1. ĐỌC HIỆU Đọc văn bản sau: [Lược trích: Hai cha con ông Tư đã sống ở bia rừng núi Hòn Hèo được mười năm. Tâm mồ côi mẹ năm lên bốn tuổi. Ông Tư ở vậy, một mình gà trống nuôi con. Ngoài một miếng rẫ...

câu 1. 1. Ngôi kể: Văn bản sử dụng ngôi thứ ba, người kể chuyện đứng ngoài câu chuyện, gọi tên nhân vật bằng chính tên của họ. Điều này giúp tạo ra sự khách quan và toàn diện trong cách miêu tả hành động và suy nghĩ của nhân vật.
2. Phương thức biểu đạt: Văn bản kết hợp phương thức tự sự, miêu tả và biểu cảm. Tự sự giúp dẫn dắt câu chuyện, miêu tả giúp tái hiện khung cảnh và hình ảnh nhân vật, còn biểu cảm giúp bộc lộ cảm xúc của nhân vật Tâm.
3. Nội dung: Câu chuyện xoay quanh Tâm, một cậu bé mồ côi mẹ, sống cùng cha ở vùng núi Hòn Hèo. Tâm phát hiện ra một con chim đen kỳ lạ và quyết định bảo vệ nó khỏi đám cháy do cha cậu gây ra. Hành động của Tâm thể hiện tình yêu thương và lòng trắc ẩn của cậu bé.
4. Nhân vật: Nhân vật chính là Tâm, một cậu bé mồ côi mẹ, sống cùng cha ở vùng núi Hòn Hòe. Tâm là một cậu bé nhạy cảm, giàu lòng trắc ẩn, sẵn sàng hy sinh vì con chim đen. Ngoài ra, còn có cha của Tâm, ông Tư, một người cha đơn thân, vất vả kiếm sống.
5. Chi tiết tiêu biểu: Chi tiết tiêu biểu là khoảnh khắc Tâm lao vào đám cháy để cứu con chim đen. Đây là chi tiết thể hiện rõ nét tính cách của Tâm, một cậu bé dũng cảm, giàu lòng trắc ẩn, sẵn sàng hy sinh vì loài vật.
6. Tâm trạng của nhân vật Tâm: Tâm trạng của Tâm thay đổi theo diễn biến câu chuyện. Ban đầu, Tâm tò mò, háo hức khám phá con chim đen. Sau đó, Tâm lo lắng, sợ hãi khi đám cháy bùng lên. Cuối cùng, Tâm hạnh phúc, mãn nguyện khi cứu được con chim đen.
7. Ý nghĩa của nhan đề: Nhan đề "Tiếng hót con chim đen" gợi lên hình ảnh con chim đen với tiếng hót đặc biệt, mang ý nghĩa tượng trưng cho vẻ đẹp, sự thanh tao, thuần khiết và sức mạnh nội tại. Tiếng hót của con chim đen cũng là biểu tượng cho niềm tin, hy vọng và khát khao được sống tự do, hạnh phúc.
8. Thông điệp của văn bản: Thông điệp của văn bản là ca ngợi tình yêu thương, lòng trắc ẩn và sự dũng cảm của con người. Qua hành động của Tâm, tác giả muốn khẳng định rằng, dù trong hoàn cảnh khó khăn, con người vẫn có thể vượt lên nghịch cảnh, hướng đến những giá trị tốt đẹp của cuộc sống.

câu 2. 1. Xác định phương thức biểu đạt chính:
- Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là tự sự.

2. Nội dung chính của đoạn trích:
- Đoạn trích kể về Tâm, một cậu bé mồ côi mẹ, sống cùng cha ở vùng núi Hòn Hèo. Cậu bé phát hiện ra một con chim đen kỳ lạ, có tiếng hót giống như tiếng hát của con người. Tiếng hót ấy khiến Tâm nhớ về mẹ và mong muốn gặp lại mẹ.

3. Phân tích chi tiết:
- Chi tiết về Tâm phát hiện ra con chim đen kỳ lạ: "Tâm có một bí mật, mà nêu nói ra, thể nào cha nó cũng cho là dở hơi. Tâm mới phát hiện một con chim rất lạ ở sau đôi."
- Chi tiết về tình cảm của Tâm dành cho con chim đen: "tâm có cảm giác như đứa trẻ mồ côi vừa tìm thấy gia đình. Nó chạy và nhà lấy một ít lúa, rải củi. Nó sung sướng nhìn chịm mẹ sa xuống ăn, rồi bay lên mớm cho hai đứa con."
- Chi tiết về hành động dũng cảm của Tâm: "khi lửa đã tiến rất sát lùm cây có tổ con chim đen, khói nghi ngút ác độc. Tâm leo lên phiến đá để nhìn cho rõ hơn. Chim mẹ đang đập cánh trong tuyệt vọng. Phải làm sao đây? Có đủ thời gian cho nó leo lên ngọn cây, mang cái tổ xuống rồi chạy ngược trở ra hay không? Nếu Tâm không làm như vậy, chắc con chim mẹ sẽ chết chung với hai con của nó. Khi đó ai sẽ hót cho nó nghe, tiếng hót thân thuộc như một người quen, một người mà nó luôn tiếc nhớ."
- Chi tiết về kết thúc bất ngờ: "một mai khi Tâm rời bệnh viện về nhà, nó sẽ lại được nghe tiếng hót con chim đen, trên những tàn tro. Tiếng nói thân quen như từ năm nào năm nao."

4. Ý nghĩa của đoạn trích:
- Đoạn trích thể hiện tình cảm sâu sắc của Tâm dành cho mẹ và con chim đen. Đồng thời, nó cũng phản ánh khát khao được gặp lại mẹ của Tâm, một ước mơ giản dị nhưng đầy xúc động.

5. Cảm nhận của em về nhân vật Tâm:
- Nhân vật Tâm là một cậu bé mồ côi, sống trong hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn giữ được lòng hiếu thảo và tình cảm sâu sắc. Tâm có một trái tim nhạy cảm, dễ dàng rung động trước những điều bình dị trong cuộc sống. Tình cảm của Tâm dành cho mẹ và con chim đen thể hiện sự trân trọng và yêu thương đối với những giá trị tinh thần.

6. Bài học rút ra từ đoạn trích:
- Bài học rút ra từ đoạn trích là tình cảm gia đình là thứ tình cảm thiêng liêng và đáng quý. Chúng ta cần trân trọng và gìn giữ tình cảm ấy, bởi nó là nền tảng vững chắc giúp chúng ta vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.

câu 3. Nhận xét:

Trong đoạn trích, tác giả sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ cách quãng, lặp lại cụm từ "thím hai" 4 lần, tạo nên nhịp điệu chậm rãi, đều đặn, nhấn mạnh vai trò của nhân vật thím hai trong câu chuyện.

* Cụm từ "thím hai" được lặp lại ở mỗi câu, tạo thành một chuỗi liên tục, giúp người đọc dễ dàng nhận diện và ghi nhớ hình ảnh của thím hai.
* Việc lặp lại cụm từ "thím hai" không chỉ đơn thuần là nhắc lại tên gọi, mà còn ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc:
* Thể hiện sự kính trọng, tôn trọng của Tâm dành cho thím hai, người phụ nữ đã giúp đỡ cậu bé trong hoàn cảnh nguy hiểm.
* Nhấn mạnh vai trò quan trọng của thím hai trong câu chuyện, góp phần tạo nên tình huống bất ngờ và đầy xúc động.
* Tạo nên sự tương phản với hình ảnh của Tâm, một cậu bé yếu đuối, sợ hãi, cần sự bảo vệ của thím hai.

Tóm lại, việc sử dụng điệp ngữ cách quãng "thím hai" đã góp phần tạo nên hiệu quả nghệ thuật cao cho đoạn trích, tăng cường tính biểu cảm, gợi hình, gợi cảm cho lời văn, đồng thời làm nổi bật chủ đề chính của đoạn trích: lòng dũng cảm, tinh thần đoàn kết, sự hy sinh vì người khác.