Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Nhật ký Đặng Thùy Trâm trở thành cuốn sách gối đầu giường của hàng triệu thanh niên Việt Nam. Cuốn nhật ký ghi chép lại những dòng tâm sự thầm kín của nữ bác sĩ trẻ Đặng Thùy Trâm về cuộc sống, tình yêu quê hương, gia đình và những trăn trở về nghề nghiệp. Trong đó, hai đoạn nhật ký ngắn gọn nhưng đầy cảm xúc đã thể hiện rõ nét tâm hồn và tinh thần yêu nước mãnh liệt của tác giả.
Đoạn nhật ký thứ nhất được viết vào ngày 3/7/1968, khi Đặng Thùy Trâm đang công tác tại Đức Phổ, Quảng Ngãi. Những dòng chữ mộc mạc, giản dị nhưng ẩn chứa bao nỗi niềm sâu lắng: "Tháng bảy lại về với những cơn gió nam xào xạc thổi rung cây, từng buổi sớm mai dịu mát và từng đêm trăng êm ả giữa rừng. Trong cái nắng chói chang cháy bỏng, tháng bảy năm nay vẫn nặng trĩu đau thương căm thù". Qua đó, ta thấy được sự gắn bó tha thiết của tác giả với thiên nhiên, với quê hương. Dù phải đối mặt với bom đạn ác liệt, nhưng Đặng Thùy Trâm vẫn giữ trọn vẹn tình yêu với đất nước, với cuộc sống thanh bình.
Đoạn nhật ký thứ hai được viết vào ngày 15/4/1972, khi Đặng Thùy Trâm đang công tác tại Đức Phổ, Quảng Ngãi. Những dòng chữ thể hiện sự nhớ nhung da diết của tác giả dành cho những người bạn cũ: "Những ngày mà mình nhớ rất nhiều đến các bạn cùng lớp cùng học với mình, cùng trường. Có người đi bộ đội đã hi sinh, có người còn ở tiền tuyến, có người ở nhà và có người đi học nước ngoài. Mỗi người một công việc quan trọng do đất nước phân công. Mình rất tin rằng mỗi người bạn ấy sẽ có lúc nhớ lại những mái trường các bạn đã đi qua, sẽ nhớ những kỉ niệm chẳng bao giờ có thể phai nhòa và những ước muốn xôn xao khi cửa đời rộng mở - có thể mượn ý tổ hữu mà nói ở đây: 'Ta chính là hôm nay và các bạn chính là mãi mãi.'". Qua đó, ta thấy được tấm lòng vị tha, bao dung của tác giả. Dù phải xa cách bạn bè, nhưng Đặng Thùy Trâm vẫn luôn nhớ về họ, mong muốn họ sẽ có một tương lai tươi sáng.
Cả hai đoạn nhật ký đều thể hiện tâm trạng và suy nghĩ của Đặng Thùy Trâm trong bối cảnh lịch sử đặc biệt. Đoạn nhật ký thứ nhất thể hiện nỗi đau mất mát, lòng tự hào dân tộc và tinh thần yêu nước mãnh liệt. Còn đoạn nhật ký thứ hai thể hiện tình cảm sâu sắc, sự trân trọng và lòng biết ơn đối với bạn bè, đồng chí.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm chung, hai đoạn nhật ký cũng có những nét riêng biệt. Đoạn nhật ký thứ nhất tập trung vào cảm xúc cá nhân, nỗi đau mất mát và lòng tự hào dân tộc. Còn đoạn nhật ký thứ hai tập trung vào trách nhiệm và khát vọng cống hiến cho đất nước. Điều này cho thấy Đặng Thùy Trâm là một người phụ nữ đa chiều, vừa giàu tình cảm, vừa có ý chí kiên cường.
Qua hai đoạn nhật ký, ta càng thêm khâm phục tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường và lòng dũng cảm của Đặng Thùy Trâm. Tác giả đã vượt qua mọi khó khăn, thử thách để cống hiến hết mình cho Tổ quốc. Tấm gương của Đặng Thùy Trâm là nguồn cảm hứng bất tận cho thế hệ trẻ hôm nay noi theo.