Helppp meee

Nguyễn Trang

Tuổi trẻ với việc giữ gìn và phát triển văn hóa truyền thống

“Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”

Lời nhắn nhủ từ hơn nửa thế kỉ trước của Bác Hồ vẫn vang vọng đến hôm nay, như một mệnh lệnh thiết tha gửi đến các thế hệ trẻ: muốn xây tương lai, không thể quay lưng với cội nguồn. Trong dòng chảy mạnh mẽ của thời đại hội nhập và toàn cầu hóa, văn hóa truyền thống – tinh hoa kết tinh qua nghìn đời lịch sử – đang đứng trước những thử thách sống còn. Và chính tuổi trẻ hôm nay, những người mang trong mình sức sống mãnh liệt và khát vọng đổi thay, cần ý thức sâu sắc vai trò của mình trong việc giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc.

Văn hóa truyền thống là gì? Đó là toàn bộ những giá trị vật thể và phi vật thể do ông cha ta sáng tạo và đúc kết qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Từ những hình ảnh quen thuộc như tà áo dài, bánh chưng ngày Tết, câu quan họ dịu dàng đến các phong tục cưới hỏi, thờ cúng tổ tiên, những làn điệu dân ca, truyện cổ tích, ca dao, tục ngữ,… tất cả tạo nên một hồn Việt không thể trộn lẫn trong biển văn hóa thế giới.

Giữ gìn văn hóa truyền thống không đồng nghĩa với việc “bảo tàng hóa” quá khứ hay níu giữ mọi thứ một cách cứng nhắc, mà là biến những giá trị ấy thành một phần sống động của đời sống hiện đại, để mỗi người trẻ không chỉ “học lịch sử” mà còn “sống cùng lịch sử”, không chỉ biết “Tết là gì” mà còn cảm nhận được “tâm hồn Tết”, không chỉ nghe ca dao mà còn hiểu và tự hào về triết lý sống cha ông để lại.

Thế nhưng, trên thực tế, trong khi có một bộ phận giới trẻ chủ động tìm hiểu và tự hào về văn hóa dân tộc, thì vẫn còn không ít người thờ ơ, thậm chí coi nhẹ giá trị truyền thống. Có những bạn trẻ không biết hát quốc ca trọn vẹn, không hiểu ý nghĩa ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, xa lạ với điệu chèo quê hương, thậm chí tôn sùng lối sống phương Tây một cách lệch lạc, sính ngoại, sống thực dụng, coi nhẹ đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Đó là biểu hiện đáng lo ngại của một “thế hệ mất gốc trong chính quê hương mình” – một hệ quả tất yếu nếu chúng ta không kịp thời nâng cao nhận thức và trách nhiệm về văn hóa truyền thống.

Trong bối cảnh đó, tuổi trẻ cần làm gì để giữ gìn và phát triển văn hóa truyền thống?

Trước hết, tuổi trẻ cần trang bị cho mình tri thức văn hóa dân tộc – không chỉ qua sách vở, mà qua trải nghiệm thực tế: đến bảo tàng, tham gia lễ hội, học nhạc cụ dân tộc, mặc trang phục truyền thống trong dịp lễ, tìm hiểu văn học dân gian, học cách gói bánh chưng, nấu món cổ truyền,… Mỗi hành động tuy nhỏ nhưng đều góp phần làm sống dậy ký ức văn hóa trong đời sống hiện đại.

Tiếp theo, người trẻ không chỉ giữ gìn mà cần chủ động phát triển văn hóa truyền thống bằng tư duy sáng tạo. Những bạn trẻ thiết kế áo dài cách tân, làm nhạc dân ca remix, làm phim hoạt hình từ truyện cổ tích Việt, viết sách kể chuyện lịch sử theo cách gần gũi,… chính là những ví dụ sống động cho việc “thổi hồn mới” vào văn hóa cũ. Văn hóa truyền thống không thể bất biến, nhưng sự thay đổi phải giữ được hồn cốt dân tộc. Đó là sự phát triển có chọn lọc – không đánh mất bản sắc trong hành trình hội nhập.

Ngoài ra, tuổi trẻ cũng cần tích cực truyền cảm hứng văn hóa truyền thống cho cộng đồng. Mỗi bài đăng trên mạng xã hội chia sẻ kiến thức về văn hóa Việt, mỗi video ngắn về lễ hội quê nhà, mỗi bài vlog hướng dẫn nấu món ăn dân gian,… đều có thể trở thành những “hạt mầm” truyền thống gieo vào lòng người, nhất là trong thời đại mà công nghệ có sức lan tỏa mạnh mẽ.

Thực tế đã có nhiều tấm gương trẻ truyền cảm hứng về tình yêu văn hóa Việt. Như Nguyễn Hữu Triết – chàng trai 9X từng gây sốt mạng xã hội với dự án "Việt sử kiêu hùng", kể lại những trận đánh lịch sử bằng hoạt hình 3D, đầy hấp dẫn. Hay nhóm bạn trẻ thành lập “Tổ chức Vietnam Centre” với mục tiêu đưa hình ảnh văn hóa Việt ra thế giới thông qua thiết kế, thời trang, âm nhạc. Những bước đi đó không ồn ào, nhưng bền bỉ và có sức lan tỏa mạnh mẽ.

Tuổi trẻ ngày nay có lợi thế lớn hơn bao giờ hết: được sống trong hòa bình, có công nghệ hiện đại, và tiếp cận tri thức rộng lớn toàn cầu. Nhưng chính vì thế, trách nhiệm gìn giữ văn hóa dân tộc cũng nặng nề hơn bao giờ hết. Nếu không cẩn trọng, ta có thể dễ dàng đánh mất bản sắc của mình giữa làn sóng toàn cầu hóa khắc nghiệt.

Như dòng sông luôn cần nguồn để chảy, một dân tộc muốn vươn mình mạnh mẽ trong tương lai cũng phải biết trân quý nguồn cội. Tuổi trẻ là rường cột của đất nước, là chủ nhân của tương lai. Giữ gìn và phát triển văn hóa truyền thống không phải là nhiệm vụ của một ai, mà là lựa chọn có ý thức của mỗi người trẻ nếu muốn trở thành người Việt trọn vẹn giữa thế giới rộng lớn. Đó là cách để chúng ta “bước ra thế giới với bản sắc riêng” – như Tổng Bí thư Tô Lâm từng khẳng định: “Hành trang lớn nhất của tuổi trẻ không chỉ là tri thức, mà còn là tâm hồn giàu bản sắc Việt Nam”.