giải chi tiết câu nghị luận

i:
câu 1: Thể thơ tự do

câu 2: Những hình ảnh tác giả sử dụng để nói về đất nước trong đoạn trích:

- Đất nước của thơ ca, của những người mẹ, của bốn mùa hoa nở, mặc áo thay vai.
- Đất nước của những dòng sông, của những người con gái con trai.
- Đất nước đẹp như hoa hồng, cứng hơn sắt thép, ngọt lịm những giọng hò xứ sở.

câu 3: - Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong đoạn thơ trên nhằm mục đích:
+ Tăng sức gợi hình: So sánh "đất nước" với "những người con gái con trai" giúp người đọc dễ dàng hình dung ra vẻ đẹp và sức mạnh phi thường của đất nước Việt Nam. Hình ảnh "hoa hồng" tượng trưng cho sự dịu dàng, thanh tao; "sắt thép" thể hiện sự kiên cường, bất khuất. Sự kết hợp giữa hai hình ảnh này tạo nên một bức tranh đầy ấn tượng về đất nước Việt Nam.
+ Nhấn mạnh ý nghĩa: Việc so sánh "đất nước" với "những người con gái con trai" khẳng định rằng đất nước Việt Nam được xây dựng bởi những con người dũng cảm, kiên cường, bất khuất. Họ là những người con gái con trai đẹp đẽ, tài năng, sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.
+ Thể hiện tình cảm: Câu thơ thể hiện lòng tự hào, biết ơn sâu sắc của tác giả đối với những người con gái con trai đã cống hiến tuổi trẻ, xương máu cho đất nước. Đồng thời, nó cũng khơi dậy tinh thần yêu nước, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc của mỗi người dân Việt Nam.

câu 4: Đất nước Việt Nam từ xưa đến nay luôn tự hào với truyền thống yêu nước và tinh thần đoàn kết chống giặc ngoại xâm. Điều này đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều tác phẩm văn học, đặc biệt là trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Trong đó, đoạn thơ trên của nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã khắc họa rõ nét hình tượng người mẹ Việt Nam kiên cường, bất khuất, sẵn sàng hy sinh tất cả vì độc lập tự do của Tổ quốc.

Hình ảnh "đất nước của những người mẹ" thể hiện sự gắn bó mật thiết giữa người mẹ và quê hương, đất nước. Những người mẹ ấy không chỉ là hậu phương vững chắc mà còn là những chiến sĩ trực tiếp tham gia vào cuộc chiến tranh. Họ phải gánh vác trọng trách nặng nề, vừa chăm sóc gia đình, vừa đảm đương nhiệm vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu. Hình ảnh "hạt lúa củ khoai" gợi lên sự giản dị, mộc mạc nhưng cũng đầy sức mạnh phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, họ vẫn kiên cường bám trụ, bền bỉ nuôi chồng, nuôi con chiến đấu.

Tác giả sử dụng biện pháp tu từ so sánh "bền bỉ nuôi chồng, nuôi con chiến đấu" với "những dòng sông", "những người con gái con trai". So sánh ngang bằng giúp ta thấy được sự vĩ đại, cao cả của người mẹ Việt Nam. Họ giống như những dòng sông hiền hòa, chảy mãi, mang theo phù sa bồi đắp cho ruộng đồng, cây cối. Họ cũng giống như những người con gái con trai dũng cảm, kiên cường, sẵn sàng hi sinh thân mình để bảo vệ đất nước.

Bên cạnh đó, việc sử dụng phép đối xứng "người mẹ" - "dòng sông", "hạt lúa củ khoai" - "những người con gái con trai" tạo nên sự cân bằng, hài hòa, làm nổi bật vẻ đẹp của người mẹ Việt Nam. Họ là những người phụ nữ bình dị, mộc mạc nhưng lại có sức mạnh phi thường, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.

Như vậy, qua đoạn thơ trên, nhà thơ Nguyễn Đình Thi đã khắc họa thành công hình tượng người mẹ Việt Nam kiên cường, bất khuất, sẵn sàng hy sinh tất cả vì độc lập tự do của Tổ quốc. Họ là những người phụ nữ đáng kính, đáng trân trọng, là biểu tượng của lòng yêu nước và tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam.

câu 5: Đất nước Việt Nam ta đã trải qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước. Trong suốt chiều dài lịch sử ấy, có biết bao thế hệ cha anh đã ngã xuống để bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ Quốc. Để có được cuộc sống hòa bình, yên ấm hôm nay thì đã có rất nhiều máu và nước mắt của lớp lớp người dân đổ xuống. Chính vì vậy, mỗi chúng ta phải luôn ghi nhớ công ơn của họ và có trách nhiệm đối với quê hương, đất nước. Trách nhiệm của tuổi trẻ đối với quê hương, đất nước là trách nhiệm của mỗi cá nhân cố gắng học tập, trau dồi kiến thức, giữ gìn nền độc lập, tích cực xây dựng nước nhà ngày càng vững mạnh. Mỗi người một hành động, dù nhỏ dù lớn nhưng cùng hướng về một mục tiêu xây dựng nước nhà giàu đẹp sẽ khiến cho cộng đồng tốt đẹp và vững mạnh hơn. Mỗi người khi học tập, lao động, tạo lập cho mình một cuộc sống tốt đẹp cũng chính là cống hiến cho tổ quốc. Bên cạnh đó, chúng ta cần phải yêu thương, giúp đỡ đồng bào, đoàn kết không chỉ giúp cho chúng ta được yêu thương, trân trọng trong mắt mọi người mà nó còn thể hiện sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Là một học sinh trước hết chúng ta cần học tập thật tốt, nghe lời ông bà cha mẹ, lễ phép với thầy cô. Có nhận thức đúng đắn về việc giữ gìn và bảo vệ tổ quốc. Luôn biết yêu thương và giúp đỡ những người xung quanh,... Tuy nhiên vẫn còn có nhiều bạn chưa có nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình đối với quê hương, đất nước, chỉ biết đến bản thân mình, coi việc chung là việc của người khác,... những người này đáng bị xã hội thẳng thắn lên án. Đất nước này là của chúng ta, bầu trời này là của chúng ta, do chúng ta làm chủ. Chính vì vậy, mỗi người cần có ý thức bảo vệ và phát triển nước nhà ngày càng giàu đẹp hơn.


ii:
câu 1. Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông có rất nhiều đóng góp lớn đối với nền thi ca cách mạng Việt Nam ở thế kỷ XX. Thơ của ông mang đậm tính chính luận và luôn chứa đựng nhiều suy tư, trăn trở về đất nước, về thân phận của con người. Bài thơ "Đất Nước" được trích từ Trường ca Mặt đường khát vọng là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Nguyễn Khoa Điềm khi khắc họa hình tượng đất nước. Đoạn trích đã làm nổi bật vẻ đẹp của đất nước trên nhiều bình diện khác nhau.

Trước hết, vẻ đẹp của đất nước được thể hiện ở chiều dài của thời gian. Tác giả đã đưa ra một nhận định khái quát về sự hình thành và tồn tại của đất nước:

"Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi

Đất Nước có trong những cái "ngày xửa ngày xưa..." mẹ thường hay kể

Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc"

Tác giả sử dụng cụm từ "ngày xửa ngày xưa" nhằm gợi nhớ đến những câu chuyện cổ tích, những truyền thuyết xa xưa. Đó cũng chính là khoảng thời gian không xác định, vô định cụ thể, chỉ biết rằng nó đã có từ rất lâu đời. Từ đó, nhà thơ đi đến kết luận rằng đất nước đã có từ trước khi mỗi chúng ta sinh ra, nó đã tồn tại như một điều hiển nhiên. Đất nước hình thành từ những câu chuyện cổ tích, từ miếng trầu bà ăn hay từ cây tre đánh giặc... Tất cả đều là những hình ảnh quen thuộc, gần gũi với cuộc sống hằng ngày của mỗi con người Việt Nam. Qua đây, Nguyễn Khoa Điềm muốn khẳng định rằng đất nước tuy trừu tượng, khó định nghĩa nhưng nó lại bắt nguồn từ những điều giản dị, nhỏ bé nhất.

Không chỉ vậy, đất nước còn gắn liền với không gian địa lý của dân tộc:

"Đất là nơi anh đến trường
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi hai đứa hẹn hò"

Nhà thơ đã sử dụng thủ pháp liệt kê cùng với điệp ngữ "Đất Nước" nhằm nhấn mạnh vào vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Nam. Đó là bầu trời xanh thẳm, là núi Bút non Nghiên, là dòng sông Hồng đỏ nặng phù sa... Tất cả tạo nên một bức tranh toàn cảnh về đất nước Việt Nam tươi đẹp, trù phú. Bên cạnh đó, tác giả còn khéo léo gợi nhắc đến các địa danh lịch sử như "núi Bút non Nghiên", "ngọn khói cong" để nhắc nhở con cháu phải luôn nhớ ơn những vị anh hùng, những người con ưu tú đã làm rạng danh tổ quốc.

Cuối cùng, vẻ đẹp của đất nước còn được thể hiện ở chiều sâu của văn hóa và tinh thần dân tộc:

"Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó..."

Hình ảnh "gừng cay muối mặn" gợi liên tưởng đến quá trình lao động vất vả của cha ông ta để gây dựng nên đất nước. Từ đó, tác giả khẳng định rằng tình cảm vợ chồng sắt son, bền chặt cũng giống như vị mặn của muối hay vị cay của gừng. Không chỉ vậy, các danh từ chỉ vật dụng đơn sơ như "cái kèo, cái cột" cũng được đặt ngang hàng với tên người nhằm diễn tả một cách sâu sắc về truyền thống lao động cần cù, chịu thương chịu khó của nhân dân ta. Đặc biệt, câu ca dao "Ai ơi bưng bát cơm đầy/ Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần" đã được vận dụng một cách tài tình để nhấn mạnh công sức vất vả của người nông dân khi làm ra hạt gạo. Bởi vậy, hạt gạo mang trong mình niềm tin và nỗi nhọc nhằn của thế hệ cha anh.

Như vậy, đoạn trích đã giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của đất nước trên nhiều phương diện khác nhau. Đó chính là một đất nước có bề dày lịch sử, văn hóa và truyền thống. Đồng thời, qua đây, tác giả cũng bộc lộ lòng tự hào dân tộc và khát vọng xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, phồn vinh.