i:
câu 1. đọc hiểu (4,0 điểm) đọc đoạn trích: \n\n\n "hoa gạo hồng lại nở, bà ơi \n cháu đã đi từ lòng bà ấp ủ \n đã sống hết những vui buồn dân tộc \n những hoa bìm hoa súng nở trên ao \n những ban mai xanh biếc tiếng đàn bầu \n bà hiển hậu têm trầu bên chõng nước \n em đi gặt trên cánh đồng cổ tích \n lúa bàng hoàng chín rực những triền sông... \n trắng mây bay, ngợp gió những khu rừng \n cháu đã đi những năm lửa cháy \n với trùng điệp bạn bè cùng tuổi \n áo quân trang xanh cây lá vườn bà \n đất chiến hào vẫn đồng đất quê ta \n máu đồng đội đã thấm vào đất ấy \n những đêm thức nghẹn ngào nghe đất gọi \n vây quanh mình bao gương mặt thân quen","mặt người xưa hòa lẫn mặt anh em \n câu hát cũ lẫn vào câu hát mới \n dòng sông hết, biển gầm lên dữ dội \n những chân trời vụt mở bao la \n những cành trời chưa hề biết hôm qua \n tiếng đàn bầu tiếng đàn bầu mong nhớ \n trong gió lộng, dưới mặt trời xứ sở \n vẫn cồn cào những cơn khát khôn nguôi \n đất phù sa vô tận dấu chân người \n những đoàn quân lại ra đi từ đất \n bà đứng đó miệng trầu cay thơm ngát \n vầng thương yêu soi sáng suốt cuộc đời \n khắp triền sông vang tiếng trẻ con cười \n đất nước đàn bầu \n đất nước ban mai..." \n\n\n\n (trích đất nước đàn bầu - lưu quang vũ, tuyển tập sông núi quê hương, nxb thanh niên, 2014, tr.54-55) chủ thích: lưu quang vũ (1948-1988) là một trong những nhà thơ, nhà viết kịch nổi tiếng. bài thơ đất nước đàn bầu được sáng tác năm 1972, thể hiện tình cảm sâu nặng đối với người bà và quê hương, đất nước.
Phân tích:
Đoạn trích sử dụng thể thơ tự do, không tuân thủ quy tắc về số lượng chữ trong mỗi câu hay nhịp điệu cố định. Điều này cho phép tác giả linh hoạt trong việc diễn đạt ý tưởng và cảm xúc, tạo nên sự tự nhiên và phóng khoáng cho bài thơ.
câu 2. Xác định từ miêu tả cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ in đậm:
Trong đoạn thơ in đậm, tác giả sử dụng nhiều từ ngữ để miêu tả cảm xúc của nhân vật trữ tình:
* "Ngập ngừng": Thể hiện sự bối rối, e ngại khi gặp lại người bà sau thời gian dài xa cách. Cảm giác này có thể xuất phát từ nỗi nhớ nhung da diết, từ sự hồi hộp khi gặp lại người thân yêu.
* "Nức nở": Thể hiện sự xúc động mãnh liệt, không kìm nén được cảm xúc khi chứng kiến cảnh tượng người bà già yếu, gầy gò. Cảm xúc này có thể đến từ sự thương xót, từ niềm vui sướng khi được gặp lại người thân yêu.
* "Rưng rưng": Thể hiện sự xúc động, bồi hồi khi nhìn thấy hình ảnh người bà già yếu, gầy gò. Cảm xúc này có thể đến từ sự thương xót, từ niềm vui sướng khi được gặp lại người thân yêu.
* "Thương lắm": Thể hiện sự yêu thương, trân trọng dành cho người bà. Cảm xúc này có thể đến từ sự thấu hiểu, từ lòng biết ơn về những gì mà người bà đã hy sinh cho gia đình.
* "Nhớ quá": Thể hiện sự nhớ nhung da diết, không thể nào quên được hình ảnh người bà. Cảm xúc này có thể đến từ sự gắn bó, từ những kỷ niệm đẹp đẽ mà hai bà cháu đã trải qua.
Phản ánh:
Qua việc phân tích các từ ngữ miêu tả cảm xúc của nhân vật trữ tình, chúng ta có thể nhận thấy rằng tác giả Lưu Quang Vũ đã khéo léo sử dụng ngôn ngữ để tạo nên một bức tranh cảm xúc đầy ấn tượng về tình cảm gia đình, về sự kính trọng và yêu thương dành cho người bà. Những từ ngữ như "ngập ngừng", "nức nở", "rưng rưng", "thương lắm", "nhớ quá" đã góp phần làm tăng thêm sức biểu cảm cho đoạn thơ, khiến cho người đọc cảm nhận được trọn vẹn tâm trạng của nhân vật trữ tình.
câu 3. Đoạn thơ sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ để miêu tả hình ảnh "lúa" bằng cụm từ "bàng hoàng chín rực". Hình ảnh này gợi liên tưởng đến sự thay đổi, biến chuyển mạnh mẽ của thời gian, của cuộc sống. Lúa không còn là những bông lúa non, mà đã trưởng thành, chín rộ, như chính bản thân mỗi người cũng trải qua quá trình trưởng thành, vươn lên trong cuộc sống.
Biện pháp ẩn dụ giúp cho hình ảnh trở nên sinh động, giàu sức gợi hình, gợi cảm. Nó tạo nên hiệu quả nghệ thuật cao, khiến cho người đọc dễ dàng hình dung được khung cảnh mùa thu hoạch, đồng thời cũng khơi gợi suy ngẫm về sự thay đổi, phát triển của cuộc sống.
câu 4. đất nước đàn bầu
đất nước ban mai"
Hai dòng thơ "Đất nước đàn bầu / Đất nước ban mai" mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc về vẻ đẹp và tinh thần của đất nước Việt Nam. Hình ảnh "đàn bầu" gợi liên tưởng đến âm nhạc truyền thống, đặc trưng bởi sự độc đáo và tinh tế. Đàn bầu không chỉ là một loại nhạc cụ mà còn là biểu tượng cho nền văn hóa âm nhạc phong phú và đa dạng của Việt Nam. Nó đại diện cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, tạo nên bản sắc riêng biệt cho quốc gia này.
Hình ảnh "ban mai" lại phản ánh sự tươi mới, rạng rỡ và hy vọng. Ban mai thường xuất hiện sớm nhất trong ngày, đánh dấu sự khởi đầu của một chu kỳ mới. Nó tượng trưng cho tương lai đầy hứa hẹn, sự phát triển bền vững và niềm tin vào tương lai tốt đẹp hơn. Hai hình ảnh này kết hợp lại tạo thành một bức tranh tổng thể về đất nước Việt Nam: vừa giàu truyền thống, vừa tràn đầy sức sống và hướng tới tương lai tươi sáng.
Ngoài ra, việc sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ cũng góp phần làm tăng thêm giá trị biểu đạt của hai dòng thơ. Ẩn dụ "đàn bầu" và "ban mai" giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được vẻ đẹp và tinh thần của đất nước Việt Nam.
Tóm lại, hai dòng thơ "Đất nước đàn bầu / Đất nước ban mai" không chỉ đơn thuần miêu tả cảnh vật hay âm nhạc, mà còn chứa đựng thông điệp về sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa quá khứ và tương lai, khẳng định vẻ đẹp và tinh thần bất diệt của đất nước Việt Nam.
câu 5. Thông điệp mà tôi thấy ấn tượng nhất trong đoạn trích này chính là sự quan trọng của gia đình và nguồn gốc trong việc xây dựng nhận thức về bản thân và thế giới xung quanh chúng ta. Đoạn trích nhấn mạnh vai trò của người bà như một hình mẫu đáng kính, người truyền đạt giá trị văn hóa và lịch sử cho đứa cháu. Bà không chỉ là người chăm sóc và nuôi dưỡng, mà còn là nguồn kiến thức quý báu giúp đứa cháu hiểu rõ hơn về quá khứ và cội nguồn của mình. Điều này gợi nhắc rằng mỗi cá nhân đều cần phải tìm hiểu và trân trọng nguồn gốc của mình để phát triển một cách toàn diện. Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên nền tảng vững chắc cho sự trưởng thành và định hướng tương lai của mỗi người.
ii:
<> [/INST] Tự do và hòa bình luôn là hai yếu tố vô cùng quý giá và quan trọng đối với cuộc sống của con người. Chúng không chỉ đem lại sự tự do trong tâm hồn mà còn góp phần tạo nên một môi trường sống yên bình và hạnh phúc. Vì vậy, cựu chiến binh Quách Minh Sơn đã từng khẳng định rằng: "Tự do, hòa bình không phải dễ. Có được bây giờ, cố gắng mà giữ."
Câu nói này nhấn mạnh giá trị to lớn của hòa bình và đồng thời kêu gọi mọi người cùng nhau gìn giữ nó. Hòa bình không chỉ đơn thuần là sự vắng mặt của chiến tranh, mà còn bao gồm sự tôn trọng lẫn nhau, sự chia sẻ và lòng khoan dung. Nó là nền tảng vững chắc để xây dựng một xã hội công bằng, thịnh vượng và bền vững.
Trong suốt lịch sử loài người, chúng ta đã chứng kiến rất nhiều cuộc chiến tranh và xung đột đẫm máu. Những cuộc chiến ấy đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người và để lại những vết thương tinh thần khó lành. Chỉ khi có hòa bình, con người mới có thể thoát khỏi nỗi ám ảnh của chiến tranh, tận hưởng cuộc sống trọn vẹn và phát triển bản thân.
Mỗi người dân đều có trách nhiệm tham gia vào quá trình duy trì hòa bình. Chúng ta cần tôn trọng quyền sống và tự do của nhau, tránh bất kỳ hành vi bạo lực hoặc gây hấn nào. Thay vào đó, hãy tìm kiếm những giải pháp hòa bình để giải quyết các mâu thuẫn và xung đột. Bằng cách tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội như tình nguyện, hỗ trợ cộng đồng và giải quyết mâu thuẫn bằng phương pháp hòa bình, chúng ta có thể góp phần xây dựng một xã hội hòa bình và thịnh vượng.
Ngoài ra, chính phủ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh quốc gia và thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm ngăn chặn xung đột và xây dựng mối quan hệ hòa bình giữa các quốc gia. Việc duy trì hòa bình không chỉ là trách nhiệm của riêng ai mà là trách nhiệm của toàn xã hội.
Nếu không gìn giữ hòa bình, thế giới sẽ rơi vào hỗn loạn và hủy diệt. Chiến tranh và xung đột không chỉ làm tổn hại đến tính mạng và tài sản của con người mà còn để lại những hậu quả lâu dài về mặt vật chất và tinh thần. Những cuộc chiến tranh kéo dài qua nhiều thế hệ, gây ra những vết thương sâu sắc và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, môi trường và nền kinh tế. Do đó, gìn giữ hòa bình là một nhiệm vụ cấp bách mà chúng ta cần thực hiện ngay từ hôm nay.
Tóm lại, câu nói của cựu chiến binh Quách Minh Sơn đã khẳng định giá trị to lớn của hòa bình và nhấn mạnh trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc gìn giữ nó. Chỉ khi chúng ta cùng nhau đoàn kết và nỗ lực vì hòa bình, chúng ta mới có thể xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn cho hiện tại và tương lai.