qua bài thơ khúc ru cánh đồng của trần thị ngọc mai, em rút ra được bài học gì

i:
câu 1. đọc hiểu (4.0 điểm) đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

khúc ru cánh đồng
(trần thị ngọc mai)
à ơi... cánh đồng mùa cấy
à ơi... cánh đồng mùa lũ
con cò lầm lũi thấp- cao
cò con ăn mép bờ cong
tay mẹ nhịp nhàng khâu đất
tay cha xoăn xoăn chùm lưới nắng
xiên lá mạ, mưa rào...
cá tôm chạng vạng ánh đèn...
à ơi...cánh đồng mùa gặt
à ơi... cánh đồng quê tôi
dáng lúa đánh võng lời ru
thánh thót mồ hôi trưa- mẹ
dáng mẹ nặng cong tay
hái dập bầm bước chân đêm- cha
cánh cò nghiêng nghiêng lưng gâỳ
rạ rơm đan mùa xào xạc...
à ơi... ơi à..
(trần thị ngọc mai, in trong "giọt thời gian", nxb hội nhà văn, 2018, tr.16-17)
* chú thích: trần thị ngọc mai sinh năm 1979 tại hà tĩnh, hiện là giáo viên thcs, hội viên hội văn học nghệ thuật hà tĩnh; đã xuất bản 2 tập thơ: "giọt thời gian", "nơi bình yên của bà ngoại". Bài thơ "Khúc ru cánh đồng" đã ghi lại những cảm xúc suy nghĩ về hình ảnh cha và mẹ vất vả lao động trên cánh đồng.

Xác định thể thơ trong bài thơ trên?

Phân tích:

Bài thơ được viết theo thể thơ lục bát với sự kết hợp giữa vần chân và vần lưng. Vần chân là vần ở cuối dòng thơ, vần lưng là vần ở giữa dòng thơ. Ví dụ:

- Vần chân: "cao - cong", "gây - bầm", "gầy - rơm".
- Vần lưng: "lũ - mẹ", "vọng - trưa", "cong - gầy".

Sự kết hợp này tạo nên âm điệu du dương, nhẹ nhàng, phù hợp với nội dung bài thơ, thể hiện tình cảm sâu lắng, trìu mến của tác giả dành cho quê hương, gia đình.

câu 2. đọc hiểu (4.0 điểm) đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

khúc ru cánh đồng
(trần thị ngọc mai)
à ơi... cánh đồng mùa cấy
à ơi... cánh đồng mùa lũ
con cò lầm lũi thấp - cao
cò con ăn mép bờ cong
tay mẹ nhịp nhàng khâu đất
tay cha xoăn xoăn chùm lưới nắng
xiên lá mạ
mưa rào... cá tôm chạng vạng
ánh đèn...
à ơi... cánh đồng mùa gặt
à ơi... cánh đồng quê tôi
dáng lúa đánh võng
lời ru thánh thót
mồ hôi trưa
- mẹ
dáng mẹ nặng cong tay
hái dập bầm
bước chân đêm
- cha
cánh cò nghiêng nghiêng lưng gày
rạ rơm đan mùa xào xạc...
à ơi... ơi à..
(trần thị ngọc mai, in trong "giọt thời gian", nxb hội nhà văn, 2018, tr.16-17)
* chú thích: trần thị ngọc mai sinh năm 1979 tại hà tĩnh, hiện là giáo viên thcs, hội viên hội văn học nghệ thuật hà tĩnh; đã xuất bản 2 tập thơ: "giọt thời gian", "nơi bình yên của bà ngoại". Bài thơ "Khúc ru cánh đồng" đã ghi lại những cảm xúc suy nghĩ về hình ảnh cha và mẹ vất vả lao động trên cánh đồng.

Ghi lại những từ ngữ thể hiện sự vất vả của người cha, người mẹ được sử dụng trong bài thơ:

- Cánh đồng mùa cấy: Cánh đồng đang vào mùa trồng trọt, công việc của người nông dân rất vất vả, phải làm việc ngoài trời, chịu đựng điều kiện khắc nghiệt của thời tiết.
- Con cò lầm lũi thấp - cao: Hình ảnh con cò tượng trưng cho cuộc sống lam lũ, vất vả của người nông dân.
- Tay mẹ nhịp nhàng khâu đất: Mẹ phải làm việc chăm chỉ, tỉ mỉ để tạo nên những thửa ruộng màu mỡ.
- Tay cha xoăn xoăn chùm lưới nắng: Cha phải phơi nắng, phơi sương để bắt cá, tôm, kiếm thêm thu nhập cho gia đình.
- Xiên lá mạ, Mưa rào... cá tôm chạng vạng ánh đèn: Những hình ảnh này cho thấy sự vất vả, khó khăn của người nông dân khi phải đối mặt với thiên nhiên khắc nghiệt.
- Dáng mẹ nặng cong tay hái dập bầm: Mẹ phải làm việc vất vả, không quản ngại khó khăn để nuôi dưỡng con cái.
- Bước chân đêm - cha cánh cò nghiêng nghiêng lưng gày: Người cha cũng phải làm việc vất vả, không có thời gian nghỉ ngơi, luôn phải gánh vác trách nhiệm gia đình.
- Rạ rơm đan mùa xào xạc: Rạ rơm là sản phẩm của quá trình lao động vất vả của người nông dân.

Kết luận:

Bài thơ "Khúc ru cánh đồng" đã sử dụng nhiều từ ngữ giàu sức gợi tả, giúp người đọc cảm nhận được sự vất vả, nhọc nhằn của người cha, người mẹ trong cuộc sống lao động trên cánh đồng. Qua đó, tác giả muốn ca ngợi tình yêu thương, sự hy sinh thầm lặng của cha mẹ dành cho con cái.

câu 3. Đoạn thơ "dáng mẹ nặng cong tay hái cánh cò nghiêng nghiêng lưng gâỳ" sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ. Tác giả sử dụng hình ảnh "cánh cò" để ẩn dụ cho sự vất vả, lam lũ của người mẹ. Hình ảnh này gợi lên sự tương phản giữa vẻ ngoài yếu đuối, mong manh của cánh cò với công việc nặng nhọc mà người mẹ phải gánh vác. Sự "nặng cong" của đôi tay mẹ khi hái lúa, cùng với "nghiêng nghiêng" của lưng gâỳ, tạo nên một bức tranh đầy ám ảnh về cuộc sống khó khăn nhưng cũng rất đẹp đẽ của người phụ nữ nông thôn. Biện pháp ẩn dụ không chỉ làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho đoạn thơ mà còn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của tác giả đối với người mẹ, người phụ nữ Việt Nam.

câu 4. đọc hiểu (4.0 điểm) đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

khúc ru cánh đồng
(trần thị ngọc mai)
à ơi... cánh đồng mùa cấy
à ơi... cánh đồng mùa lũ
con cò lầm lũi thấp- cao
cò con ăn mép bờ cong
tay mẹ nhịp nhàng khâu đất
tay cha xoăn xoăn chùm lưới nắng
xiên lá mạ, mưa rào... cá tôm chạng vạng
ánh đèn... à ơi...cánh đồng mùa gặt
à ơi... cánh đồng quê tôi
dáng lúa đánh võng lời ru
thánh thót
mồ hôi trưa- mẹ
dáng mẹ nặng cong tay
hái dập bầm bước chân đêm- cha
cánh cò nghiêng nghiêng lưng gâỳ
rạ rơm đan mùa xào xạc... à ơi... ơi à..
(trần thị ngọc mai, in trong "giọt thời gian", nxb hội nhà văn, 2018, tr.16-17)
* chú thích: trần thị ngọc mai sinh năm 1979 tại hà tĩnh, hiện là giáo viên thcs, hội viên hội văn học nghệ thuật hà tĩnh; đã xuất bản 2 tập thơ: giọt thời gian, nơi bình yên của bà ngoại. Bài thơ "Khúc ru cánh đồng" đã ghi lại những cảm xúc suy nghĩ về hình ảnh cha và mẹ vất vả lao động trên cánh đồng.

Nêu ý nghĩa của hình ảnh mồ hôi trưa, bước chân đêm trong năm dòng thơ cuối.

Phân tích:

Hình ảnh "mồ hôi trưa" và "bước chân đêm" trong năm dòng thơ cuối thể hiện sự vất vả, lam lũ của cha và mẹ khi làm việc trên cánh đồng. Mồ hôi trưa rơi xuống ruộng, thấm vào đất, tạo nên màu mỡ cho cây lúa. Bước chân đêm của cha mẹ cũng là minh chứng cho sự cần cù, chịu khó, không quản ngại gian khổ để nuôi dưỡng con cái. Hình ảnh này gợi lên tình yêu thương vô bờ bến của cha mẹ dành cho con cái, họ luôn hy sinh thầm lặng vì tương lai của con.

câu 5. Bài thơ "Khúc Ru Cánh Đồng" của Trần Thị Ngọc Mai mang đến cho độc giả những cảm nhận sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng và sự hy sinh vô điều kiện của người mẹ dành cho con cái. Bài thơ không chỉ miêu tả vẻ đẹp giản dị, mộc mạc của cánh đồng mà còn khắc họa hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ, luôn chăm sóc gia đình bằng tất cả tấm lòng. Qua đó, tác phẩm gợi lên trong mỗi chúng ta niềm tự hào về truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam - truyền thống biết ơn, hiếu thảo với đấng sinh thành.

Tác giả sử dụng ngôn từ giản dị nhưng giàu sức biểu đạt để tái hiện cuộc sống thường nhật của người nông dân. Hình ảnh cánh đồng được miêu tả qua những chi tiết cụ thể như "mùa cấy", "lũ", "chùm lưới nắng", "mưa rào"... tạo nên bức tranh thiên nhiên sống động, đầy màu sắc. Bên cạnh đó, việc lặp đi lặp lại cụm từ "à ơi..." kết hợp với giọng điệu nhẹ nhàng, du dương khiến cho bài thơ trở nên gần gũi, ấm áp hơn bao giờ hết.

Hình ảnh người mẹ trong bài thơ chính là linh hồn của tác phẩm. Bà là người phụ nữ mạnh mẽ, kiên cường, luôn gánh vác mọi công việc nặng nhọc trên vai. Dù phải đối mặt với bao khó khăn, bà vẫn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời. Đặc biệt, tình yêu thương vô bờ bến của bà dành cho con cái được thể hiện rõ nét qua từng hành động, cử chỉ. Bà sẵn sàng hi sinh bản thân để lo lắng cho gia đình, mong muốn con cái có cuộc sống hạnh phúc, đủ đầy.

Qua bài thơ, tác giả gửi gắm thông điệp ý nghĩa về giá trị của tình mẫu tử. Tình yêu thương của mẹ là nguồn động lực to lớn giúp con người vượt qua mọi thử thách trong cuộc sống. Chúng ta cần trân trọng, biết ơn và gìn giữ những giá trị tốt đẹp ấy bởi nó góp phần xây dựng một xã hội văn minh, nhân ái.

Để phát huy giá trị của bài thơ, mỗi người cần có trách nhiệm với gia đình, đặc biệt là với cha mẹ. Hãy luôn yêu thương, kính trọng và báo đáp công ơn dưỡng dục của họ. Ngoài ra, chúng ta cũng nên tích cực tham gia vào các hoạt động thiện nguyện, giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, góp phần lan tỏa tình yêu thương trong cộng đồng.


ii:
câu 1. Khúc Ru Cánh Đồng là một trong những bài thơ nổi tiếng của nhà thơ Trần Thị Ngọc Mai. Bài thơ này đã để lại cho tôi nhiều ấn tượng sâu sắc. Trước hết, bài thơ đã khắc họa một bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ, thơ mộng của cánh đồng lúa chín vàng rực rỡ dưới ánh nắng ban mai. Hình ảnh "cánh đồng quê hương" được miêu tả qua những chi tiết cụ thể, sinh động như: "Cánh đồng quê hương xanh mướt/ Như tấm thảm nhung trải dài", "Mặt trời lên cao, nắng vàng rực rỡ/ Cánh đồng lúa chín vàng ươm". Bức tranh ấy gợi lên trong lòng người đọc một cảm giác thanh bình, yên ả. Bên cạnh đó, bài thơ còn thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của tác giả. Tác giả đã dành cho quê hương mình những tình cảm chân thành, sâu sắc. Tình yêu ấy được thể hiện qua những hình ảnh giản dị, mộc mạc nhưng đầy ý nghĩa như: "Quê hương ơi! Tôi yêu biết mấy/ Những con đường làng uốn lượn quanh co", "Tôi yêu những cánh cò trắng bay trên đồng/ Yêu dòng sông xanh mát rượi". Tình yêu quê hương của tác giả cũng được thể hiện qua những ước mơ, khát vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho quê hương. Qua bài thơ Khúc Ru Cánh Đồng, tôi đã nhận ra rằng quê hương là nơi chôn rau cắt rốn, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn mỗi con người. Quê hương luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho sáng tạo nghệ thuật.

câu 2. Trong xã hội hiện đại ngày nay, khi khoa học công nghệ ngày càng phát triển, việc rèn luyện kĩ năng sống cũng dần trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại tình trạng ngại giao tiếp, đối mặt với khó khăn ở một bộ phận học sinh. Vậy đâu là giải pháp phù hợp để khắc phục tình trạng này?

Giao tiếp là cầu nối giữa con người với con người, giúp chúng ta có thể hoà nhập vào cộng đồng, thể hiện được những suy nghĩ trong lòng mình với người khác, gắn kết mọi người với nhau. Còn đối mặt với khó khăn sẽ giúp con người tích luỹ được nhiều kinh nghiệm, từng bước hoàn thiện bản thân và dễ dàng chạm tới đích thành công.

Vậy tại sao học sinh lại ngại giao tiếp, đối mặt với khó khăn? Có lẽ bởi các bạn dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội, điện thoại di động mà quên mất tương tác, kết nối trực tiếp với những người xung quanh. Hoặc cũng có thể do gia đình bao bọc quá mức khiến các bạn thiếu kĩ năng tự lập, giải quyết vấn đề. Bên cạnh đó, nhà trường lại chú trọng việc cung cấp kiến thức sách vở hơn là trải nghiệm thực tế. Và cuối cùng, nguyên nhân lớn nhất có lẽ do chính bản thân các bạn chưa nhận thức đúng đắn về vai trò của kĩ năng giao tiếp và đối mặt với khó khăn.

Để khắc phục tình trạng này, trước hết, gia đình cần giảm bớt sự bao bọc, thay vào đó tạo điều kiện để con cái phát huy tính tự lập, mạnh dạn đối diện với vấn đề của bản thân. Bên cạnh đó, nhà trường cần tổ chức thêm các hoạt động ngoại khoá, câu lạc bộ để học sinh có cơ hội gặp gỡ, trò chuyện, chia sẻ với bạn bè, thầy cô. Quan trọng nhất, mỗi cá nhân cần tự phá bỏ vỏ bọc của bản thân, chủ động tham gia các hoạt động tập thể, dám thử sức với những vị trí lãnh đạo để trau dồi khả năng giao tiếp, ứng xử. Đồng thời, nên dành thời gian đọc sách để bồi dưỡng vốn sống cũng như hoàn thiện chính mình.

Như vậy, giao tiếp và đối mặt với khó khăn là hai yếu tố vô cùng cần thiết đối với mỗi người. Do đó, mỗi chúng ta cần cố gắng rèn luyện hai kĩ năng này để phát triển bản thân cũng như đóng góp cho sự phát triển chung của xã hội.