Dưới đây là dàn ý bài văn thuyết minh về tác phẩm Độc Tiểu Thanh ký của Nguyễn Du, dành cho học sinh THPT. Bố cục rõ ràng theo ba phần: Mở bài – Thân bài – Kết bài.
📝 DÀN Ý THUYẾT MINH VỀ TÁC PHẨM ĐỘC TIỂU THANH KÝ
I. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Du – đại thi hào dân tộc, nhà thơ tiêu biểu của văn học trung đại Việt Nam.
- Giới thiệu sơ lược về bài thơ Độc Tiểu Thanh ký: một tác phẩm tiêu biểu thể hiện tư tưởng nhân đạo và nỗi niềm của Nguyễn Du.
II. Thân bài
1. Hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ
- Bài thơ được viết vào khoảng đầu thế kỷ XIX, khi Nguyễn Du làm quan ở triều Nguyễn.
- Độc Tiểu Thanh ký là bài thơ chữ Hán, nằm trong tập "Thanh Hiên thi tập".
- Cảm hứng viết bài thơ bắt nguồn từ việc Nguyễn Du đọc được câu chuyện về nàng Tiểu Thanh – một người phụ nữ tài sắc nhưng bạc mệnh ở Trung Quốc.
2. Giới thiệu nội dung chính của bài thơ
- Thể hiện sự cảm thương sâu sắc của Nguyễn Du với số phận của Tiểu Thanh – người con gái tài hoa nhưng gặp bất hạnh.
- Đồng thời là sự tự chiêm nghiệm về chính bản thân tác giả – một con người cũng nhiều đau đáu, cô đơn trong thời cuộc.
- Gợi lên triết lý nhân sinh sâu sắc về số phận con người và sự đồng cảm vượt thời gian.
3. Giá trị nội dung
- Giá trị nhân đạo: Cảm thương cho những con người tài hoa nhưng chịu bất công, đặc biệt là người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
- Tư tưởng đồng cảm nhân loại: Sự liên hệ giữa số phận Tiểu Thanh và chính tác giả cho thấy một tấm lòng nhạy cảm, sâu sắc với nỗi đau của con người.
- Tấm lòng tri âm tri kỷ vượt thời gian: Câu thơ "Bất tri tam bách dư niên hậu / Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?" thể hiện nỗi cô đơn và khát khao được thấu hiểu.
4. Giá trị nghệ thuật
- Viết bằng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật – ngôn ngữ súc tích, hàm ý sâu sắc.
- Sử dụng nghệ thuật đối, điển cố, ẩn dụ rất đặc sắc.
- Cảm xúc chân thành, sâu lắng, thấm đẫm chất nhân văn.
III. Kết bài
- Khẳng định lại giá trị đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
- Độc Tiểu Thanh ký không chỉ là tiếng lòng của Nguyễn Du với Tiểu Thanh, mà còn là tiếng nói nhân đạo vượt thời đại, thể hiện tâm hồn lớn của thi hào dân tộc.