng trung bình lớn hơn các loài lớn)
- Trâu rừng (vật có kích thước lớn hơn gà rừng nên số lượng thường ít hơn)
- Voi rừng (vật lớn nhất, số cá thể ít nhất)
=> Thứ tự: (4) Kiến > (3) Gà rừng > (1) Trâu rừng > (2) Voi rừng
─────────────────────────────
Câu 22: Quá trình sinh nhiệt gồm các giai đoạn theo trình tự:
Cho các giai đoạn sau:
(3) Thụ thể tiếp nhận kích thích nhiệt độ.
(4) Chuyển đổi kích thích và dẫn truyền kích thích về trung ương.
(2) Vùng dưới đồi tiếp nhận thông tin.
(5) Vùng dưới đồi kích hoạt chế độ làm ấm hoặc làm mát.
(1) Phản xạ sinh nhiệt và thải nhiệt.
=> Trình tự đúng là: 3 → 4 → 2 → 5 → 1
─────────────────────────────
Câu 23: Sinh vật có mấy môi trường sống chủ yếu?
Thông thường, sinh vật sống trong 3 môi trường chính là:
• Môi trường đất (đất liền)
• Môi trường nước (bao gồm nước ngọt và nước mặn)
• Môi trường không khí
=> Đáp án: 3 môi trường sống chủ yếu
─────────────────────────────
Câu 24: Biết có 11.250 cá thể lim xanh sống trong 15 ha đất rừng.
Tính mật độ cá thể:
Mật độ = Tổng số cá thể / Diện tích
= 11.250 / 15 = 750 cá thể/ha
=> Mật độ là 750 cá thể/ha
─────────────────────────────
Câu 25: Cây đước là loài đặc trưng của quần xã sinh vật:
Theo một số tài liệu về hệ sinh thái rừng ở Việt Nam, cây đước được xem là loài đặc trưng của quần xã rừng đước (các khu rừng mà cây đước chiếm ưu thế).
=> Đáp án: quần xã rừng đước
─────────────────────────────
Câu 26: Cấu trúc một hệ sinh thái hoàn chỉnh gồm có mấy thành phần?
Theo khái niệm cơ bản, hệ sinh thái bao gồm 2 thành phần:
• Thành phần quần xã sinh vật
• Thành phần vô sinh
=> Đáp án: 2 thành phần
─────────────────────────────
Phần IV. Câu hỏi tự luận
Câu 27: Trình bày các phương pháp phòng, chống nóng cho cơ thể.
Có thể trình bày như sau:
1. Phòng ngừa tiếp xúc nhiệt độ cao:
- Tránh hoạt động mạnh hoặc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong giờ cao điểm.
- Sử dụng trang phục phù hợp, mũ, kính râm và kem chống nắng.
2. Điều chỉnh môi trường:
- Ở trong nhà sử dụng quạt, điều hòa, tạo sự thông gió lưu thông không khí.
- Ở ngoài trời tìm nơi có bóng mát, tránh nắng trực tiếp.
3. Bổ sung nước và dưỡng chất:
- Uống đủ nước, các loại nước giải khát có chứa điện giải giúp bù nước mất đi qua mồ hôi.
- Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, ăn trái cây, rau xanh.
4. Biện pháp y tế khi cần thiết:
- Sử dụng các dược phẩm hạ sốt hoặc giúp điều chỉnh thân nhiệt (theo chỉ định của bác sĩ) nếu có dấu hiệu say nắng, nhiệt đới.
- Nghỉ ngơi hợp lý và theo dõi các triệu chứng bất thường.
Câu 28: Thế nào là chuỗi thức ăn, lưới thức ăn? Lấy 1 ví dụ minh họa.
• Chuỗi thức ăn là sự liên kết tuần tự giữa các sinh vật trong một hệ sinh thái, trong đó mỗi sinh vật là thức ăn của sinh vật tiếp theo.
Ví dụ: Trong một khu rừng, chuỗi thức ăn có thể như sau:
Sâu ăn lá (sinh vật tiêu thụ loại I) → Chim ăn sâu → Rắn săn mồi → Đại bàng.
• Lưới thức ăn là sự liên kết phức tạp của nhiều chuỗi thức ăn, thể hiện mối quan hệ tương tác đa chiều giữa các loài trong hệ sinh thái.
Ví dụ: Ở một khu rừng nhiệt đới, nhiều loài động vật có thể ăn sâu, côn trùng và các loài thực vật; đồng thời, cùng một loài động vật như chim có thể săn ăn nhiều loại côn trùng khác nhau, tạo thành một “lưới” liên kết các chuỗi thức ăn lại với nhau.
─────────────────────────────
Hy vọng các gợi ý trên sẽ giúp bạn hiểu và nắm được các khái niệm cũng như trình tự trả lời cho bài làm. Nếu bạn có thắc mắc thêm, hãy cho tôi biết nhé!