ĐỀ SỐ 16 I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc đoạn trích sau: Đoạn sông chảy qua bến Cốc lia một vòng cung đẩy những doi cát bên bồi về mãi phía tây. Bến đò ở ngay gốc gạo đơn độc đầu xóm. Mùa hoa, trên ngọn cây...

i:
câu 1. Đoạn trích có những nhân vật sau:
- Tôi (nhân vật xưng "tôi")
- Trùm Thịnh (người chủ thuyền)
- Chị Thắm (chủ đò ngang)
- Người dân bến Cốc

câu 2. Đoạn văn "Bến Cốc Vẫn Hệt Như Xưa" sử dụng 2 câu ghép:
- : Bến Cốc vẫn hệt như xưa. Cá Mòi phơi trắng trên bờ. Bến đò rất ít những người qua lai. Cây Gạo vẫn đứng cô đơn chốn cũ, Màu Hoa rực đỏ xao xuyến bồn chồn.
- : Tôi bước xuống đò mà lòng bồi hồi khôn tả.

Phân tích:

* : Đây là câu ghép đẳng lập, nối bằng dấu phẩy, thể hiện mối quan hệ tương đồng giữa các bộ phận. Các vế câu miêu tả cảnh vật tại bến Cốc, tạo nên bức tranh tĩnh lặng, yên bình.
* : Đây là câu ghép chính phụ, nối bằng dấu phẩy, thể hiện mối quan hệ giữa hành động "bước xuống đò" và trạng thái cảm xúc "bồi hồi". Hành động "bước xuống đò" gợi lên cảm giác lưu luyến, tiếc nuối của nhân vật.

Việc phân tích cấu trúc câu ghép giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Nó giúp chúng ta nắm bắt được mối quan hệ logic giữa các sự việc, từ đó hiểu sâu sắc hơn về chủ đề và thông điệp mà tác giả muốn truyền tải.

câu 3. Phân tích tác dụng của chi tiết truyền thuyết huyễn hoặc về con trâu đen:

Chi tiết truyền thuyết huyễn hoặc về con trâu đen đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sức hấp dẫn và ý nghĩa sâu sắc cho câu chuyện "Chảy Đi Sông Ơi". Chi tiết này không chỉ là yếu tố kỳ ảo, huyền bí mà còn ẩn chứa nhiều tầng lớp ý nghĩa, góp phần thể hiện chủ đề chính của tác phẩm.

* Tạo nên không khí huyền bí, ly kỳ: Con trâu đen được miêu tả với hình ảnh khổng lồ, uy nghi, có khả năng bay lượn trên mặt nước, tạo nên một khung cảnh kỳ ảo, đầy ấn tượng. Điều này khơi gợi trí tưởng tượng phong phú của người đọc, khiến họ bị cuốn hút vào câu chuyện.
* Thể hiện niềm tin vào sức mạnh siêu nhiên: Truyền thuyết về con trâu đen phản ánh niềm tin của nhân dân vào những thế lực siêu nhiên, những điều kỳ diệu mà con người không thể giải thích bằng khoa học. Niềm tin này thể hiện khát vọng vươn tới những điều phi thường, vượt qua giới hạn của con người.
* Gợi mở về giá trị tinh thần: Hình ảnh con trâu đen tượng trưng cho sức mạnh, sự kiên cường, bất khuất. Nó là biểu tượng cho những giá trị tinh thần cao đẹp, những phẩm chất đáng quý của con người.
* Nâng cao tính nghệ thuật: Chi tiết này góp phần tạo nên nét đặc sắc riêng biệt cho tác phẩm, khiến câu chuyện trở nên độc đáo, khó quên.

Ngoài ra, chi tiết truyền thuyết huyễn hoặc về con trâu đen còn ẩn chứa một thông điệp sâu sắc: Con người cần phải có niềm tin vào những điều tốt đẹp, những giá trị thiêng liêng, dù đó là những điều phi thường, khó lý giải. Chỉ khi có niềm tin, con người mới có động lực để phấn đấu, vươn lên, đạt được những mục tiêu cao đẹp trong cuộc sống.

câu 4. Qua đoạn trích, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp ca ngợi những vẻ đẹp của con người:

- Sự kiên cường: Nhân vật chính trong đoạn trích thể hiện sự kiên cường, bất khuất trước khó khăn, thử thách. Dù bị lạc vào rừng sâu, anh ta không bỏ cuộc, luôn tìm kiếm lối thoát và vượt qua mọi hiểm nguy. Sự kiên cường đó là biểu tượng cho tinh thần bất khuất, không chịu khuất phục trước số phận.

- Tính nhân ái: Nhân vật chính thể hiện tính nhân ái khi sẵn sàng giúp đỡ người khác, đặc biệt là những người gặp khó khăn. Anh ta không ngần ngại hy sinh bản thân để cứu giúp những người dân làng khỏi cơn bão lũ. Tính nhân ái đó là phẩm chất đáng quý, thể hiện lòng trắc ẩn và sự quan tâm đến cộng đồng.

- Sự dũng cảm: Nhân vật chính thể hiện sự dũng cảm khi dám đương đầu với những thử thách nguy hiểm. Anh ta không sợ hãi trước những mối đe dọa, luôn giữ vững tinh thần chiến đấu và bảo vệ những người xung quanh. Sự dũng cảm đó là nguồn động lực thúc đẩy anh ta vượt qua mọi khó khăn, hướng tới mục tiêu chung.

- Tình yêu quê hương: Nhân vật chính thể hiện tình yêu quê hương tha thiết. Anh ta luôn nhớ về quê hương, nơi chôn rau cắt rốn của mình. Tình yêu quê hương đó là động lực để anh ta chiến đấu, bảo vệ đất nước và góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.

Những vẻ đẹp trên của con người được tác giả khắc họa một cách chân thực, sinh động qua ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, tạo nên sức hấp dẫn riêng cho tác phẩm. Đoạn trích "Chảy Đi Sông Ơi" là minh chứng cho tài năng nghệ thuật của Nguyễn Huy Thiệp, đồng thời khẳng định giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm.

câu 5. : Phương thức biểu đạt chính của văn bản là tự sự.

: Truyện kể về nhân vật "tôi" - một cậu bé lớn lên tại bến Cốc, nơi có dòng sông chảy qua. Cậu bé luôn mơ ước được nhìn thấy con trâu đen huyền thoại, được cho là mang lại sức mạnh và điều kỳ diệu. Tuy nhiên, khi trưởng thành, cậu bé rời bỏ quê hương và quên đi giấc mơ thuở nhỏ. Khi quay trở lại, cậu bé bàng hoàng khi biết rằng chị Thắm - người lái đò và cũng là người bạn thân thiết của cậu, đã bị chết đuối trong một cơn lũ. Kết thúc của truyện gợi lên cảm giác tiếc nuối và hối hận về những giá trị giản dị, mộc mạc của cuộc sống nông thôn.

: Nhân vật chính trong truyện là "tôi", một cậu bé lớn lên tại bến Cốc. Cậu bé có tính cách hồn nhiên, ngây thơ, luôn mơ ước được khám phá thế giới xung quanh. Tuy nhiên, do hoàn cảnh gia đình khó khăn, cậu bé sớm phải rời bỏ quê hương để mưu sinh. Dù vậy, cậu bé vẫn giữ gìn những ký ức đẹp đẽ về quê hương, đặc biệt là hình ảnh con trâu đen huyền thoại.

: Tác phẩm thể hiện quan niệm sống của tác giả Nguyễn Huy Thiệp về việc trân trọng những giá trị giản dị, mộc mạc của cuộc sống nông thôn. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về việc cần phải biết trân trọng những gì mình đang có, không nên chạy theo những thứ phù phiếm, xa hoa.

: Biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong câu văn "Con trâu đen, con trâu đen trong thời thơ ấu của tôi nay ở đâu rồi?" nhằm tăng cường hiệu quả nghệ thuật cho câu văn. So sánh "con trâu đen" với "thời thơ ấu của tôi" tạo nên một liên tưởng sâu sắc, gợi lên những kỉ niệm đẹp đẽ, hồn nhiên của tuổi thơ. Đồng thời, biện pháp tu từ này cũng góp phần thể hiện sự tiếc nuối, hoài niệm của nhân vật "tôi" về quá khứ tươi đẹp.


ii:
câu 1. I. Mở bài:
- Giới thiệu về tác phẩm "Chảy đi sông ơi" và nhà văn Nguyễn Huy Thiệp.
- Nêu vấn đề cần phân tích: Chi tiết hoa gạo trong truyện ngắn "Chảy đi sông ơi".

II. Thân bài:
1. Giới thiệu về hình ảnh hoa gạo trong văn hóa Việt Nam:
- Hoa gạo là biểu tượng của làng quê Bắc Bộ, gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ.
- Hình ảnh hoa gạo gợi lên những kỷ niệm đẹp đẽ, hồn nhiên của thời thơ ấu.

2. Phân tích chi tiết hoa gạo trong truyện:
- Hình ảnh hoa gạo trong quá khứ:
- Hoa gạo được miêu tả qua ký ức của nhân vật "tôi", gợi lên nỗi nhớ da diết về tuổi thơ.
- Hoa gạo là chứng nhân cho sự trưởng thành của nhân vật, từ khi còn nhỏ đến khi lớn lên.
- Ý nghĩa biểu tượng của hoa gạo:
- Hoa gạo là biểu tượng của sự sống, hy vọng và niềm tin vào tương lai tươi sáng.
- Hoa gạo cũng là biểu tượng của tình yêu thương, sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên.
- Hoa gạo như một phép màu:
- Hoa gạo giúp nhân vật vượt qua khó khăn, tìm thấy hạnh phúc và bình yên.
- Hoa gạo là nguồn cảm hứng cho nghệ thuật, thể hiện qua việc nhân vật trở thành họa sĩ nhờ tình yêu với hoa gạo.

3. Tác dụng của chi tiết hoa gạo trong truyện:
- Chi tiết hoa gạo góp phần làm nổi bật chủ đề của truyện: tình yêu quê hương, đất nước và khát vọng vươn lên của con người.
- Chi tiết hoa gạo tạo nên sức hấp dẫn cho câu chuyện, khiến người đọc đồng cảm và suy ngẫm về cuộc sống.

III. Kết bài:
- Tóm tắt lại ý chính: Chi tiết hoa gạo trong "Chảy đi sông ơi" không chỉ là hình ảnh đẹp đẽ mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc.
- Khẳng định giá trị của chi tiết này trong việc thể hiện chủ đề và tư tưởng của tác phẩm.

câu 2. Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, việc nuôi dưỡng tâm hồn đối với mỗi cá nhân, đặc biệt là giới trẻ, đóng vai trò vô cùng quan trọng. Tâm hồn khỏe mạnh không chỉ mang lại hạnh phúc cá nhân mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của xã hội. Vì vậy, gia đình và nhà trường đóng vai trò then chốt trong việc giúp đỡ thanh thiếu niên phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.

Gia đình là nơi đầu tiên mà mỗi đứa trẻ được tiếp xúc và lớn lên. Nó là tổ ấm, là nơi chứa đựng tình yêu thương, sự che chở và nền tảng đạo đức cho con cái. Bố mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tính cách và giá trị sống của con cái. Họ là những người thầy đầu tiên, dạy dỗ con cái biết yêu thương, tôn trọng và chia sẻ. Sự hỗ trợ từ bố mẹ giúp con cái vượt qua mọi khó khăn và trở thành những công dân có ích cho xã hội.

Nhà trường, ngoài nhiệm vụ truyền đạt kiến thức, còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường học tập lành mạnh và an toàn cho học sinh. Trường học không chỉ là nơi để học kiến thức chuyên môn mà còn là nơi rèn luyện kỹ năng mềm, phát triển tư duy và khám phá tiềm năng bản thân. Giáo dục về đạo đức, kỹ năng giao tiếp, quản lý thời gian và tư duy phản biện giúp học sinh phát triển toàn diện. Hơn nữa, thầy cô giáo đóng vai trò như những người hướng dẫn, đồng hành cùng học sinh trên con đường trưởng thành.

Tuy nhiên, để đảm bảo sự phát triển toàn diện cho thanh thiếu niên, gia đình và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với nhau. Gia đình nên hiểu rõ nhu cầu và mong muốn của con cái mình để đưa ra những phương pháp giáo dục phù hợp. Đồng thời, nhà trường cần lắng nghe và đáp ứng các nhu cầu cụ thể của từng học sinh. Chỉ khi có sự kết hợp hài hòa giữa hai bên này, chúng ta mới có thể đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho thanh thiếu niên.

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, nhiều yếu tố khác nhau như áp lực học tập, căng thẳng cuộc sống hay sự lan truyền nhanh chóng của công nghệ thông tin đều có thể tác động đến quá trình phát triển của thanh thiếu niên. Do đó, việc tăng cường sự liên kết giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng là rất cần thiết. Chính phủ cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng giáo dục, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và thiết lập các chính sách hỗ trợ gia đình nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thanh thiếu niên.

Tóm lại, gia đình và nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ thanh thiếu niên phát triển toàn diện. Sự hỗ trợ từ hai bên này sẽ góp phần xây dựng một tương lai tươi sáng cho thế hệ trẻ. Chúng ta cần nhìn nhận và đánh giá đúng mức độ quan trọng của việc nuôi dưỡng tâm hồn và tạo ra môi trường giáo dục tích cực cho thanh thiếu niên.