i:
câu 1: Dấu hiệu xác định ngôi kể của văn bản là:
* Ngôi kể thứ nhất: Văn bản sử dụng đại từ nhân xưng "tôi", "chúng tôi" để chỉ người kể chuyện, thể hiện góc nhìn trực tiếp của tác giả Thạch Lam hoặc của một nhân vật trong truyện.
* Phương thức biểu đạt chính: Văn bản sử dụng phương thức tự sự, miêu tả và biểu cảm để tái hiện cảnh tượng đêm mưa và suy nghĩ, cảm xúc của hai anh em.
* Nội dung chính: Văn bản xoay quanh cuộc trò chuyện của hai anh em trong đêm mưa, thể hiện tình cảm thương xót dành cho những người bất hạnh, đồng thời phản ánh tâm hồn nhạy cảm, giàu lòng trắc ẩn của tác giả.
Kết luận: Văn bản "Tiếng chim kêu" được kể theo ngôi kể thứ nhất, sử dụng phương thức tự sự, miêu tả và biểu cảm để truyền tải nội dung chính là tình cảm thương xót và tấm lòng nhân hậu của hai anh em.
câu 2: Các sự kiện chính trong truyện ngắn Tiếng chim kêu bao gồm:
1. Hai anh em thức dậy vào ban đêm: Hai anh em đang ngủ thì bất ngờ thức dậy do tiếng động lạ. Họ nhận ra đó là âm thanh của một con chim đang gặp nguy hiểm.
2. Nghe tiếng chim kêu: Hai anh em lắng nghe tiếng chim kêu và cảm nhận được nỗi đau khổ của nó. Họ quyết định giúp đỡ con chim.
3. Định cứu con chim: Hai anh em quyết định mở cửa sổ để cứu con chim khỏi nguy hiểm. Tuy nhiên, họ lại e ngại vì thời tiết khắc nghiệt.
4. Cuối cùng, phát hiện ra tiếng cây tre bị gió lay: Sáng hôm sau, hai anh em phát hiện ra tiếng kêu thực chất là tiếng cây tre bị gió lay. Họ nhận ra mình đã nhầm lẫn.
Phản ánh:
Qua bài tập này, học sinh có thể rèn luyện kỹ năng phân tích tác phẩm văn học, đặc biệt là khả năng nắm bắt cốt truyện và diễn biến câu chuyện. Việc sử dụng phương pháp tiếp cận thay thế giúp học sinh linh hoạt hơn trong việc xác định các sự kiện chính, đồng thời khuyến khích tư duy phản biện và suy luận logic. Bài tập mở rộng giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học vào tình huống mới, từ đó củng cố thêm kiến thức và kỹ năng phân tích.
câu 3: Câu văn "Tiếng mưa reo và gió thổi như một thứ âm nhạc vui vui, ru ngủ người ta dần dần" sử dụng biện pháp tu từ so sánh. Tác giả so sánh tiếng mưa và gió với "một thứ âm nhạc vui vui", nhằm tạo nên hiệu quả nghệ thuật độc đáo.
* Gợi hình: Hình ảnh "âm nhạc vui vui" giúp người đọc dễ dàng hình dung được sự du dương, nhẹ nhàng của tiếng mưa và gió, đồng thời gợi liên tưởng đến cảm giác thư giãn, thoải mái.
* Gợi cảm: So sánh này thể hiện sự tinh tế, nhạy cảm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Tiếng mưa và gió không chỉ đơn thuần là hiện tượng tự nhiên mà còn trở thành một bản nhạc du dương, mang đến cảm giác bình yên, thanh thản cho con người.
* Tăng sức biểu đạt: Biện pháp so sánh giúp câu văn thêm sinh động, giàu sức gợi, khiến người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm trạng của nhân vật.
Bên cạnh đó, việc sử dụng cụm từ "ru ngủ người ta dần dần" cũng góp phần tăng cường hiệu quả nghệ thuật cho câu văn. Cụm từ này nhấn mạnh tác động tích cực của tiếng mưa và gió, khiến người đọc cảm nhận được sự an toàn, ấm áp và sự dịu dàng của thiên nhiên.
câu 4: Vẻ đẹp tâm hồn của hai anh em thể hiện qua cách họ trò chuyện và suy nghĩ về cuộc sống. Họ không chỉ quan tâm đến hạnh phúc cá nhân mà còn chia sẻ niềm vui và nỗi buồn với những người xung quanh. Hai anh em luôn sẵn sàng giúp đỡ và đồng cảm với những người gặp khó khăn, bất kể đó là những người xa lạ hay gia đình. Điều này cho thấy tình yêu thương và lòng trắc ẩn sâu sắc của họ.
câu 5: Phần I. Đọc hiểu
1. Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.
2. Xác định ngôi kể: Ngôi thứ nhất.
3. Các nhân vật tham gia hội thoại: Hai anh em Thành và Dũng.
4. Nội dung cuộc trò chuyện: Hai anh em đang suy nghĩ về hoàn cảnh của những người lữ khách gặp mưa bão, những người dân nghèo sống trong những túp lều tranh.
5. Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh: Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu văn, giúp người đọc hình dung rõ nét hơn về tình trạng của những người dân nghèo trong đêm mưa bão. Đồng thời, tác giả cũng thể hiện sự đồng cảm, xót xa trước hoàn cảnh khó khăn của họ.
6. Thông điệp có ý nghĩa nhất: Tình yêu thương, sự sẻ chia, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống.
Phản ánh:
Qua bài tập này, học sinh có cơ hội tiếp cận với phương pháp phân tích tác phẩm tự sự, đặc biệt là cách sử dụng biện pháp tu từ so sánh. Việc xác định ngôi kể, nội dung cuộc trò chuyện và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về nghệ thuật ngôn ngữ trong văn bản. Bên cạnh đó, việc đặt câu hỏi mở rộng giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học để giải quyết vấn đề mới, phát triển khả năng tư duy logic và sáng tạo.
câu 1. Truyện ngắn "Tiếng chim kêu" của Thạch Lam là một tác phẩm văn học đầy cảm xúc và sâu sắc về tình yêu thiên nhiên và cuộc sống đơn giản. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ tinh tế và mô tả sinh động để tạo nên một bức tranh tuyệt vời về cảnh vật tự nhiên và tâm trạng của nhân vật chính.
Đầu tiên, truyện ngắn thể hiện sự nhạy bén và tình yêu thiên nhiên của nhân vật chính. Anh ta có khả năng nghe và cảm nhận âm thanh của tiếng chim kêu, đồng thời cũng có khả năng tưởng tượng và liên tưởng đến những điều xa xôi. Điều này cho thấy sự nhạy bén và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của nhân vật chính.
Thứ hai, truyện ngắn cũng đề cập đến cuộc sống đơn giản và bình dị của con người. Nhân vật chính sống trong một ngôi làng nhỏ, nơi mọi người sống hòa thuận và gắn bó với nhau. Cuộc sống của họ không quá phức tạp, nhưng vẫn đủ đầy ý nghĩa và hạnh phúc. Truyện ngắn nhấn mạnh giá trị của cuộc sống đơn giản và bình dị, giúp độc giả nhận ra rằng hạnh phúc không nhất thiết phải đến từ những thứ lớn lao và xa xỉ.
Cuối cùng, truyện ngắn cũng gợi lên suy ngẫm về sự tồn tại và ý nghĩa của cuộc sống. Tiếng chim kêu vang vọng khắp khu rừng, khiến nhân vật chính suy tư về sự tồn tại của mình và ý nghĩa của cuộc sống. Truyện ngắn đặt ra câu hỏi về mục đích sống và ý nghĩa của cuộc đời, khiến độc giả suy ngẫm về giá trị của cuộc sống và cách để sống trọn vẹn.
Nhìn chung, truyện ngắn "Tiếng chim kêu" của Thạch Lam là một tác phẩm văn học đáng đọc và suy ngẫm. Nó mang đến cho độc giả những trải nghiệm tuyệt vời về tình yêu thiên nhiên, cuộc sống đơn giản và ý nghĩa của cuộc sống.
câu 2. Đọc đoạn trích, ta cảm nhận được tình huống truyện đơn giản xoay quanh cuộc trò chuyện của hai anh em vào buổi đêm khuya. Tuy nhiên, ẩn sâu trong đó chính là bức tranh chân thực về xã hội Việt Nam thời bấy giờ. Thạch Lam đã khéo léo sử dụng ngôn ngữ nhẹ nhàng, tinh tế để khắc họa rõ nét nỗi đau khổ, bất hạnh của nhân vật. Qua đó, tác giả cũng thể hiện niềm đồng cảm sâu sắc với những mảnh đời cơ cực, mong muốn họ có được cuộc sống tốt đẹp hơn.
Tác phẩm bắt đầu bằng khung cảnh đêm khuya thanh vắng, nơi hai anh em đang chìm đắm trong giấc ngủ. Tiếng mưa rơi tí tách, tiếng gió rít từng cơn khiến cho không gian thêm phần tĩnh lặng. Trong khoảnh khắc ấy, hai anh em chợt nghe thấy tiếng kêu chiêm chiếp vọng lại từ đâu đó. Họ tò mò, lắng tai nghe và phát hiện ra âm thanh đó giống như tiếng chim kêu. Cả hai liền nảy sinh suy nghĩ về một chú chim nhỏ bé đang cố gắng vượt qua cơn bão tố, tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn. Hình ảnh đó gợi lên trong lòng độc giả sự thương xót, đồng thời khơi gợi khát khao được giúp đỡ, che chở cho những sinh linh yếu đuối.
Hai anh em quyết định sẽ mang chú chim vào trong nhà, sưởi ấm cho nó. Hành động này thể hiện tấm lòng nhân hậu, vị tha của con người trước thiên nhiên khắc nghiệt. Họ sẵn sàng bỏ qua sự thoải mái, tiện nghi của bản thân để chia sẻ với loài vật. Điều này càng trở nên đáng quý hơn khi đặt trong bối cảnh xã hội Việt Nam thời bấy giờ, nơi mà nhiều người vẫn còn giữ quan niệm phân biệt đẳng cấp, coi thường những tầng lớp thấp hơn.
Tuy nhiên, tiếng kêu chiêm chiếp thực chất lại xuất phát từ một cây tre bị gió lay. Sự nhầm lẫn này khiến cho hai anh em cảm thấy hụt hẫng, tiếc nuối. Nhưng đồng thời, nó cũng mang đến một thông điệp sâu sắc: đôi khi, chúng ta quá vội vàng phán xét mọi thứ dựa trên vẻ bề ngoài. Chỉ khi trực tiếp trải nghiệm, chứng kiến, ta mới có thể thấu hiểu trọn vẹn bản chất của vấn đề.
Câu chuyện khép lại bằng hình ảnh hai anh em nằm ngủ một mạch đến sáng. Họ không còn bận tâm đến tiếng kêu ban nãy nữa, thay vào đó là niềm tin vào những điều tốt đẹp sắp tới. Tác giả đã khéo léo sử dụng biện pháp tương phản để nhấn mạnh sự khác biệt giữa suy nghĩ và hành động của hai nhân vật. Từ đó, ông khẳng định rằng chỉ cần có lòng tốt, con người sẽ luôn hướng đến những giá trị cao đẹp, dù hoàn cảnh có ra sao đi chăng nữa.
Như vậy, qua câu chuyện ngắn gọn, Thạch Lam đã gửi gắm thông điệp về tầm quan trọng của lòng nhân ái, sự bao dung, vị tha trong cuộc sống. Ông cũng nhắc nhở mỗi người cần phải cẩn trọng trong suy nghĩ, đánh giá để tránh những sai lầm đáng tiếc.