Xuân Quỳnh là một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ thơ trẻ thời kì chống Mĩ cứu nước. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng nói của một tâm hồn phụ nữ giàu lòng trắc ẩn và khao khát hạnh phúc bình dị đời thường. Bài thơ “Hát với con tàu” được viết vào mùa xuân năm 1968, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Bài thơ thể hiện khát vọng thống nhất non sông, xây dựng đất nước đàng hoàng to đẹp hơn; đồng thời bộc lộ niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước.
Trong khổ thơ thứ nhất, hình ảnh con tàu xuất hiện với vai trò là phương tiện đưa những người con của mảnh đất này đến với những vùng đất xa xôi, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc:
“Mùa xuân đất nước mênh mông
Con tàu đi giữa muôn lòng thương yêu
Tàu gọi anh đi sao chửa ra đi?
Chẳng có thơ đâu giữa lòng đóng khép
Tâm hồn anh chờ gặp anh trên kia.”
Con tàu ấy mang theo bao ước mơ, hi vọng của nhân dân. Nó vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để đến với mọi miền Tổ quốc. Hình ảnh con tàu gợi lên cảm giác thân quen nhưng cũng đầy mới mẻ. Đó là con tàu của ước mơ, của khát vọng thống nhất và xây dựng đất nước.
Khổ thơ thứ hai tiếp tục khắc họa hình ảnh con tàu vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để đến với mọi miền Tổ quốc:
“Trên con đường ấy có trăm dòng sông
Cỏ đón anh bằng vạn ngọn đèn
Anh chẳng nhớ nhà hay anh vội
Đèn thành phố, đèn thị xã, đèn thôn xóm…”
Con tàu ấy đã vượt qua bao nhiêu khó khăn, gian khổ để đến với mọi miền Tổ quốc. Nó đã băng qua hàng trăm dòng sông, vượt qua hàng ngàn ngọn núi, xuyên rừng, lội suối… Tất cả đều được thể hiện qua những hình ảnh thơ đầy ấn tượng.
Khổ thơ cuối cùng, hình ảnh con tàu được nâng lên tầm cao mới, trở thành biểu tượng của sức mạnh và tinh thần đoàn kết của nhân dân:
“Con tàu bay giữa muôn trùng sóng bể
Nước xanh, xanh mãi những chân trời
Kéo khoảng trời lấp lánh sao đêm
Ta làm con tàu, ta làm nhà thơ
Biển cả thênh thang ta làm bến đậu
Lòng ta – bến cảng, lòng ta – tổ quốc!”
Con tàu ấy đã bay bổng, lãng mạn, vượt qua mọi giới hạn của không gian và thời gian. Nó đã mang theo bao ước mơ, hi vọng của nhân dân đến với mọi miền Tổ quốc. Hình ảnh con tàu trong bài thơ “Hát với con tàu” là một hình ảnh độc đáo, giàu ý nghĩa. Nó vừa là hình ảnh thực, vừa là hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng cho khát vọng thống nhất và xây dựng đất nước của nhân dân ta.
Bài thơ “Hát với con tàu” là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Qua hình ảnh con tàu, Xuân Quỳnh đã thể hiện được khát vọng thống nhất và xây dựng đất nước của nhân dân ta. Đồng thời, bài thơ cũng thể hiện được tình yêu quê hương, đất nước tha thiết của nhà thơ.
Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, tượng trưng… Những biện pháp tu từ này đã góp phần làm cho hình ảnh con tàu trở nên sinh động, hấp dẫn và giàu ý nghĩa. Ngoài ra, bài thơ còn sử dụng nhiều hình ảnh thơ đẹp, giàu sức gợi, tạo nên một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ.