Bài thơ "Từ Ấy" được rút ra từ tập thơ cùng tên, được Tố Hữu sáng tác vào năm 1938, đánh dấu thời điểm nhà thơ bắt gặp ánh sáng lí tưởng của Đảng. Qua đó, ta thấy được quá trình chuyển biến trong nhận thức và lý tưởng sống của một thanh niên trí thức khi giác ngộ lý tưởng cách mạng.
Ở khổ thơ đầu tiên, ta cảm nhận được niềm vui sướng, say mê khi bắt gặp lí tưởng của Đảng:
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”
Hình ảnh ẩn dụ “nắng hạ”, “mặt trời chân lí” đều nhằm nói về lí tưởng cộng sản. Mặt trời của thiên nhiên đem đến ánh sáng, hơi ấm và sức sống cho muôn loài. Tương tự, lí tưởng cộng sản đã làm cho tâm hồn khô héo tìm được ánh sáng, hơi ấm và sức sống. Tác giả sử dụng động từ mạnh “bừng” để diễn tả sức mạnh khai tâm, khai sáng của lí tưởng cộng sản. Lí tưởng ấy đã giúp nhà thơ nhìn đời với con mắt khác:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Tâm hồn nhà thơ tràn đầy sức sống, lạc quan, yêu đời. Nó giống như một vườn hoa lá tươi tốt, đầy màu sắc, âm thanh và mùi vị. Từ đó, tác giả khẳng định sự thay đổi lớn lao trong nhận thức và hành động của bản thân:
“Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải khắp trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”
Nhà thơ nguyện gắn bó, đoàn kết với tất cả mọi người, không phân biệt giai cấp, tầng lớp. Ông muốn mang tình yêu thương, sự sẻ chia đến với những mảnh đời bất hạnh. Điều này thể hiện tinh thần nhân đạo cao cả của nhà thơ.
Trong khổ thơ cuối, tác giả bộc lộ quyết tâm chiến đấu hết mình vì lý tưởng cách mạng:
“Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm cù bất cù bơ”
Các từ “là”, số từ “vạn” và phép liệt kê được sử dụng nhằm khẳng định mối quan hệ gắn bó giữa nhà thơ với nhân dân lao động. Ông nguyện làm con, làm em, làm anh của bao quần chúng lao khổ. Từ đó, tác giả mong muốn góp sức mình vào sự nghiệp cách mạng, đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.
Như vậy, bài thơ “Từ Ấy” đã khắc họa thành công quá trình chuyển biến trong nhận thức và lý tưởng sống của nhà thơ Tố Hữu. Qua đó, tác giả thể hiện tinh thần cách mạng và khát vọng hòa mình vào quần chúng nhân dân.